အေရးအႀကီးဆုံးက ပုဂၢလိက၊ အစိုးရနဲ့ဝန္ႀကီးဌာနေတြ နီးနီးကပ္ကပ္ေပါင္းလုပ္ဖို့ လိုတယ္

ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈႏွင္႕ ကုမၸဏီမ်ားၫႊန္ၾကားမႈဦးစီးဌာန ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးေအာင္ႏိုင္ဦး

'ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စီးပြားေရးလုပ္ရတာ လြယ္ကူရဲ႔လား' ေခါင္းစဥ္ျဖင္႕ စီးပြားေရးစကားဝိုင္း က်င္းပ

''ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စီးပြားေရးလုပ္ရတာ လြယ္ကူရဲ႕လား'' ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ စီးပြားေရးစကားဝိုင္းအပိုင္း(၂)ကို ျမန္မာ့ကုန္သြယ္မႈျမႇင့္တင္ေရးအဖြဲ႕ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးေအာင္စိုး၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ ကုမၸဏီမ်ားၫႊန္ၾကားမႈဦးစီးဌာန ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးေအာင္ႏိုင္ဦး၊ ျပည္တြင္းအခြန္မ်ားဦးစီးဌာန ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး ေဒၚသီတာျမင့္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အထည္ ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္း အတြင္းေရးမွဴး ေဒၚခိုင္ခိုင္ႏြယ္တို႔က ပါဝင္ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္မ်ားကို ျမန္မာ့အသံႏွင့္ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားမွ ႐ိုက္ကူးထုတ္လႊင့္ခဲ့ပါသည္။

အဆိုပါစကားဝိုင္းတြင္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္မ်ားကို ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္-

(ယမန္ေန႔မွအဆက္)

ဦးေအာင္စိုး။ ။ အစိုးရနဲ႔ ပုဂၢလိက ထိေတြ႕ၿပီးေတာ့ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တဲ့ အပိုင္းေတြက လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႔ ျဖစ္ေပၚေနပါတယ္။ Public Private Dialogue (PPD) ေတြက အမ်ားႀကီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအစိုးရလက္ထက္မွာ ပုဂၢလိကက႑ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး ေကာ္မတီဆိုၿပီး ေပၚလာပါတယ္။ ဒါလည္း Asia Development Bank-ADBရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ အရင္ အစိုးရလက္ထက္ကတည္းက စလုပ္ခဲ့တဲ့လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာFramework တစ္ခုၿပီးသြားတယ္။ အဲဒီမွာ Action Plan ေတြရွိတယ္။ ဒါေတြကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္ေဆာင္တာက ဒီဘက္အစိုးရေခတ္မွာ စၿပီး ေဖာ္ေဆာင္ပါတယ္။ ေဖာ္ေဆာင္တဲ့အခါမွာလည္း ပုဂၢလိက က႑ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးေကာ္မတီကို ဒုတိယသမၼတ ဦးျမင့္ေဆြ ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ ဖြဲ႕ထားပါတယ္။

