သတင္းႏွင့္ဓာတ္ပံု - ဝင္းဝင္းေမာ္၊ ျမတ္စႏၵီ
အယ္လ္နီညိဳျဖစ္စဥ္ဆုိသည္မွာ အီေကြတာအနီး ပစိဖိတ္သမုဒၵရာတြင္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အပူခ်ိန္ ပံုမွန္ထက္ပိုမိုပူေႏြးျခင္းျဖစ္သည္။ အယ္္လ္နီညိဳျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ ကမၻာ့ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္မ်ားလည္းေပၚေပါက္ေလ႔ရွိၿပီး တစ္ႀကိမ္ျဖစ္ေပၚပါက ၁၂ လမွ ၁၈ လ ခန္႔ၾကာျမင့္ေၾကာင္း မိုးေလဝသပညာရွင္မ်ားက ခန္႔မွန္းထားၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၉၇-၁၉၉၈ ခုႏွစ္က အားအလြန္ေကာင္းေသာ အယ္လ္နီညိဳျဖစ္စဥ္ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္တြင္လည္း အယ္လ္ နီညိဳျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ျပန္ရာ ယခုအယ္္လ္နီညိဳသည္ သမုိင္းတစ္ေလွ်ာက္ အားအေကာင္းဆံုးျဖစ္ေၾကာင္း မိုးေလဝသပညာရွင္ ေဒါက္တာထြန္းလြင္က တြက္ခ်က္ခန္႔ မွန္းထားသည္။
တစ္ဆက္တည္းမွာပင္ အယ္လ္နီညိဳျဖစ္စဥ္၏ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေၾကာင့္ မုတ္သံုမိုးရြာသြန္းမႈ နည္းျခင္း၊ ေဆာင္းရာသီတြင္အေအးေပါ့ျခင္း၊ ေႏြရာသီတြင္ ေနပူခ်ိန္ျမင့္မားျခင္းစသည့္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္မ်ားႏွင့္အတူ စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ အစားအစာဖူလံုေရး၊ စုိက္ပ်ဳိးေရရရွိေရး၊ ေရေပးေဝေရး၊ ေသာက္သံုးေရဖူလံုေရး၊ လွ်ပ္စစ္မီးရရွိေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ငါးလုပ္ငန္း၊ ေရေၾကာင္း သြားလာေရး၊ ခရီးသြားလုပ္ငန္းစသည့္ က႑မ်ား၌ သက္ေရာက္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚႏုိင္ေၾကာင္း သက္ဆုိင္ရာပညာရွင္ မ်ားကလည္း သံုးသပ္ခန္႔မွန္းထားၾကသည္။
သို႔ျဖစ္၍ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနသည့္ အယ္လ္နီညိဳျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္ေပၚလာ ႏုိင္သည့္ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈမ်ားႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ မိုးေလဝသပညာရွင္ ေဒါက္တာထြန္းလြင္အား ျမန္မာ့သတင္းစဥ္ က သြားေရာက္ေမးျမန္းခဲ့သည္မ်ားကို ေရးသားတင္ျပလိုက္ ရပါသည္။
ေမး။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနတဲ႔ အယ္လ္နီညိဳျဖစ္စဥ္နဲ႔ ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ အက်ဳိးသက္ ေရာက္မႈေတြကို သံုးသပ္ေျပာၾကားေပးပါဦးဆရာ။
