စိတ္ပ်ဳိကိုယ္ႏု က်န္းမာျခင္း သုခအဖံုဖံု ျပည့္စံုေစဖို႔

ထက္ေဝေအာင္ (စစ္ကိုင္း)

အိုမင္းမစြမ္း

လူေနမႈဘဝမ်ားစြာတြင္ စိတ္ဖိစီးမႈသည္ ေန႔စဥ္ၾကံဳ
ေတြ႕ေနရေသာ လကၡဏာတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ တစ္နည္း
မဟုတ္တစ္နည္း စိတ္ညစ္စရာ၊ စိတ္႐ႈပ္စရာမ်ား မလြဲ
မေသြ ၾကံဳေတြ႕ရလ်က္ရွိပါသည္။ စိတ္အို၊ ႐ုပ္အို
ျဖင့္ ပ်င္းရိစြာ ဘဝကိုျဖတ္သန္းေနထိုင္ရျခင္းက အသက္
ရွင္သန္လ်က္ ေသဆံုးေနသည့္ပမာတူလွပါသည္။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခ်ဳိ႕ယြင္းသျဖင့္ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာမွာလည္း
အိုမင္းမစြမ္းျဖစ္လာပါသည္။ ထိုမွတစ္ဆင့္ ဆက္စပ္
ေရာဂါမ်ားစြာ တရစပ္ဝင္လာႏိုင္ပံုကိုလည္း သတိခ်ပ္ သိအပ္ႏိုင္ပါသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ အမႈမဲ့အမွတ္မဲ့ ေနထိုင္စားေသာက္မႈ
ပံုစံမ်ားကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ရန္ လိုအပ္လွပါသည္။
က်န္းမာေရးအေထာက္အကူျပဳ ေနထိုင္စားေသာက္မႈ
ပံုစံဟုတ္-မဟုတ္ မိမိသာလွ်င္ ဦးဦးဖ်ားဖ်ားသိႏိုင္သူျဖစ္
ပါသည္။ အမႈမဲ့အမွတ္မဲ့ေနသည္ထက္ အမွတ္စိပ္စိပ္ ေနသည္က အရာရာကို ေကာင္းစြာထိုးထြင္းျမင္ႏိုင္
ပါသည္။ သတိမမူ ဂူမျမင္ ဆို႐ိုးစကားရွိပါသည္။ သတိမူက ဂူမက ေျမမႈန္ကေလးကအစ ထဲထဲဝင္ဝင္
ျမင္သိႏိုင္ပါသည္။

က်န္းမာစြာ ရွင္သန္ေနထိုင္ေရးက အေရးႀကီးလွပါ
သည္။ မက်န္းမာမႈကို က်န္းမာစြာ ေနထိုင္လႈပ္ရွား
ခြင့္ရေနစဥ္ သိရွိႏိုင္လိမ့္မည္မဟုတ္ေပ။ က်န္းမာေရး
သည္ ထူးျခားေသာ လာဘ္ႀကီးတစ္ပါးျဖစ္ပါသည္။ က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္မွသာ လူမႈပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ျဖတ္သန္းေနထိုင္ႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။

စိတ္ႏွင့္ကိုယ္ မွ်တေသာဝန္

လူတိုင္းနီးပါး မိသားစုစားဝတ္ေနထိုင္ေရးအတြက္ ပိုက္ဆံရွာေဖြရသည့္အလုပ္ကို ျပဳလုပ္ေနၾကရပါသည္။အလုပ္ႀကိဳးစားမႈကတစ္ပိုင္း၊ က်န္းမာေရးကတစ္ပိုင္း အပိုင္းႏွစ္ပိုင္းခြဲျခားႏိုင္လွ်င္ ပိုမိုအဆင္ေျပသည္ဟု ျမင္မိပါသည္။ အလုပ္စားပြဲတြင္ အထိုင္ၾကာလာသည္
ႏွင့္ ေျခဆန္႔လက္ဆန္႔ ျပဳလုပ္ေပးရပါမည္။စိတ္ႏွင့္
ကိုယ္မွာ ေလးလံလာပါက လမ္းထေလွ်ာက္ေပးရပါ
မည္။ သို႔မွသာ စိတ္ႏွင့္ကိုယ္သည္ မွ်တေသာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ႏိုင္လိမ့္မည္ ျဖစ္ပါသည္။