ဒုတိယသမၼတကိုယ္တိုင္ ဦးေဆာင္ၿပီး လစဥ္ ကုန္သည္ႀကီးမ်ားအသင္းမွာ အစည္းအေဝးထိုင္ပါတယ္။ အစည္းအေဝးထိုင္ၿပီး လုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ႔ လစဥ္ ထိေတြ႕ပါ တယ္။ ဒုတိယသမၼတအဆင့္က လစဥ္ လုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ႔ ကုန္သည္ႀကီးမ်ားအသင္းမွာ အစည္းအေဝးလုပ္ေပးတယ္ ဆိုတာက အင္မတန္ေကာင္းတဲ့အခြင့္အလမ္းပါ။ အဲဒီမွာ ေျပာခြင့္လည္းရပါတယ္။ ဝန္ႀကီးေတြ၊ ဒုတိယဝန္ႀကီးေတြ၊ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ေတြ အကုန္လုံးလာၿပီးေတာ့ Issue တိုင္းကို နားေထာင္ေပးတယ္။ ဒီေနရာမွာလည္း Doing Business ထဲက Issue ေတြေျပာလို႔ရတယ္။ အဲဒီမွာ ေျပာေစခ်င္ပါတယ္။ ေျပာလည္း ေျပာေနၾကပါတယ္။ ဒါေတြကိုလည္း နားေထာင္ၿပီးေတာ့ ေျဖရွင္းေပးေနပါတယ္။ ခုနက ေျပာတဲ့ Public Private Dialogue ျဖစ္ဖို႔အတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြက တစ္ခုတည္းမဟုတ္ပါဘူး။Doing Business အတြက္ သီးျခားေတြ႕တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ေတြ႕ခ်င္တယ္ဆိုရင္ သီးျခားအစည္းအေဝးေတြ ဖန္တီးေပး ထားတာရွိပါတယ္။ ဒါေတြက အခြင့္အလမ္းေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္အသုံးခ်ၿပီးေတာ့ ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ေစခ်င္တာျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္တစ္ပိုင္းကေတာ့ နည္းပညာအပိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။Doing Business Ranking တက္ဖို႔က တစ္ခါလုပ္လို႔ တစ္ခါရတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းတက္သြားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကမၻာ့ဘဏ္က ကြၽမ္းက်င္ပညာရွင္ေတြ ေျပာၾကားခ်က္အရ ေစာင့္ၾကည့္ေသးတယ္။ ဥပမာ လိုင္စင္ေတြျဖစ္တဲ့ ပို႔ကုန္လိုင္စင္ေတြ၊ သြင္းကုန္လိုင္စင္ ေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ပစ္လိုက္တယ္။ လိုင္စင္မလိုေတာ့ဘူး။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကုန္ပစၥည္းအမည္ေတြက ဒီအတိုင္းပဲ အေကာက္ခြန္နဲ႔ ပို႔လို႔ရေနပါၿပီ။ ဒါရဲ႕ အက်ဳိးရလဒ္ကို တကယ္ခံစားရလား ဆိုတာကို ေစာင့္ၾကည့္ေသးတယ္။ တကယ္သုံးရဲ႕လားဆိုၿပီး ႏွစ္ႏွစ္၊ သုံးႏွစ္ ေစာင့္ၾကည့္ေသး တယ္။ တစ္ခါတည္း အမွတ္မေပးဘူး။ ဒါက ကမၻာ့ဘဏ္က ကြၽမ္းက်င္ပညာရွင္ေတြနဲ႔ နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးမႈ ေတြလုပ္တဲ့အခါ သိလာရတာျဖစ္ပါတယ္။Taxဆိုလည္း ဒီလိုပဲ ဘာလုပ္လုပ္ အက်ဳိးေက်းဇူးကို ခံစားရၿပီလားဆိုတာ ေနာက္တစ္ခါ ႏွစ္ႏွစ္၊ သုံးႏွစ္ေစာင့္ၾကည့္ၿပီးမွ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း အမွတ္ေပးတဲ့ သေဘာရွိတယ္။ တကယ့္ အက်ဳိးေက်းဇူးကို ပုဂၢလိကက႑ကခံစားရမွ၊ အက်ဳိးရွိမွ အမွတ္က တက္လာ တာရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ တကယ္အက်ဳိးရွိ ေအာင္လုပ္ရမယ္။ ၿပီးေတာ့ ထိန္းထားရမယ္။ ဒီႏွစ္ လုပ္လိုက္၊ လာမယ့္ႏွစ္ မလုပ္လိုက္ လုပ္လို႔မရဘူး။ ထိန္းထ
ား ၿပီးေတာ့ အရည္အေသြးတက္လာေအာင္လုပ္ရမယ္။

ပုဂၢလိကက႑က ေက်နပ္မႈရရွိၿပီး သူတို႔ကိုယ္တိုင္က တိုးတက္တယ္လို႔ခံယူမွ အမွတ္က ေရာက္လာမွာ ျဖစ္ပါ တယ္။ ဒါက Sensitive ျဖစ္တယ္။ စာရြက္ေပၚမွာ ၾကည့္ၿပီးေတာ့ လုပ္လိုက္႐ုံနဲ႔ေတာ့ ရသြားတာမဟုတ္ဘူး။ အားလုံးက လက္ေတြ႕က်က် ထိထိေရာက္ေရာက္ ႀကိဳးစား ၿပီးေတာ့ တကယ္လြယ္ကူေအာင္ လုပ္ေပးဖို႔လိုတယ္ ဆိုတာကို ျဖည့္စြက္ၿပီးေတာ့ ေျပာခ်င္ပါတယ္။

