ၿဗိတိန္ ခြဲထြက္မႈ အီးယူ ကြဲအက္မႈေလာ

ကုိရင္ၾသ

ယခုရက္သတၱပတ္အတြင္း ဥေရာပတိုက္ တစ္လႊား လႈပ္ခတ္သြားရသည့္ ျဖစ္စဥ္ တစ္ရပ္မွာ ဥေရာပ ၂၈ ႏိုင္ငံတုိ႔မွ ေခါင္း ေဆာင္ႀကီးမ်ား၏ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲျဖစ္ သည္။ ဥေရာပသမဂၢ(အီးယူ) အဖြဲ႕ဝင္ ၂၈ ႏိုင္ငံတုိ႔မွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ဘယ္လ္ ဂ်ီယံႏိုင္ငံ ဘရပ္ဆယ္ၿမိဳ႕၌ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြး
ခဲ့ၾကရာတြင္ အမ်ားက ရင္တထိတ္ထိတ္ျဖင့္ ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့ၾကရသည့္ အေၾကာင္းျခင္းရာ တစ္ရပ္သည္ကား အီးယူမွ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ ႏုတ္ထြက္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေပးအယူ၊ အညႇိအႏိႈင္း မည္သုိ႔ျပဳလုပ္ၾကေလမည္နည္းဟူေသာ ပုစၧာတစ္ရပ္ပင္ ျဖစ္ေလ၏။

အီးယူႏိုင္ငံမ်ားမွ ႏိုင္ငံသားမ်ားကို ဖမ္း စားေနသည့္ လႈပ္ခတ္မႈတစ္ခုမွာ ဥေရာပ သမဂၢမွ ၿဗိတိန္ႏုတ္ထြက္ေရး(ခြဲေရး) လုပ္ ငန္းစဥ္အၿပီးတြင္ ယင္းႏိုင္ငံသားမ်ားအား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးမည့္ အစီအမံ မ်ားကို ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက မည္ကဲ့သုိ႔ ခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ပါမည္နည္း ဟူေသာ ငံ့လင့္ခ်က္ပါေပတည္း။

ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ထရီစာေမက အီးယူ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲတြင္ မည္သုိ႔မည္ညာ ေျပာၾကားလာပါအံ့နည္းဟု အားလံုးက ေစ့ငုလိုၾကေပသည္။

အီးယူမွ ၿဗိတိန္ ခြဲထြက္ေရးကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးမႈကို ဇြန္ ၁၉ ရက္တြင္ စတင္ခဲ့ၿပီျဖစ္ရာ ဥေရာပေခါင္း ေဆာင္မ်ားကတစ္ဖက္၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေမက တစ္ဖက္ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲတြင္ စြပ္စြပ္ ရြပ္ရြပ္ေတြ႕ၾကေလၿပီတကားဟု ဆိုႏိုင္ေပ ၏။

ၿဗိတိန္ေရာက္ အီးယူႏိုင္ငံသားမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားအား မည္သုိ႔မည္ပံု ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေပးမည္ကို မိမိအေနျဖင့္ အဆိုျပဳတင္ျပရန္ရွိေၾကာင္း ဝန္ႀကီး ခ်ဳပ္ေမက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏိုင္ငံ ဘရပ္ဆယ္ၿမိဳ႕၌ ဇြန္ ၂ဝ ရက္က အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈ ျဖစ္ ပြားခဲ့ရာ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲကို အၾကမ္း ဖက္မႈတိုက္ဖ်က္ေရး ကိစၥရပ္က အရိပ္ မည္းႀကီးပမာ လႊမ္းမိုးထားေသးသည္။ ဘရပ္ဆယ္ရွိ ဘူတာႀကီးတြင္ ဗံုးခြဲတိုက္ ခိုက္သူအျဖစ္ မသကၤာရသူကို ရဲတပ္ဖြဲ႕က အေသဖမ္းဆီးခဲ့ပံုကို ေလာေလာဆယ္ လူတိုင္းမေမ့ေပ်ာက္ႏိုင္ၾကေသး။ ဥေရာပ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ ဆက္တိုက္ဆိုသလို အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ သည့္ ပံုရိပ္လႊာမ်ားကလည္း လူတိုင္း၏စိတ္ဝယ္ ေဝ့လည္လည္ရွိေနၾကေသး။

