NPE Online

ရွင္းလင္းလြယ္ကူ တိုင္းျပည္ထူ ေခါင္းစဥ္ျဖင္႕ စီးပြားေရးစကားဝိုင္းက်င္းပ

(ယမန္ေန႔မွအဆက္) ယမန္ေန႔မွအဆက္)

ေဒၚလႈိင္ေမာ္ဦး။ ။ တင္ေပးလာတဲ့စနစ္အေပၚ မူတည္း ၿပီးေတာ့၊ စမ္းသပ္ၿပီးေတာ့ ဘာေတြျပင္ဖို႔ လိုသလဲ၊ ဘယ္လိုေတြလုပ္မယ္ဆိုတာကို ျပင္ဆင္ၿပီးတဲ့အခါမွာ risk based system နဲ႔ ဆန္းစစ္ေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ကာလလတ္ ကိုးလေလာက္အတြင္းမွာလုပ္ေပးရင္ အမွတ္ရမယ္လို႔ေျပာတာက ဥပမာကြင္းဆင္းစစ္ေဆးတာမ်ဳိးကို တစ္ဖြဲ႕ခ်င္းသြားၿပီး စစ္ေဆးတာမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲနဲ႔ ဌာနေပါင္းစုံစုေပါင္းၿပီး ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးေပးဖို႔ ေျပာပါတယ္။ အဲဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း ကြၽန္မတို႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေတာ္စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီအတြင္းမွာရွိတဲ့ ဌာနေတြအကုန္လုံးကိုတစုတစည္းတည္း ေပါင္းၿပီးစစ္ဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ မီးသတ္နဲ႔ကေတာ့ ညိႇႏႈိင္းေနပါတယ္။ပူးေပါင္းၿပီး ေဆာင္ရြက္သြားမွာပါ။

ကာလရွည္အေနနဲ႔လုပ္ဖို႔အတြက္ သူတို႔က အြန္လိုင္းစနစ္နဲ႔သြားဖို႔ ေျပာပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔က ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္ ေမလထဲမွာ IJF နဲ႔ ႏိုင္ငံတကာမွာ သုံးေနတဲ့ စနစ္တစ္ခုကိုေဆာင္ရြက္ဖို႔ ကြၽန္မတို႔ ကမၻာ့ဘဏ္နဲ႔ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ပါတယ္။ Proces တစ္ခုကိုလည္း လုပ္ထားၿပီးပါၿပီ။ ဒီအေပၚမွာ ကြၽန္မတို႔လုပ္တာ နည္းနည္းအၾကမ္းဖ်င္းက်တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ကမၻာ့ဘဏ္က အေသးစိတ္ျပန္ၿပီး proposal တင္တာလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီဟာကိုမူတည္ၿပီးေတာ့ အြန္လိုင္းစနစ္မွာ risk မရွိတဲ့ building ေတြဆိုရင္၂ဝ၁၉ ခုႏွစ္ အစပိုင္းမွာ စႏိုင္ဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။

ဒီလိုေဆာင္ရြက္တဲ့အခါ ေငြေပးေခ်မႈကိုပါ အားလုံးေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ ကြၽန္မတို႔ဆီမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္ ဘဏ္ရွိပါတယ္။ အဲဒီဘဏ္မွာ settlement ဘဏ္အေနနဲ႔ေဆာင္ရြက္ၿပီးေတာ့ က်န္တဲ့ဘဏ္ေတြနဲ႔ပါ တစ္ေပါင္း တည္း ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ မိုဘိုင္းဘဏ္လုပ္ငန္းအေနနဲ႔ပါေပးႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနပါ တယ္။ က်န္တဲ့ high risk အထိ အကုန္လုံးကိုလည္း၂ဝ၁၉ ခုႏွစ္မွာ အြန္လိုင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ လ်က္ရွိပါတယ္။

လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြနဲ႔ process တိုင္းမွာ ဘာလိုပါ တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို လုပ္ငန္းရွင္ေတြက တိတိက်က် မသိတဲ့အခါ သိေအာင္ မေျပာႏိုင္တာကြၽန္မတို႔ဘက္က အားနည္းခ်က္ပါ။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈနဲ႔ ဆက္သြယ္မႈအားနည္းတာ ရွိပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာက ကြၽန္မတို႔ဘက္က ဒီအခ်က္ေတြနဲ႔ ကိုက္ညီမွသာလွ်င္ တင္လို႔ရတယ္ဆိုေပမယ့္ မကိုက္ညီတဲ့ပုံစံေတြရွိပါတယ္။

မကိုက္ညီတဲ့ ပုံစံေတြကို ျပန္ျပင္ပါေျပာတဲ့အခါလုပ္ငန္းရွင္အေနနဲ႔က လာတင္ၿပီးသြားကတည္းက တင္ၿပီးၿပီလို႔ ထင္ၾကတယ္။ တင္လိုက္ၿပီးေတာ့ မူေဘာင္နဲ႔မကိုက္တာကို ျပန္ျပင္ဖို႔က် တစ္လနဲ႔ မလာ၊ ႏွစ္လနဲ႔ မလာတာ ရွိပါတယ္။ အရင္တုန္းက ႏႈတ္ကေျပာတယ္၊
အခုေတာ့ မွတ္တမ္းျဖစ္ေအာင္ စာနဲ႔ေရးပို႔ပါတယ္။ျပန္ျပင္ခိုင္းထားတာ ဘယ္ေလာက္ရွိပါၿပီ၊ မလာေသးပါဘူး ဆိုၿပီး မွတ္တမ္းထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လုပ္ငန္းရွင္ကက်ေတာ့ တင္ၿပီးၿပီလို႔ပဲထင္ၿပီး မွတ္သားထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကမၻာ့ဘဏ္က လက္ခံပါၿပီဆိုတဲ့အေၾကာင္းစာရြက္စာတမ္းထုတ္ေပးလိုက္ၿပီးမွ မွတ္သားတာလုပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာမွာလည္း ဒီလိုပဲ လုပ္ၾကပါတယ္။လုပ္ငန္းရွင္ေတြဘက္က အ႐ိုးစြဲတာရွိပါတယ္။ နည္းနည္း ေစာင့္လိုက္ရင္ အဆင္ေျပမလား၊ ေျပာရင္ရမလားဆိုၿပီးေစာင့္ေနတာမ်ဳိးရွိပါတယ္။ ဒါက လက္ေတြ႕ပါ။ မူေဘာင္နဲ႔ ညီရင္ ျမန္ပါတယ္။ မူေဘာင္မဝင္တာဆိုရင္ေတာ့ မူေဘာင္ဝင္ေအာင္မလုပ္ရင္ ၾကာပါလိမ့္မယ္။ အြန္လိုင္းစနစ္နဲ႔ သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ မူေဘာင္မဝင္ရင္ နဂို ကတည္းက ျဖတ္ခ်လိုက္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုေကာင္းတာက အြန္လိုင္းစနစ္နဲ႔က မူေဘာင္နဲ႔ကိုက္ညီရင္ mobile phone နဲ႔ စစ္ေဆးတဲ့စနစ္ပါ ပါမွာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါကို ကြၽန္မတို႔ ၂ဝ၁၉ ခုႏွစ္မွာ စၿပီးေဆာင္ရြက္ဖို႔ လုပ္ေနပါတယ္။ အရင္တုန္းကဆိုရင္ Online application ကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္သာယာေရးေကာ္မတီ႐ုံး ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမမွာပဲ တင္လို႔ရတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြကတည္းက အြန္လိုင္းစနစ္ကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္သာယာ နယ္နိမိတ္အတြင္းမွာ ၃၃ ၿမိဳ႕နယ္ ရွိတယ္။ က်န္တဲ့ေနရာေတြမွာလည္း အြန္လိုင္းတင္လို႔ ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္သူမွမတင္ခဲ့ပါဘူး။ ကမၻာ့ဘဏ္နဲ႔လုပ္မယ့္ အစီအစဥ္မွာေတာ့ ကြၽန္မတို႔ရဲ႕ အြန္လိုင္းစနစ္ကို ျပန္ၾကည့္ပါတယ္။