ဦးေအာင္ႏိုင္ဦး။ ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ၾကတယ္။ ကမၻာ့ဘဏ္ကလည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔တိုင္းျပည္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေျဖၾကားခ်က္ေတြ ယူတဲ့အခါ ပုဂၢလိကက႑ရဲ႕ ေျဖၾကားခ်က္ေတြကိုယူတယ္။ တခ်ဳိ႕ပုဂၢလိကက႑ေတြက တိတိက်က် ေျဖၾကားမႈမရွိတာ ေတြ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူး ကို ပုဂၢလိကက႑က မခံစားရေသးတာေတြရွိတယ္။ ဥပမာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ကုမၸဏီဥပေဒကို ျပင္လိုက္တယ္။ ဥပေဒ သစ္က ၾသဂုတ္ ၁ ရက္က စၿပီးအသက္ဝင္ေနၿပီ။ ကုမၸဏီ ဥပေဒ အသက္မဝင္ခင္ကတည္းက ဒီဥပေဒႀကီး အသက္ ဝင္လာရင္ ေျပာင္းသြားမယ့္အခ်က္ေတြကို ဝန္ႀကီးဌာန ေတြသိဖို႔အတြက္ သူတို႔ကိုဖိတ္ၾကားၿပီး ေသခ်ာရွင္းျပေပး တယ္။ ဒီဥပေဒသစ္က ဒါေတြ ထူးျခားသြားၿပီ။ ဒါေတြ မလိုေတာ့ဘူး။ ဝန္ႀကီးဌာနေတြကို ႏႈတ္နဲ႔ ရွင္းျပၿပီး စာနဲ႔လည္း ရွင္းျပတယ္။ အြန္လိုင္းစလုပ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ကုမၸဏီနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ဝန္ႀကီးဌာန ေတြက အလြယ္တကူၾကည့္လို႔ရေအာင္ID ေတြ၊ Password ေတြ အကုန္လုံးကို ဝန္ႀကီးဌာနေတြျဖန္႔ေပးထားပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔လုပ္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို ဝန္ႀကီးဌာန ေတြအားလုံးသိသြားရင္ အားလုံးစည္းဝါးညီသြားမယ္။ တစ္ေယာက္လုပ္ထားတာကို အားလုံးသိသြားၿပီးေတာ့ စည္းဝါးညီေအာင္ ျဖစ္ေစခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ Communication အခက္အခဲေလးေတြ ရွိတယ္။ ဥပမာ ဥပေဒေဟာင္းမွာ ပုံစံ ၆ နဲ႔ ၂၆ တို႔ ရွိတယ္။ ကုမၸဏီတစ္ခုက ဌာနတစ္ခုကို သြားဆက္သြယ္ၿပီ ဆိုရင္ ပုံစံ ၆ နဲ႔ ၂၆ ယူသြားရတယ္။ ယူသြားၿပီး လိုအပ္တာ စစ္ေဆးၿပီးမွ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ဆက္လုပ္ေပးတယ္။ ဥပေဒ သစ္ထဲမွာ ဒါေတြမရွိေတာ့ဘူး။ မရွိေၾကာင္းလည္း အားလုံး ကို ေျပာၿပီးၿပီ။ သို႔ေသာ္လည္း တကယ္လက္ေတြ႕မွာ ပုဂၢလိကက႑ကလူေတြက အစိုးရ႐ုံးေတြကို သြားဆက္သြယ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ပုံစံ ၆၊ ၂၆ ယူလာခဲ့ ဆိုေတာ့ သူတို႔မွာ ဒုကၡေတြေရာက္တယ္။