''အြန္လိုင္းကေန လႈံ႔ေဆာ္ေနၾကတဲ့ အၾကမ္းဖက္သမားေတြကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ဖုိ႔ ကြၽန္မတုိ႔ေခါင္းေဆာင္ေတြ ပူးေပါင္းလုပ္ ၾကပါစို႔'' ဟု ေမက တိုက္တြန္းခဲ့သည္။

ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္သမားမ်ားက ဂူဂဲလ္၊ တြစ္တာႏွင့္ ေဖ့စ္ဘြတ္တုိ႔အေပၚ စြယ္ေယာင္ျပကာ လႈပ္ရွားေနၾကမႈမ်ားကို ရပ္တန္႔ႏိုင္ေရးအတြက္ ဥပေဒအရ ဖိအား ေပးမႈမ်ားျပဳလုပ္ၾကရန္လည္း သူက တိုက္ တြန္းခဲ့၏။

ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲအေပၚ အရိပ္မည္းႀကီး လႊမ္းမိုး

ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားမွ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ၂၈ ဦးတုိ႔၏ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပြဲ၌ ဦးေသွ်ာင္ႀကီးမ်ားမွာ ဥေရာပေရးရာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တသီတတန္းႀကီး ေဆြးေႏြးရန္ရွိေန ရကား 'ခြဲေရး' ကိစၥကို အကန္႔အသတ္ျပဳ၍သာလွ်င္ ေဆြးေႏြးခြင့္ရၾကေလသည္။

သုိ႔ျဖစ္လင့္ကစား အီးယူ၏ လိုလားခ်က္မွာ ၿဗိတိန္၌ ေနထိုင္လ်က္ရွိၾကေသာ အီးယူႏိုင္ငံသား ၃ ဒသမ ၂ သန္းခန္႔အတြက္ ဘဝေရွ႕ေရး အာမခံခ်က္ တိတိပပရွိရန္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေမက အာမဝႏၲာခံေစလိုျခင္း ျဖစ္၏။

ဥေရာပသမဂၢ၏ အျခားေသာ အဖြဲ႕ဝင္ ၂၇ ႏိုင္ငံတုိ႔တြင္လည္း ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသား ၁ ဒသမ ၂ သန္းရွိေနျပန္သည္။ ဤသည္မွာ ကား အီးယူအားေကာင္းစဥ္က တစ္ခုတည္းေသာ 'ဘံုေစ်းကြက္' ထူေထာင္ျခင္း၏ ရလဒ္တစ္ခုပါေပ။

ဥေရာပေခါင္းေဆာင္ အမ်ားစု တုန္လႈပ္ၾကရသည္မွာ ခြဲေရးသေဘာတူညီခ်က္ရရွိ ေရးအတြက္ တင္းက်ပ္ေသာ အခ်ိန္ဇယား သတ္မွတ္ထားျခင္းႏွင့္ မၾကာမီက က်င္းပ ခဲ့ေသာ ပါလီမန္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ဝန္ႀကီး ခ်ဳပ္ေမ၏ ကြန္ဆာေဗးတစ္ပါတီ အေရး မလွျဖစ္ခဲ့ရျခင္းႏွင့္အတူ 'အနည္းစု' အစိုးရ
အဖြဲ႕ဘက္သုိ႔ ဦးလွည့္လိုက္ရျခင္းတုိ႔ျဖစ္ ေလသည္။

အီးယူႏွင့္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသားမ်ား အခ်င္း ခ်င္း သူ႔ႏိုင္ငံ၊ ကိုယ့္ႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ေန ထိုင္ကာ အလုပ္လုပ္ကိုင္လ်က္ရွိၾကေပရာ ၿဗိတိန္ ခြဲထြက္သြားၿပီးခ်ိန္တြင္ မိမိတုိ႔၏ ေရွ႕ေရးမည္သုိ႔ရွိလာမည္နည္းဟု အားလံုးက စိုးရိမ္ပူပန္ၾကရသည္။ ခြဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္ အတြက္ ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္ဇယားသတ္မွတ္ ခ်က္မွာ ၂ဝ၁၉ ခုႏွစ္ မတ္ ၃ဝ ရက္ျဖစ္ ၿပီး ယင္းရက္စြဲေနာက္ပိုင္း ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္ သားတုိ႔၏ ရပ္တည္ခ်က္အတြက္ အာမခံ ခ်က္မ်ား ပီပီျပင္ျပင္ရွိရန္ လိုအပ္လာမည္ ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ အီးယူႏွင့္ ၿဗိတိန္ အၾကား ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားအေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အာမခံခ်က္မရွိပါလွ်င္ ျပည္ ႏွင္ခံရမည္ဟု ေဝးတစ္ေျမေရာက္ လုပ္သားမ်ား စိုးရိမ္ပူပန္စျပဳၾကေလၿပီ။