ေျဖ။ ။ အထူးသျဖင့္ ဒီႏွစ္ဆုိရင္ မီးေလာင္တာ အလြန္မ်ားတယ္။ ေနရာအႏွံ႕လည္း ေလာင္ေနတယ္။ အဓိပၸာယ္က အပူခ်ိန္ကတက္လာတယ္။ မိုးရြာသြန္းမႈက ေလ်ာ့က်တယ္။ ဒါဆိုရင္ အရာအားလံုးက ေလာင္စာျဖစ္တာပဲ။ မီးကိုအလြယ္တကူေလာင္ေစတာေပါ့။ အယ္လ္နီ ညိဳဟာ မီးေလာင္ျခင္းကိုအားေပးတယ္လို႔ ေျပာခ်င္တယ္။ တကယ္တမ္း ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႕တဲ့ရာသီကို မေရာက္ေသး ဘူး။ ေဆာင္းရာသီကတည္းက မီးက ေႏြလိုေလာင္ေနတယ္။
လာမယ့္ မတ္လ၊ ဧၿပီလဆို ေႏြကိုေရာက္လာၿပီျဖစ္တယ္။ သူ႔သဘာဝအရကိုက ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ေႏြရာသီေတြက တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ ပိုပိုပူေနတယ္။ ဒီအထဲမွာမွ ဒီႏွစ္က အယ္လ္နီညိဳျဖစ္တယ္။ ျဖစ္တဲ့အယ္လ္နီညိဳကလည္း ျမန္မာ့သမုိင္းမွာ အားအေကာင္းဆံုးျဖစ္တယ္။
ဒါေၾကာင့္ အပူခ်ိန္ေတြက ေသခ်ာေပါက္ျမင့္တက္ၿပီးေတာ့ ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႕မယ္။ ပူျပင္းမႈကို အခုကတည္းက ေတြ႕ေနရၿပီ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေဆာင္းရာသီမကုန္ေသးတဲ့ ေဖေဖာ္ဝါရီလထဲမွာကို ေန႔အပူခ်ိန္ ၄ဝ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္၊ ၁ဝ၄ ဒီဂရီဖာရင္ဟိုက္ေက်ာ္တဲ့ ေဒသေတြက အကုန္လံုး နီးပါးပါပဲ။
ျမန္မာႏုိင္ငံအထက္ပိုင္း စစ္ကိုင္း၊ မႏၲေလး၊ မေကြး၊ ေအာက္ဘက္မွာ ပဲခူး၊ ဧရာဝတီ၊ ရန္ကုန္အေနာက္ဘက္ ဆင္းသြားရင္ မြန္၊ ကရင္၊ တနသၤာရီေတြမွာ ေန႔အပူခ်ိန္က ၄ဝ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ေက်ာ္ေနၿပီ။ ေနာက္လဆန္းတာနဲ႔ အပူခ်ိန္ေတြ တျဖည္းျဖည္းတက္ေတာ့မယ္။ ေႏြရဲ႕သဘာဝ က ေန႔အပူခ်ိန္ေတြက တစ္ေန႔ထက္တစ္ေန႔ ပိုျမင့္လာတာ ပဲ။ အလယ္ပုိင္းေဒသေတြဆိုရင္ ၄၅ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ ေလာက္တက္သြားမယ္။
ရန္ကုန္ဆိုရင္ ၄ဝ/၄၁ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ေလာက္ရွိေတာ့ မီးေလာင္ျခင္းကို အလြန္အားေပးတဲ့အေနအထားကို အယ္လ္နီညိဳေၾကာင့္မို႔ ေရာက္ရွိႏုိင္တဲ့အတြက္ ဒါက မီးေလာင္ျခင္းကို ဆက္စပ္မႈရွိႏုိင္တာေၾကာင့္ ေတာေရာၿမိဳ႕ပါ မီးကိုအထူးဂ႐ုစိုက္ဖို႔ လိုလိမ့္မယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
ေမး ။ ။ အယ္္လ္နီညိဳျဖစ္စဥ္အေပၚ အမ်ားျပည္သူေတြ ဘယ္လိုမ်ဳိးႀကိဳတင္ၿပီးေတာ့ ကာကြယ္ထားသင့္တယ္ ဆိုတာ သိပါရေစဆရာ။
ေျဖ။ ။ ကာကြယ္ရမွာ ေတာ္ေတာ့ကိုလုပ္ယူရမယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကာကြယ္တယ္ဆိုတာရယ္၊ အယ္လ္နီညိဳက ဘာျဖစ္တတ္လဲဆိုတာရယ္၊ ဘယ္လုိ ေနရာေတြမွာ ထိခိုက္တတ္လဲဆိုတာရယ္ အၾကမ္းအားျဖင့္ အယ္လ္နီညိဳရဲ႕ထိခိုက္မႈေတြက ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႕တဲ့ ေႏြရာသီကိုႀကဳံေတြ႕ရမယ္။