ကြၽန္ေတာ့္အျမင္ေျပာရရင္ Communication Problemေပါ့။Top level ကေနရထားတဲ့ သတင္းအခ်က္ အလက္က လက္ေတြ႕အေျခခံအဆင့္မွာ အလုပ္လုပ္ရတဲ့ ဝန္ထမ္းေတြဆီမေရာက္ဘူး။ မေရာက္ေတာ့ အခက္အခဲ ေလးေတြေပၚလာတာ ေတြ႕ရတယ္။ Doing Business Score တက္ဖို႔လုပ္တဲ့အခါမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈလုပ္သလို စည္းညီဝါးညီလုပ္ဖို႔လည္း လိုပါတယ္။ ဒါက ဝန္ႀကီးဌာန ေတြဘက္ေပါ့။ တစ္ေယာက္တည္းလုပ္ၿပီး တစ္ေယာက္တည္း ေျဖေလွ်ာ့သြားလို႔မရဘူး။ တစ္ေယာက္တည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ လို႔မရဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က စည္းဝါးညီဖို႔လိုတယ္။

ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈလုပ္ၿပီးတဲ့အခါမွာDoing Busi-ness က က်န္းက်န္းမာမာနဲ႔ ရွင္သန္ခ်င္တယ္ဆိုတာ ေကာင္းပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့Doing Business Scoreနဲ႔ ႏိုင္ငံတစ္ခုရဲ႕ Doing Businessအဆင့္နဲ႔ ဒီတိုင္းျပည္ထဲကို ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဝင္တာနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ အခ်ဳိးက်တယ္။ Doing Business Scoreေကာင္းတဲ့ႏိုင္ငံ ေတြက Foreign Direct Investment - FDIမ်ားမ်ား ဝင္တယ္။ ဥပမာ အာဆီယံထဲမွာဆိုရင္ စင္ကာပူအေကာင္းဆုံး ျဖစ္ပါတယ္။ စင္ကာပူက ႏွစ္စဥ္ နံပါတ္(၁) ရတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ႏွစ္ကစၿပီး နယူးဇီလန္ႏိုင္ငံကို လႊဲေပးလိုက္ ရတယ္။ သူက ငါးႏွစ္ဆက္ ကမၻာေပၚမွာ နံပါတ္(၁)ရလာ ခဲ့တယ္။ စင္ကာပူက အာဆီယံႏိုင္ငံေတြထဲမွာ အေကာင္းဆုံး ျဖစ္ၿပီး FDIအမ်ားဆုံးဝင္တယ္။ ဆိုလိုတာကScore ေကာင္းလာရင္ FDIဝင္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က Doing Businessနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈဆိုတာက အဆင့္ေကာင္းေအာင္ လုပ္ေနတယ္။ ဒုတိယသမၼတ ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ သုံးႏွစ္အတြင္း အဆင့္ကို ၁ဝဝ ေအာက္ ေရာက္ေအာင္ လုပ္ၾကမယ္။ ႀကိဳးစားၿပီးေတာ့ ေကာ္မတီ ေတြဖြဲ႕၊ ကမၻာ့ဘဏ္နဲ႔ပူးေပါင္း၊ ပုဂၢလိကက႑ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ လုပ္ေနၾကတယ္။

လုပ္ေပမယ့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈက ၂ဝ၂၁ ခုႏွစ္မွာ ၁ဝဝ ေအာက္ေရာက္သြားၿပီဆိုရင္ ၿပီးၿပီဆိုၿပီး သြားရပ္ လို႔မရဘူး။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈလုပ္ငန္းစဥ္ေတြက ဆက္လက္လုပ္ေနရမယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈက လုပ္ငန္းစဥ္ ျဖစ္တယ္။ အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ ရလဒ္ေပၚဖို႔ခက္တယ္။ ဆက္ၿပီးေတာ့လည္း လုပ္ေဆာင္ေနဖို႔လိုတယ္။