ကြၽန္မတို႔ အရင္က လုပ္တာက partially ေပါ့။ တင္တာသာ အြန္လိုင္းကတင္ရတယ္။ ေငြသြင္းတာက်ေတာ့ လာသြင္းရတဲ့ အတြက္မထူးဘဲ လူေတြနဲ႔ ဆက္ဆံမႈလုပ္ေနရေသးတယ္။ အခုေတာ့ ႏွစ္ပိုင္းလုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမအပိုင္းကအြန္လိုင္းမွာ တင္ခ်င္လည္းတင္၊ မဟုတ္ရင္လည္း one stop service ေပါ့။ အခုေလာ ေလာဆယ္ကို မႏၲေလးမွာကို SMS နဲ႔ပို႔ၿပီး construction permit အဆင့္ေတြကို application နဲ႔ပို႔ၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနတာရွိပါတယ္။ ကြၽန္မ တို႔နဲ႔ မႏၲေလးနဲ႔ ေနျပည္ေတာ္နဲ႔ေရာ ေဆြးေႏြးမႈေတြ ရွိပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ Doing Business က ၿမိဳ႕ႀကီးေတြ အကုန္လုံးညိႇၿပီး ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ အေန အထားရွိပါတယ္။ ဒီအေျခအေနကို ကမၻာ့ဘဏ္ကို ေျပာတဲ့ အခါ ကမၻာ့ဘဏ္က ကြၽန္မတို႔အေနနဲ႔ ဒီလိုလုပ္ဖို႔ မလိုပါ ဘူး။ ဒါကို အမေခု လုပ္လို႔ရမွာပါလို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒီလို ေတြမလုပ္ႏိုင္တဲ့ သူေတြအတြက္ကို one stop service မွာ ေဆာင္ရြက္ေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။

ဒုတိယဝန္ႀကီး။ ။ ခုနက ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြကို ဒုတိယဝန္ႀကီးနားေထာင္ၾကည့္တဲ့အခါ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ကို ေတြ႕ရပါတယ္။ တစ္ခ်က္က ျမန္မာေတြရဲ႕ဓေလ့ထုံးစံပါ။ ၿပီးေတာ့ ေတြးေခၚမႈေတြပါ။ အ႐ိုးစြဲေနတာ က ႐ုံးနဲ႔ ပတ္သက္ရမွာ ေၾကာက္ၾကတယ္။ ေၾကာက္တဲ့အခါ ပြဲစားေတြနဲ႔လုပ္တဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္ နည္းပညာ ေျပာင္းလဲတာပါ။ လူလူခ်င္း မထိေတြ႕ဘဲနဲ႔နည္းပညာနဲ႔လုပ္တာ အေကာင္းဆုံးပါပဲ။ လူလူခ်င္း မထိ ာယေတြ႕ရဘူးဆိုတာ ခုနကေျပာတဲ့ အြန္လိုင္းစနစ္ကို ေျပာတာါ။ အြန္လိုင္းကေန အကုန္လုံးလုပ္မယ္ဆိုရင္ အဂတ လိုက္စားမႈလည္း မရွိေတာ့ဘူး။ ေနာက္ဆုံး solution က ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက လုပ္ေနတဲ့ e-government ပါ။ e-government က ျဖစ္ေနတဲ့ အခက္အခဲေတြကိုေက်ာ္လႊား ႏိုင္မွာပါ။ e-government က Doing Business ကို ထိေရာက္ႏိုင္မယ့္နည္းလမ္းတစ္ခုပါလို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။