စိတ္ပ်ိဳက ကိုယ္ႏုႏိုင္ပါသည္။ စိတ္ထားတတ္ ျမတ္၏။
စိတ္ႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ ဆို႐ိုးစကားမ်ားကို အေလးျမတ္
ထားလ်က္ စိတ္က်န္းမာေရးကို အေလးေပးလုပ္ေဆာင္
သင့္လွပါသည္။ စိတ္တည္ၿငိမ္မႈသည္ က်န္းမာေရး
အတြက္ မ်ားစြာအေထာက္အကူျပဳလ်က္ရွိပါသည္။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဖိစီးမႈမ်ားက လူ၏က်န္းမာေရးကို မလြဲမေသြ ထိခိုက္ေစပါသည္။ စိတ္ခံစားမႈႏွင့္ အာ႐ံုခံစားႏိုင္သည့္ ကိုယ္ခႏၶာအစိတ္အပိုင္းမ်ားက ဆက္စပ္ လ်က္ရွိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ လူေနမႈျပႆနာမ်ား
စြာကလည္း စိတ္အေျခအေနကို ေျပာင္းလဲေစႏိုင္ပါ သည္။ ထိုအေျခအေနမ်ားမွ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ရန္လူအခ်င္းခ်င္း ေႏြးေထြးစြာ ကူညီ႐ိုင္းပင္းမႈ၊ အျပန္အလွန္ စာနာနားလည္ေပးႏိုင္မႈက အေရးႀကီးလာပါ
သည္။

ဆိုးက်ဳိးကိုျဖစ္ေစေသာ ရန္စြယ္တစ္ခု

ယေန႔ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းတြင္ စိတ္ဖိစီးေစသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားစြာရွိေနပါသည္။ ေငြေရးေၾကးေရး၊
အလုပ္တာဝန္္၊ မိသားစုအေရး၊ ပတ္ဝန္းက်င္အေရး၊ မၿပီးဆံုးႏိုင္သည့္ အတိတ္က စိတ္ဒဏ္ရာမ်ားစြာက လူကို စိတ္ဖိစီးေစပါသည္။ စိတ္ဖိစီးလာသည္ႏွင့္ ႏွလံုးခုန္ျမန္လာျခင္း၊ အသက္ရွဴျမန္လာျခင္း၊ ေသြးဖိအားတိုးလာေစျခင္းတို႔ကို ျဖစ္ပြားေစပါသည္။ အမွားအမွန္
ခြဲျခားသိႏိုင္ရန္ ခက္ခဲလာသလို စိတ္အေႏွာင့္အယွက္
မ်ားစြာ စုပံုလာၿပီး ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ မက်န္းမမာျဖစ္လာ
ႏိုင္ပါသည္။ စိတ္ဖိစီးမႈသည္ ဆိုးက်ဳိးကိုျဖစ္ေစေသာ ရန္စြယ္တစ္ခုဟု သတ္မွတ္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။

ေန႔စဥ္ ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြ႕ေနရသည့္ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ား
ကို ေလွ်ာ့ခ်သြားရန္ လိုအပ္လွသည္။ လူတစ္ဦးစီ၏
ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး မတူညီၾကသျဖင့္ စိတ္ဖိစီးမႈ
လကၡဏာမွာလည္း တူညီႏိုင္မည္မဟုတ္ေပ။ အခ်ိဳ႕က
ခံႏိုင္ရည္ရွိသည္။ ပင္ကိုစိတ္ဓာတ္က မာေက်ာသည္။
အခ်ဳိ႕က စိတ္ဓာတ္ေပ်ာ့ညံ့လြယ္သည္။ ထိခိုက္ခံစား
လြယ္သည္။ စိတ္တြင္ျဖစ္ေပၚေနသည့္ ျပႆနာမ်ားကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရန္ အားနည္းသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျပားလာလွ်င္ ကိုယ္ခႏၶာတြင္ လကၡဏာမ်ား ျပသတတ္ပါသည္။ ဆံပင္ကြၽတ္ျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ပံုမွန္မရွိျခင္း၊ စိတ္လႈပ္ရွားလြယ္ျခင္း၊ သည္းခံႏိုင္စြမ္း နည္းပါးလာျခင္း၊ အိပ္မေပ်ာ္ျဖစ္ျခင္းႏွင့္ တစ္စံုတစ္ခုကို
အခ်ိန္ျပည့္နီးပါး စိတ္ေရာက္ေတြးေတာေနျခင္းတို႔ျဖစ္
ပါသည္။