အဲဒီအခ်ိန္မွာ အေရးအႀကီးဆုံးက ပုဂၢလိက၊ အစိုးရနဲ႔ ဝန္ႀကီးဌာနေတြ နီးနီးကပ္ကပ္ ေပါင္းလုပ္ဖို႔လိုတယ္။ အစိုးရဝန္ႀကီးဌာနမွာလည္း တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ စည္းဝါးကိုက္ဖို႔လိုတယ္။ ဒါေတြကို ကြၽန္ေတာ္တို႔က ျဖည့္စြက္ၿပီးေတာ့ တင္ျပခ်င္ပါတယ္။

ေဒၚခိုင္ခိုင္ႏြယ္။ ။ လုပ္ငန္းစဥ္ကရွိေနရမယ္။ ၿပီးေတာ့ လုပ္ငန္းစဥ္ကလည္း တိုးတက္မႈ ရွိေနရမယ္။ ဘယ္ေတာ့မွ ရပ္သြားလို႔မရဘူး။IFC နဲ႔လည္း အႀကိမ္ႀကိမ္ ေဆြးေႏြးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဟာက မာရသြန္ ေျပးသလိုပဲ တာတိုက အရမ္းႀကီးေျပးတဲ့အခါမွာ ေရာက္ေတာ့ ေရာက္သြားတယ္။ မာရသြန္ကေတာ့ စေျပးရင္ အရမ္းႀကီး ေျပးလို႔ မရဘူး။ ျဖည္းျဖည္းေလးေျပးလို႔ အရွိန္ရလာမွ ပန္းဝင္မယ့္ေနရာကို ေရာက္သြားရင္ ဒါဟာ ႀကီးမားတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈရသြားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက မဆုတ္မနစ္ လုပ္ေနရမယ္။ တစိုက္မတ္မတ္နဲ႔ တိုးတက္ေအာင္ အၿမဲလုပ္ေနရမယ့္အပိုင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ေဒၚသီတာျမင့္။ ။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ရမယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြလုပ္မွပဲ ႏိုင္ငံ တကာကို ယွဥ္ႏိုင္မယ္ဆိုၿပီး ေျပာင္းလဲတဲ့အခ်ိန္မွာ ကြၽန္မ တို႔က အမ်ားႀကီးလုပ္ရတယ္။ ေျပာင္းလဲမႈလုပ္ၿပီးတဲ့အခါ ေျပာင္းလဲမႈေတြအကုန္လုံး ျပည္သူကို ျပန္ခ်ျပမယ္ဆိုရင္ လည္း အမ်ားႀကီးပဲ Procedure လုပ္ရပါတယ္။ အဲဒီ အခ်ိန္မွာ ေျပာင္းလဲသြားတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြရဲ႕ Procedure ေတြကို ေျပာျပပါမယ္။ လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြကို ဖိတ္ပါတယ္ဆိုၿပီး အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲေတြ လုပ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းရွင္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက မလာဘဲ ရွိတဲ့သူကို လႊတ္လိုက္တယ္။ ေနာက္ထပ္ ဒါနဲ႔ပတ္သက္တဲ့လုပ္ငန္းစဥ္ တစ္ခုကို ရွင္းျပပါမယ္ဆိုၿပီးေခၚတဲ့အခါ ေနာက္တစ္ေယာက္ လႊတ္လိုက္တယ္။ ဒီႏွစ္ေယာက္ကလည္း မတူဘူး။ လုပ္ငန္းရွင္ေတြအကုန္လုံးကို ေျပာေပးပါ။