ဥေရာပတစ္လႊားမွ ႏိုင္ငံသားမ်ား ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသုိ႔ လာေရာက္၍ အေျခစိုက္ေနထိုင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္သူဦးေရကို ေလွ်ာ့ခ်မည္ဟု ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေမက ကတိကဝတ္ျပဳခဲ့ၿပီး ျဖစ္ရာ ၿဗိတိန္ေရာက္ ဧည့္လုပ္သားမ်ား စိုးထိတ္ဗ်ာပါျဖစ္ၾကရ၏။

အီးယူ၏ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းအရ လြတ္ လပ္ေသာ ကုန္သြယ္ေရးအုပ္စုဝင္ ႏိုင္ငံ တိုင္းမွာ အလုပ္သမားမ်ား လြတ္လပ္စြာ ေရႊ႕ေျပာင္းသြားလာခြင့္ကို ခြင့္ျပဳေပးထား ၿပီးျဖစ္သည္။

''ခြဲေရးကိစၥဟာ ဘယ္႐ႈေထာင့္ကပဲ ၾကည့္ၾကည့္၊ အင္မတန္စိတ္ပ်က္စရာ ေကာင္းလွပါတယ္'' ဟု နယ္သာလန္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မတ္႐ုက ေျပာၾကားသည္။ နယ္သာလန္ႏိုင္ငံသည္ ၿဗိတိန္၏ အီးယူ မဟာမိတ္မ်ားအနက္ အရင္းႏွီးဆံုး မဟာ မိတ္ျဖစ္ၿပီး လြတ္လပ္ေသာ ကုန္သြယ္ေရး ကို တစိုက္မတ္မတ္ အားေပးေထာက္ခံ လာခဲ့သည္။

အီးယူ၏ တစ္ခုတည္းေသာ ေစ်းကြက္ (ဝါ) ဘံုေစ်းကြက္မွ ၿဗိတိန္ႏုတ္ထြက္မည္၊ အေကာက္အခြန္သမဂၢမွလည္း ႏုတ္ထြက္မည္ဟု ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေမက သႏၷိ႒ာန္ျပဳခဲ့ျပန္ ရာ အနာဂတ္တြင္ ဘံုေစ်းကြက္သုိ႔ ၿဗိတိန္ ဝင္ေရာက္ႏိုင္ေတာ့ မည္မဟုတ္ေပ။

အီးယူႏွင့္ ၿဗိတိန္အၾကား ကုန္သြယ္ေရး ဆက္ဆံမႈအသစ္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ ရန္ လိုအပ္လာမည္ျဖစ္ေပရာ ကုန္သြယ္ ေရးသေဘာတူညီခ်က္သစ္တစ္ရပ္ကို ေရး ဆြဲႏိုင္ေရးအတြက္ ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္းမႈမ်ားကို အင္တိုက္အားတိုက္ လုပ္ေဆာင္လာရမည္ မွာ မလြဲပါေခ်။

အကယ္၍ ၂ဝ၁၉ ခုႏွစ္ မတ္လထက္ ေနာက္မက်ဘဲ ခြဲေရးသေဘာတူညီခ်က္ကို အၿပီးအျပတ္ မရရွိပါက ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံအေန ျဖင့္ အီးယူႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ကုန္သြယ္ရာတြင္ ပိုမိုႀကီးေလးေသာ အခြန္အေကာက္မ်ား ႏွင့္ ရင္ဆိုင္လာရမည့္အျပင္ ပိုမိုၾကန္႔ၾကာ ေစမည့္ ႀကိဳးနီစနစ္ႏွင့္လည္း ေတြ႕ၾကံဳလာရ
ႏိုင္ေပသည္။