စိတ္ထြက္ေပါက္ေပးသူမ်ား

ယေန႔အခ်ိန္တြင္ စိတ္ဖိစီးမႈျပႆနာကို ကိုင္တြယ္
ေျဖရွင္းရန္ နည္းလမ္းမ်ိဳးစံု အသံုးျပဳလ်က္ရွိၾကေပ
သည္။ လြဲမွားေသာအျပဳအမူမ်ားျဖင့္ စိတ္ထြက္ေပါက္
ေပးသူမ်ားလည္း ရွိေနပါသည္။ လူသားမ်ိဳးႏြယ္စုတစ္ခု
လံုး လူၫြန္႔တံုးေစသည့္ မူးယစ္ေဆးဝါးသံုးစြဲၿပီး စိတ္
ထြက္ေပါက္ေပးၾကသည္။ အခ်ဳိ႕က အရက္ေသာက္ၾက
သည္။ အခ်ဳိ႕က ေဆးလိပ္ႏွင့္ကြမ္းကို တရစပ္သံုးစြဲ ၾကသည္။ ထိုကဲ့သို႔ လြဲမွားစြာ ထင္ျမင္ယူဆထားေသာ နည္းလမ္းမ်ားက လူကို ေကာင္းက်ဳိးေပးသည္ထက္ ဆိုးက်ဳိးကို ပိုမိုျဖစ္ပြားေစခဲ့ပါသည္။

စိတ္ဖိစီးမႈကို ႀကီးစိုးေစ

လူတိုင္း စိုးရိမ္ေသာကႏွင့္ လည္ပင္းဖက္ႀကီးျပင္း
လာသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ တုန္လႈပ္စရာေတြ႕လွ်င္ တုန္လႈပ္ၾကၿပီး စိတ္တည္ၿငိမ္မႈမွာ ကန္ေရျပင္ ဂယက္
ထသည့္ႏွယ္ လႈပ္ရွားလ်က္ရွိေပသည္။ မေမွ်ာ္လင့္ေသာ
ကိစၥ၊ ေမွ်ာ္လင့္ထားေသာကိစၥမ်ားအတြက္ အထူးပင္ တုန္လႈပ္ၾကေလ့ရွိပါသည္။ စိုးရိမ္ေသာကဝင္လာလွ်င္ အေရးေပၚေျဖရွင္းႏိုင္သည့္ နည္းလမ္းအခ်ဳိ႕ကို အသံုးျပဳရမည္ျဖစ္သည္။ ေတြးေတာမႈကို ခ်က္ခ်င္းရပ္တန္႔ပစ္ရမည္ျဖစ္သည္။ လက္ငင္းျပဳလုပ္ရန္ ခက္ခဲေသာ္လည္း
အေတြးစိုးမိုးမႈကို ျဖတ္ေတာက္ရန္မွာ အေရးႀကီးလွပါ
သည္။ အေတြးသည္ စိတ္ဖိစီးမႈကို ႀကီးထြားလာေစပါ
သည္။ စိတ္ဓာတ္ခြန္အားကိုလည္း ေလ်ာ့က်ေစပါ
သည္။ မနက္ျဖန္အတြက္ ႀကိဳတင္ေတြးေတာၾကံဆျခင္း
သည္ ေကာင္းမြန္ေသာ္လည္း အေတြးလြန္ျခင္းသည္ စိတ္ဖိစီးမႈကို ႀကီးစိုးေစျပန္သည္။ အမွားမ်ားကို က်ဴးလြန္
ေစႏိုင္သည္။

ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား အားကစား

လက္ရွိအခ်ိန္ကာလသည္ အေကာင္းဆံုးကာလျဖစ္
သည္ကို ယံုၾကည္ႏိုင္ရမည္။ မိမိႀကိဳတင္ပူေဆြးထား
သည့္ ကိစၥမွာ စိုးရိမ္စရာမဟုတ္ေၾကာင္းႏွင့္ မိမိေျဖရွင္း
ႏိုင္သည့္ ကိစၥတစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း လက္ခံႏိုင္လာပါက စိတ္
ဓာတ္ခြန္အား တိုးလာသည္ဟု ယံုၾကည္ရမည္ျဖစ္သည္။ စိတ္ဓာတ္ခြန္အား ပိုမိုရရွိေစရန္ လံုေလာက္ေသာ
အနားယူအိပ္စက္မႈ၊ ေရေကာင္းေရသန္႔၊ ေလေကာင္း
ေလသန္႔ႏွင့္ ဓာတုကင္းလြတ္ေသာ အစားအေသာက္
မ်ား စားေသာက္ရန္ႏွင့္ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား အားကစား
တစ္ခုခုျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္လွပါသည္။

ထို႔ျပင္ လုပ္ငန္းခြင္တြင္ ဦးစားေပးလုပ္မည့္အပိုင္း၊ ေနာက္ခ်န္လုပ္ရမည့္အပိုင္းမ်ားကို ခြဲျခားသတ္မွတ္ၿပီး အလုပ္ကို ၿပီးေျမာက္ေအာင္ျမင္ေစရပါမည္။ တစ္ေန႔
တာ လုပ္ငန္းနယ္ပယ္အတြင္း စိတ္ပင္ပန္းမႈမရွိဘဲ ၿပီးေျမာက္ေသာလုပ္ငန္းတာဝန္သည္ ေန႔သစ္မ်ားစြာ
အတြက္ လန္းဆန္းတက္ၾ<ြကျခင္းကို ေပးစြမ္းႏိုင္ေပသည္။
မိသားစုႏွင့္ ေႏြးေႏြးေထြးေထြးေနထိုင္ႏိုင္ျခင္းကလည္း
စိတ္ပင္ပန္းမႈကို ေလ်ာ့နည္းသက္သာေစပါသည္။

တည္ၿငိမ္ေစေသာနည္းလမ္း

စိတ္ခ်မ္းသာမႈသည္ ေရႊေငြႏွင့္မလဲထပ္ႏိုင္ေသာ
တန္ဖိုးထုထည္ျဖစ္ေပသည္။ သူတစ္ပါးက မိမိကို
စိတ္ဆိုးေစေသာအျပဳအမူကို တံု႔ျပန္ႏိုင္ေသာနည္း
လမ္းမွာ မိမိ၏စိတ္ကို တည္ၿငိမ္ေစေသာနည္းလမ္းျဖစ္
ပါသည္။ ျဖည္းညင္းစြာ စိတ္ကိုၿငိမ္သက္ေစလ်က္
စိတ္ေအးခ်မ္းမႈကို အရယူရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ဆိုးေန
ေသာစိတ္ကို ယဥ္ပါးေအာင္ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ သိမ္ေမြ႕လွ
ေသာ္လည္း ျပဳက်င့္ရန္မွာ ခက္ခဲလွပါသည္။ အႀကိမ္ႀကိမ္
အဖန္ဖန္ ျပဳက်င့္ပါက ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ဘဝကို ပိုင္ဆိုင္
ရရွိႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ စိတ္အညစ္အေၾကးကင္းစင္ေသာ
ဘဝျဖင့္ စိတ္ထားတတ္ ျမတ္ေသာ လူပုဂၢိဳလ္ေပါင္း
မ်ားစြာ ေပၚထြန္းလာေရး လိုလားေတာင့္တေနမိ
ပါသည္။