ကြၽန္မတို႔ရဲ႕ ေျပာင္းလဲမႈေတြအကုန္လုံးကို လိုက္ပါၿပီး၊ နားလည္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ေပးၾကပါလို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ကြၽန္မတို႔ရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကလည္း ပင္ပန္းပါ တယ္။ ပင္ပန္းေသာ္လည္း ႏိုင္ငံေတာ္တိုးတက္ဖို႔အတြက္ အမ်ားႀကီး ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ Ease of Doing Businessမွာ အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ၾကာလဲဆိုတာ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈအားလုံးကို တိုင္းပါတယ္။ အဲဒီမွာ လုပ္ငန္းရွင္ေတြက အက်ဳိးေဆာင္ေတြ၊ ပြဲစားေတြကို ေပးထားလိုက္တယ္။ အက်ဳိးေဆာင္၊ ပြဲစားေတြကလည္း ယူထားလိုက္တယ္။ ေနာက္ထပ္ ဘယ္ႏွေယာက္လာၿပီးေတာ့ အလုပ္အပ္သလဲ။ အပ္တဲ့အေပၚမွာမူတည္ၿပီး အဆင္ေျပရင္ ေျပသလို သုံးရက္၊ ငါးရက္ ၾကာရင္ၾကာမယ္။ တျခား တစ္ခုနဲ႔တြဲၿပီးေတာ့ ဌာနတစ္ခုကို သြားခ်င္သြားမယ္။ အဲဒီလိုဆိုရင္ အခ်ိန္ေတြပိုၾကာသြားတယ္။ ပိုၾကာသြားတဲ့ အခ်ိန္ေတြအားလုံးက အကဲျဖတ္တဲ့အထဲမွာ ပါသြားတယ္။ အက်ဳိးေဆာင္ေတြ၊ ပြဲစားေတြနဲ႔လည္း လႊတ္မထားဖို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ကမၻာ့ဘဏ္က ေမးတဲ့ေမးခြန္း ေျဖတဲ့ အခါမွာ သုံးရက္မသြားလိုက္လို႔ၾကာတာကို ထည့္မေျပာ ေတာ့ဘဲ အားလုံးၾကာတဲ့ရက္က ငါးရက္ဆိုၿပီး ေျပာလိုက္ တယ္။ တကယ္ၾကာတဲ့ရက္က တစ္မ်ဳိးျဖစ္ပါလိမ့္မယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။

ေဒၚခိုင္ခိုင္ႏြယ္။ ။ ဆရာမေဆြးေႏြးတာ မမွားပါဘူး။ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လုပ္ငန္းရွင္ ေတြက ကာလမ်ားစြာ အစည္းအေဝးေတြတက္ခဲ့တဲ့အခါ ယုံၾကည္မႈကင္းတဲ့အပိုင္းေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္းကာလတစ္ခုမွာ အစည္းအေဝးေတြကို လုပ္ငန္း ရွင္ေတြက မလာၾကေတာ့ဘူး။ အခ်ိန္လာမေပးေတာ့ဘူး။ အေလ့အက်င့္တစ္ခုလိုျဖစ္ေနခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ဒီဘက္ေနာက္ပိုင္း လေပါင္းမ်ားစြာမွာ လုပ္ငန္းရွင္ေတြက အစည္းအေဝးတက္လာၾကပါၿပီ။ ယုံၾကည္မႈတစ္ခုျပန္တည္ေဆာက္တဲ့အခါမွာ ရလာၾကၿပီ လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ အခုျပန္လာၾကပါၿပီ။ အစိုးရဝန္ႀကီး ဌာနမ်ားနဲ႔ ပုဂၢလိကက႑ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈရဲ႕ရလဒ္ကို လုပ္ငန္းရွင္ေတြက မ်ားမ်ားေတြ႕လာတဲ့အခါမွာ အစည္း အေဝးေတြေခၚပါလို႔ ေျပာၾကမယ့္အခ်ိန္ကို မၾကာမီ ေရာက္လာပါလိမ့္မယ္။

ေဒၚသီတာျမင့္။ ။ Ease of Doing Business Ranking တက္ဖို႔ဆိုတာက အစိုးရပဲ ေျပာင္းလဲလို႔မရပါဘူး။ ပုဂၢလိကက႑ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ရွင္ေတြကလည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ႕ပုံရိပ္ ကမၻာေပၚမွာ အဆင့္ဘယ္ေလာက္ရေနတယ္ဆိုတာ ကိုျမင္ေစခ်င္ပါတယ္။ ဒီလိုမွ စီးပြားေရးရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ ေရာ၊ ကိုယ့္ဆီက လုပ္တဲ့လုပ္ငန္းေတြေရာ ေအာင္ျမင္လာ မွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ပူးေပါင္းပါဝင္ဖို႔ ဖိတ္ေခၚပါတယ္။