အေရးအပါဆံုးႏိုင္ငံ

ဥေရာပသမဂၢ၏ အေရးအပါဆံုး အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံမွာ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံျဖစ္ေပရာ အီးယူ၏ က်န္ရွိေသာအဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံအၾကား လက္ေတြ႕က်သည့္ ဆက္ဆံေရးတစ္ရပ္ ထူေထာင္ရန္ လိုအပ္လ်က္ရွိေၾကာင္း ဥေရာပပါလီမန္ဥကၠ႒ အန္ေသာ္ႏ်ဴးတာ ဂ်ာနီက ေျပာၾကားသည္။

အီးယူ၏ ျပည္တြင္းအသားတင္ ထုတ္ လုပ္မႈတန္ဖိုး (ဂ်ီဒီပီ)တြင္ ဂ်ာမနီ (၂ဝ ရာ ခိုင္ႏႈန္း) ၿပီးလွ်င္ ၿဗိတိန္က ၁၇ ရာခိုင္ႏႈန္း အထိ ပါဝင္သည္။ ျပင္သစ္က ၁၄ ရာခိုင္ ႏႈန္း၊ အီတလီက ၁၁ ရာခိုင္ႏႈန္း အသီးသီး ရွိသည္။

ၿဗိတိန္က အီးယူမွ ခြဲထြက္ျခင္းျဖင့္ ျဖစ္ ေပၚလာႏိုင္အံ့ေသာ အက်ဳိးဆက္မ်ားမွာ အမ်ားအျပားရွိသည္။ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသည္ ဥေရာပတြင္ ဘ႑ာေရးဝန္ေဆာင္မႈ အခ်က္အျခာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံျဖစ္ျခင္း ေၾကာင့္ ယင္းႏိုင္ငံ၏ ဘ႑ာေရးဝန္ေဆာင္မႈမ်ား တံု႔ေႏွးသြားႏိုင္ေၾကာင္း ဘဏ္လုပ္ငန္း ရွင္မ်ားက ခန္႔မွန္းထားခ်က္မွာ အက်ဳိး ဆက္တစ္ရပ္ျဖစ္လာႏိုင္သည္။

ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ လန္ဒန္၏ ဘ႑ာေရး ဝန္ေဆာင္မႈက႑မွာ အလုပ္သမား တစ္ သန္းေက်ာ္ျဖင့္ လည္ပတ္ေနေသာ လုပ္ငန္းျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ အခြန္ ၁၂ ရာ ခိုင္ႏႈန္းခန္႔ကို ေပးေဆာင္ေနေသာ လုပ္ငန္းက႑လည္းျဖစ္သည္။

ၿဗိတိန္ရွိ ဘဏ္ဝန္ထမ္းမ်ားကို အျခား ေသာ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားဘက္သုိ႔ ေရႊ႕ေျပာင္းရန္လည္း ယခုအခါ အစီအစဥ္မ်ား ေရးဆြဲေနၾကရသည္ဟု ၾကားသိရ၏။

လြန္ခဲ့သည့္ မတ္လက သက္တမ္း ႏွစ္ ၆ဝ ျပည့္ေျမာက္ခဲ့ၿပီျဖစ္ေသာ အီးယူမွ ၿဗိတိန္ခြဲထြက္ရန္ ေဆြးေႏြးေရး လုပ္ငန္းစဥ္စတင္ခဲ့ၿပီျဖစ္ရာ ဥေရာပတစ္ဝန္းရွိ ႏိုင္ငံ တကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ ဌာနခ်ဳပ္မ်ားကို ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံမွ ေရႊ႕ေျပာင္းထြက္ခြာၾကရန္ လည္း စီစဥ္ထားၾကၿပီျဖစ္သည္။

စီးပြားေရး႐ႈေထာင့္မွၾကည့္လွ်င္ ၿဗိတိန္ ၏ ခြဲထြက္မႈသည္ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားကိုေရာ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံကိုပါ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ျပင္းထန္မည္ကား ေသခ်ာလွသည္။

အီးယူတြင္ ႏွစ္ေပါင္း ၄ဝ ၾကာမွ် ေပါင္း စည္းခဲ့ၿပီးေနာက္ ၿဗိတိန္က ခြဲထြက္ရန္ ေျခ
လွမ္းျပင္လိုက္ျခင္းျဖင့္ ဘူမိ-ႏိုင္ငံေရးအရ လည္း အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚ လာမည္မွာ မလြဲပါေခ်။