ဦးတင္ေအာင္။ ။လွ်ပ္စစ္မွာလည္း ေလွ်ာက္ထားတဲ့အခါ အခ်ိန္၊ ကုန္က်စရိတ္၊ လုပ္ထုံး ုပ္နည္းေတြ သတ္မွတ္ထားတာ ရွိပါတယ္။ အဲဒီလိုသတ္မွတ္ထားတာကိုလည္း ၿမိဳ႕နယ္တိုင္းမွာ ေၾကညာ ထားပါတယ္။ အဲဒီမွာ အိမ္သုံးမီတာ ေလွ်ာက္ထားတယ္ဆိုရင္ တစ္ရက္အတြင္း တပ္ဆင္ေပးမယ္၊ ပါဝါမီတာ ေလွ်ာက္ထား တယ္ဆိုရင္ တစ္ပတ္အတြင္း အၿပီးတပ္ ဆင္ေပးရမယ္။ ကိုယ္ပိုင္ထရန္စေဖာ္မာ ေလွ်ာက္ထား တယ္ဆိုရင္ တစ္လအတြင္း အၿပီးတပ္ဆင္ေပးရမယ္ဆိုၿပီးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ ၫႊန္ၾကားခ်က္ေတြကို ၿမိဳ႕နယ္တိုင္း မွာျပည္ သူေတြကို အသိေပးထားပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ နည္းနည္းအားနည္းခ်က္ျဖစ္ေနတာကတစ္လအတြင္းဆိုေပမယ့္ တစ္လေက်ာ္သြားတာရွိပါတယ္။ အဲဒါကလည္း ေလွ်ာက္ထားသူက ျပည့္စုံမွအခ်ိန္မီရမွာပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ စစ္ေဆးတဲ့အခါ ပါဝင္ရမယ့္ အခ်က္ အလက္ေတြ ျပည့္စုံရင္ သတ္မွတ္ရက္ၿပီးပါတယ္။ မျပည့္စုံရင္ေတာ့သတ္မွတ္ရက္ မဟုတ္ဘဲ ျပန္ၿပီး စိစစ္ရတာေၾကာင့္ ၾကာႏိုင္တယ္ဆိုတာ ျပည္သူကို အသိေပးခ်င္ပါတယ္။ ျပည္သူကို လွ်ပ္စစ္ဓာတ္ အားရ ေစခ်င္တာက လွ်ပ္စစ္ႏွင့္စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ပါ။ မီးျပတ္ေတာက္မႈ မရွိေရး၊ ေလ်ာ့နည္း ေရးကိုလည္း အစြမ္းကုန္ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။

အဲဒီလိုလုပ္တဲ့အခါ ကာလတို၊ ကာလလတ္၊ ကာလရွည္ သတ္မွတ္လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ လုပ္တဲ့အခါမွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပးေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္း အေနနဲ႔လည္း မီးျပတ္ေတာက္မႈရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္တယ္။ဒီလိုမီးမျပတ္ဖို႔က အရန္ဓာတ္အားလိုင္းက အေရးႀကီးပါတယ္။

ဓာတ္အားလိုင္းက တစ္လိုင္းတည္းရွိတယ္ဆိုရင္ အဲဒီဓာတ္အားလိုင္းက အေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ မီးျပတ္သြားရင္ ေနာက္ထပ္ အရန္ဓာတ္အားလိုင္းမရွိရင္ မီးျပတ္ေတာက္ခ်ိန္ ၾကာသြားမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ရန္ကုန္ မွာ အရန္ဓာတ္အားလိုင္းနဲ႔ေပးႏိုင္ဖို႔ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္ ဆိုတာ ျပည္သူကို သတင္းစကားပါးခ်င္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ျပည္သူပါဝင္ေသာ လွ်ပ္စစ္ဆိုတာ ျဖစ္ေအာင္ပါ။ မီးျပတ္ၿပီဆိုတာနဲ႔ ၿမိဳ႕နယ္႐ုံးေတြ၊ call centerေတြရဲ႕ ဖုန္းနံပါတ္ေတြ အသိေပးေၾကညာၿပီးသားပါ။

ၿမိဳ႕နယ္ေတြမွာလည္း ဗီႏိုင္းေတြ ကပ္ထားေပးပါတယ္။ လွ်ပ္စစ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တစ္ခုခုဆက္သြယ္ရင္ ခ်က္ခ်င္း ေဆာင္ရြက္ေပးပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ လွ်ပ္စစ္မွာ အိုင္ကြန္ဖုန္းေတြ ေပးထားပါတယ္။ တစ္ေယာက္က စကားေျပာရင္ အကုန္ၾကားတဲ့အတြက္ ခ်က္ခ်င္း response ယူပါတယ္။ quick response ယူၿပီးမီးျပတ္ခ်ိန္ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနတယ္ဆိုတာကိုလည္း အသိေပးေျပာၾကားခ်င္ပါတယ္။