ဦးေအာင္ႏိုင္ဦး။ ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဌာနက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒဆြဲတယ္။ ကုမၸဏီဥပေဒ၊ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈနည္းဥပေဒေတြ ဆြဲတယ္။ ဆြဲတဲ့လုပ္ငန္းစဥ္ တစ္ခုလုံးမွာ ပုဂၢလိကက႑ကို အၿမဲဖိတ္တယ္။ ဆြဲတဲ့ အထဲမွာ UMFCCI က ကိုယ္စားလွယ္တစ္ေယာက္ ထည့္တယ္။ အစိုးရက ဆြဲတဲ့ဥပေဒကို တကယ္သုံးမွာက ပုဂၢလိကက႑က သုံးမွာျဖစ္ပါတယ္။ ပုဂၢလိကနဲ႔ အစိုးရ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈက ေတာ္ေတာ္ေလးနီးကပ္ဖို႔လိုတယ္။ ဥပေဒဆြဲတဲ့လုပ္ငန္းစဥ္တိုင္းမွာ မူၾကမ္းဆြဲၿပီးရင္ ပုဂၢလိက ကို ခ်ျပတယ္။ သူတို႔အႀကံျပဳခ်က္ရွိရင္ ျပန္ျပင္တယ္။ ျပင္ၿပီးေတာ့မွ လႊတ္ေတာ္ကို ပို႔တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေလး ေတြက ေရွ႕ေလွ်ာက္လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။

ပုဂၢလိကက႑ကို ထပ္ၿပီးေတာ့ အႀကံေပးခ်င္တာက ဝန္ႀကီးဌာနေတြက သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ပုဂၢလိကက႑ေရာက္ေအာင္ ျဖန္႔ေဝတဲ့အခါ ကြၽန္ေတာ့္ ဌာနမွာဆိုရင္ ဝက္ဘ္ဆိုက္မွာ ေန႔စဥ္သတင္းအခ်က္ အလက္တင္တယ္။ Facebookကေန ျပည္သူကို မွ်ေဝ တယ္။ ဝက္ဘ္ဆိုက္မွာတင္ထားတဲ့ အေရးႀကီးသတင္း တစ္ခုကို လူေတြမသိ သိေအာင္ သတင္းစာထဲမွာ ထည့္ၿပီး ေတာ့ ေၾကညာေပးတယ္။ Communication ေကာင္း ဖို႔အတြက္ သတင္းအခ်က္အလက္ေကာင္တာေတြရွိတယ္။ virtualေကာင္တာေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ထားတယ္။ Viber ကေမးလည္း ေျဖေပးတယ္။Messenger က တစ္ဆင့္ ေမးလည္းေျဖေပးတယ္။ ေျဖေပးတဲ့ဝန္ထမ္းေတြ ရွိတယ္။ ဝက္ဘ္ဆိုက္ကေမးလည္း ေျဖေပးတယ္။ Private Sector အေနနဲ႔ သိခ်င္တာေတြ မ်ားမ်ားေမးျမန္းေပးပါ။Doing Businessက အဓိကPrivate Sector အတြက္ကို ရည္ရြယ္တာျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရကPrivate ကို၊ Public က Private ကို Communicate လုပ္သလို Private က လည္း Public ကို လာၿပီးထိေတြ႕ပါ။ ေမးပါ။ ဆက္သြယ္ပါ။ Private Sector ရဲ႕လိုလားခ်က္ကိုလည္း သိမယ္။ သိမွDoing Business ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ပိုၿပီးေတာ့ ထိေရာက္မယ္။ အစိုးရတစ္ဖက္တည္းလုပ္ေန တာနဲ႔စာရင္ Private ကလည္း မိမိသိခ်င္တာနဲ႔ မိမိလိုလား တာေလးေတြကို ျပန္ေမးလို႔ရွိရင္ အဆင္ေျပႏိုင္ပါတယ္လို႔ အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္။

(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
ေက်ာ္သူထက္၊ မ်ဳိးသူဟိန္း
ဓာတ္ပုံ-ေအးသန္း