အီးယူမွ ၿဗိတိန္ခြဲထြက္ျခင္းျဖင့္ က်န္ရွိ ေသာ ႏိုင္ငံမ်ား ပိုမိုစည္းလံုးမႈရရွိသြားမည္ ေလာ၊ သုိ႔တည္းမဟုတ္ သေဘာထား ကြဲလြဲ မႈမ်ား ပိုမိုဆိုးရြားသြားမည္ေလာဆိုသည္မွာ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားအခ်င္းခ်င္း ေစ့စပ္ညႇိႏိႈင္း
မႈအေပၚ မီွတည္ေပလိမ့္မည္။

ခြဲေရးကိစၥေၾကာင့္ ေျမာက္အတၱလႏၲိတ္ စာခ်ဳပ္အဖြဲ႕(ေနတိုး)၏ ရပ္တည္ခ်က္ကို လည္း ထိခိုက္ႏိုင္ေပသည္။ တစ္ဖက္တြင္ ႏိုင္ငံတကာစနစ္အရ ဥေရာပႏွင့္ အေမရိ ကန္အၾကား ဆက္ဆံေရးက႑သစ္ကို ပံုေဖာ္ထုဆစ္ ၾကရေပဦးမည္။

၁၉၇၃ ခုႏွစ္တြင္ အီးယူ၏ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံျဖစ္လာေသာ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံသည္ အဖြဲ႕ဝင္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံအျဖစ္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ေပါင္ ေငြ ၁၂ ဘီလီယံေက်ာ္ကို အီးယူသုိ႔ ထည့္ ဝင္လ်က္ရွိၿပီး ခြဲေရးေထာက္ခံသူ ၿဗိတိန္ ျပည္သူမ်ားက တနင့္တပိုး က်ခံရသည့္ ေငြ ေၾကးပမာဏအျဖစ္ ႐ႈျမင္ၾကသည္။ တြဲေရး
လုိလားသူမ်ားကမူ ေစ်းကြက္ႀကီးႀကီး အတြင္း ဝင္ေရာက္လႈပ္ရွားႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ အီးယူတြင္ ၿဗိတိန္ဆက္လက္ရွိေနေစလို သည္။

ႏိုင္ငံျခားသား လုပ္သားမ်ား တိုးလာ ျခင္းေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ား အလုပ္အကိုင္ ေနရာဆံုး႐ံႈးရၿပီး က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ဝန္ေဆာင္ေပးရမႈမ်ားအတြက္ စရိတ္တိုးလာသည္ဟု ခြဲေရးသမားမ်ားက ႐ႈျမင္ၾက သည္။

အီးယူတြင္ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ ဆက္လက္ရွိေန ေစရန္ လိုလားသူမ်ားတြင္ နည္းပညာ ဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ား၌ လုပ္ကိုင္သူမ်ားျဖစ္ ၾကသည္။ လန္ဒန္သည္ ဥေရာပတြင္ နည္းပညာလုပ္ငန္းမ်ား၏ ဗဟိုခ်က္အျဖစ္ ရပ္တည္လ်က္ရွိရာ ခြဲထြက္ၿပီးလွ်င္ နည္း ပညာဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းက႑ ထိခိုက္သြား ႏိုင္မည္ဟု ႐ႈျမင္ၾကသည္။

သက္တမ္း ႏွစ္ ၆ဝ ရွိ အီးယူသည္ ႏိုင္ငံေပါင္းစံု အဖြဲ႕အစည္းႀကီးအျဖစ္ ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏီွးမႈ၊ အျပန္အလွန္ေလးစားမႈႏွင့္ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ မႈတုိ႔ကို စံတန္ဖိုးမ်ားအျဖစ္ အေလးေပး လ်က္ရွိေသာ္လည္း စိန္ေခၚမႈအမ်ဳိးမ်ဳိး ရင္ဆိုင္လာေနရပံုကို ေတြးေတာမိရင္း ''ၿဗိတိန္ ခြဲထြက္မႈ အီးယူကြဲအက္မႈေလာ'' ဟု ကြၽႏ္ုပ္ က်ဴးရင့္မိပါသတည္း။ ။

Ref: UK in Brexit pledge on citizens' rights at EU summit