ဦးေဇယ်သူရမြန္။ ။ျပည္သူလူထုထဲမွာရွိတဲ့ စီးပြားေရးဦးေဇယ်သူရမြန္ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ ဒီစီးပြားေရးလုပ္ငန္း ထဲမွာပါဝင္တဲ့ lawyer ေတြ၊ accounting firm ေတြ၊ advisory firm ေတြ၊ ကိုယ္ပိုင္လုပ္ငန္းရွင္ေတြအားလုံး ကို ေျပာခ်င္တာက အစိုးရအပိုင္းအေနနဲ႔ ျပင္လို႔ရတဲ့ အပိုင္းေတြကို ကမၻာ့ဘဏ္နဲ႔ေပါင္းၿပီး ျပင္ဆင္ထားတယ္။

အရင္ကတည္းက ျပင္ဆင္ၿပီးျဖစ္ေပမယ့္ ကမၻာ့ဘဏ္မွာ မွတ္တမ္းမျဖစ္တာေတြကိုလည္း မွတ္တမ္းဝင္ေအာင္ လုပ္တယ္။ အခ်က္အလက္ေတြကို ျပင္ဆင္မႈေတြလုပ္တယ္။

လုပ္တဲ့အခါမွာ ကမၻာ့ဘဏ္က ကြၽန္ေတာ္တို႔ဆီက အခ်က္အလက္ယူထားတယ္။ စစ္တမ္းေမးခြန္း ေျဖဆိုသူေတြ ကမၻာ့ဘဏ္ကေမးတဲ့အခါ ကိုက္ညီမႈမရွိဘူး။ မကိုက္ညီတဲ့အခါ ကမၻာ့ဘဏ္က ဘယ္ဟာကို အတည္ယူ ရမွန္းမသိဘဲ ေစာင့္ၾကည့္မယ္ဆိုၿပီးျဖစ္သြားတယ္။ ေနာက္တစ္ႏွစ္မွာေတာ့ ဒီဟာေတြရွင္းလင္းသြားရင္ အမွတ္ရမွာပါ။ ကမၻာ့ဘဏ္က ေမးခြန္းေတြ ေမးတဲ့အခါမွာလည္းေသခ်ာမေျဖတာ၊ ၿပီးေအာင္ မေျဖတာ တာမ်ဳိးေတြရွိတယ္။

ေမးခြန္းေျဖတဲ့ business community ကလည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ ေမးတဲ့အခါ ဟုတ္တယ္လို႔ ေျဖရင္ ေနာက္ထပ္ ေမးခြန္းေတြ ေျဖရမွာျဖစ္ပါတယ္။ မေျဖရ ေအာင္ မဟုတ္ဘူးလို႔ေျဖလိုက္ရင္ အမွတ္က ေလ်ာ့သြား မွာျဖစ္ပါတယ္။ ေမးခြန္းေတြကို နားမလည္ရင္လည္း အခု call center ေတြရွိေနပါၿပီ။ indicator တိုင္းမွာ call centerေတြရွိေနပါၿပီ။ ကြၽန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္လည္း စုံစမ္းၾကည့္ၿပီးပါၿပီ။ သတင္းအခ်က္အလက္ အမွန္ရပါတယ္။ တကယ္အလုပ္လုပ္ေနပါၿပီ။

တကယ္အလုပ္လုပ္၊ မလုပ္ကိုလည္း ဒုတိယဝန္ႀကီးကိုယ္တိုင္လည္း စစ္ေဆးပါတယ္။ သတင္းအခ်က္အလက္ အမွန္ကို ေျဖေပးႏိုင္ရင္ ေနာင္ႏွစ္မွာဆိုရင္ ဒီထက္ ပိုေကာင္းတဲ့ Ranking တစ္ခု ေရာက္ရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Ranking ေကာင္းမွ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ၊ တန္ဖိုးေတြ တက္လာမွာျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မဆင္းရဲပါဘူးဆိုတဲ့အေၾကာင္းကို ကမၻာကိုသိေအာင္ လုပ္ရတာျဖစ္ပါတယ္။

သတင္း-ရှင္မင္း
ဓာတ္ပံု-ေအးသန္း