လူတိုင္းေစ့ စိတ္ဖိစီးမႈေလ်ာ့နည္းေစေရး၊ အသက္
ရွည္က်န္းမာေရးအတြက္ ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရ
ျပည့္စံုရန္ အထူးလိုအပ္လွပါသည္။ ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊
အာဟာရ ျပည့္စံုရန္မွာမူ မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ ျပဳက်င့္
ေနထိုင္ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ စိတ္က်န္းမာၿပီး ကိုယ္က်န္းမာ
ေစရန္ လံုေလာက္ေသာ အိပ္စက္အနားယူမႈ ရွိရပါ
မည္။ ကိုယ္ခႏၶာက်န္းမာေရးအတြက္ လိုအပ္ေသာ အစာ
အာဟာရ မွီဝဲသံုးစြဲရပါမည္။ ကိုယ္ကာယေလ့က်င့္ခန္း
တစ္ခု ပံုမွန္ျပဳလုပ္သြားရပါမည္။ မူးယစ္ေစေသာ အရက္
ေသစာ ေသာက္စားျခင္းမွ အထူးေရွာင္ၾကဥ္ၾကရပါမည္။

စိတ္ဖိစီးမႈကို လက္ေျမႇာက္အ႐ႈံးမေပးသင့္ပါ။ လြယ္လြယ္ကူကူ အ႐ႈံးမေပးသည့္ စိတ္ဓာတ္သည္ စိတ္ဖိစီးမႈပမာဏ အနည္းအမ်ားကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္သည့္ စိတ္အဆင့္အတန္းကို ျဖစ္ေစပါသည္။ အေကာင္း
ျမင္စိတ္ ေမြးျမဴျခင္းျဖင့္ စိတ္ပင္ပန္းမႈကို သက္သာ
ေစပါသည္။ စိတ္ခြန္အားျဖည့္ စာေပမ်ားမ်ားဖတ္ေပး
သင့္ပါသည္။ စာအုပ္စာေပလူ႔မိတ္ေဆြ ဆိုစကား အတိုင္း လက္ေတြ႕က်က် အက်ဳိးျပဳလ်က္ရွိပါသည္။ စာေပမွရရွိႏိုင္သည့္ စိတ္အာဟာရသည္ ဗဟုသုတကို
တိုးပြားေစၿပီး မိမိကိုယ္တိုင္ ေျပာင္းလဲရန္ ႀကိဳးစားလို
စိတ္ကို ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။ ဦးေႏွာက္၏ ေတြးေခၚႏိုင္
စြမ္းကို တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ ျမင့္တက္လာေစပါသည္။ အမွားအမွန္၊ အဆိုးအေကာင္းကို ေကာင္းမြန္စြာ ခြဲျခား
သိျမင္ႏိုင္ေစပါသည္။

လူတိုင္း စိတ္ဖိစီးမႈမွ ကင္းေဝးေစခ်င္မိပါသည္။ စိတ္လႈပ္ရွားျခင္း၊ စိတ္တို၊ ေဒါသထြက္ျခင္းကို အလြယ္
တကူ မျပဳမူဘဲ စိတ္ကို သက္ေသာင့္သက္သာျဖစ္ေစ
သင့္ပါသည္။ စိတ္ေအးလွ်င္ ကိုယ္ေအးႏိုင္ပါသည္။ ေရွ႕ဆက္ေလွ်ာက္လွမ္းရမည့္ ေန႔သစ္တိုင္းအတြက္ အင္အားျဖစ္ေစပါသည္။ သို႔မွသာ ျမတ္တရား၏ ဆိုဆံုးမ
မႈကို လိုက္နာလ်က္ သမထ၊ ဝိပႆနာ၊ ဘာဝနာတရား
မ်ားႏွင့္ အလွမ္းမေဝးစြာ ခရီးဆက္ႏိုင္ေပလိမ့္မည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ဘဝလမ္းခရီးတစ္ေလွ်ာက္ စိတ္ဖိစီးမႈ
ကင္းေဝးေစေရး မေကာင္းမႈေရွာင္ ေကာင္းမႈေဆာင္
လ်က္ စိတ္ကိုျဖဴေအာင္ထားရွိျခင္းသည္ စိတ္ပ်ဳိကိုယ္ႏု
ျခင္း၊ က်န္းမာျခင္းသုခအဖံုဖံု ျပည့္စံုေစပါေၾကာင္း
ႏိႈးေဆာ္တိုက္တြန္း ေရးသားအပ္ပါသည္။