ဒီလိုေႏြရာသီမ်ဳိးႀကံဳေတြ႕ရင္ က်န္းမာေရး၊ စိုက္ပ်ဳိးေရး ျပႆနာက ႀကီးထြားႏုိင္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ပူျပင္း ေျခာက္ေသြ႕တယ္ဆိုကတည္းကိုက ေသခ်ာေပါက္ေရရွား ေတာ့မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒုတိယျပႆနာက ေရရွားပါးမႈ ျပႆနာ၊ ေရျပတ္လပ္မႈျပႆနာ ႀကံဳေတြ႕ရမယ္။
ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႕တဲ့ အေနအထားေၾကာင့္ မုိးနည္းၿပီး အပူခ်ိန္ျမင့္ေနတာေၾကာင့္ စိုက္ပ်ဳိးတဲ့လယ္ကြင္းေတြ၊ သီးႏွံကြင္းေတြက ေအာင္ျမင္ဖို႔ ေတာ္ေတာ္အခြင့္အေရး နည္းတယ္။ အေျခအေနမေကာင္းရင္ ေသေက်ပ်က္စီးမႈ ေတာင္ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ တတိယကေတာ့ စိုက္ပ်ဳိး ေရးေပါ့။
စတုတၴကေတာ့ က်န္းမာေရးက႑ေပါ့။ အခုေျပာခဲ့ သလိုပဲ အယ္လ္နီညိဳေၾကာင့္ ပူျပင္းတဲ့ရာသီဥတုကို ျဖစ္တတ္တယ္။ အပူနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ျပႆနာေပါ့။ ဒါက ျမန္မာျပည္မွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္တုန္း ကလည္း ဒီလိုပူျပင္းတဲ့ေႏြရာသီျဖစ္ဖူးတယ္။ မႏၲေလးမွာ Heat Stroke ရလို႔ ေသတဲ့လူက ၁ဝဝ ေက်ာ္အထက္မွာ ရွိတယ္။ ဒီႏွစ္မွာလည္း ဒါေတြအလြန္စိုးရိမ္ရပါတယ္။
ဒီထက္ ပိုဆိုးႏုိင္တာက အလြန္ပူျပင္းတဲ့ရာသီဥတုေၾကာင့္ ဗုိင္းရပ္စ္အသစ္ေတြ ေပၚလာတတ္တာေပါ့။ ဒီႏွစ္ဆိုရင္ ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႕တဲ့ရာသီကို အဆုိးရြားဆံုး ခံစားရတဲ့ ႏုိင္ငံဟာ ေတာင္အေမရိကတုိက္က ဘရာဇီး ႏုိင္ငံေပါ့။ အဲဒီမွာၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကတည္းက ရာသီဥတု ေဖာက္ျပန္မႈေၾကာင့္ ဗုိင္းရပ္စ္အသစ္တစ္မ်ဳိးျဖစ္ၿပီး ကုရာ ေဆးလည္းမရွိေသးတဲ့ ဇီကာဗုိင္းရပ္စ္ျဖစ္တယ္။
ဒီဗုိင္းရပ္စ္က လူေတြကိုကူးစက္ရင္ ေယဘုယ် သြင္ျပင္ေရာဂါလကၡဏာအေနနဲ႔ တုပ္ေကြးနဲ႔တူတယ္။ ဆုိးတာက ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တဲ့အမ်ဳိးသမီးေတြကို ကူးစက္လာရင္ေတာ့ ေမြးဖြားလာတဲ့ကေလးဟာ Óဏ္ရည္မမီတဲ့ ဦးေခါင္းေသးေရာဂါရတတ္တယ္။ ဘရာဇီးႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ တည္းမွာကို ကူးစက္ခံရတဲ့ ဦးေရက တစ္သန္းနဲ႔သံုးသိန္း ရွိတယ္။ ပိုဆိုးတာက ဒီဗုိင္းရပ္စ္က တျခားႏုိင္ငံေတြကို ပ်ံ႕ေနၿပီ။ ၂၅ ႏုိင္ငံအထိ ပ်ံ႕႔ႏွံ႕ေနတယ္လို႔ သိရတယ္။
အဆုိးဆံုးကေတာ့ ဒီႏုိင္ငံေတြထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံေတြပါေနတယ္။ ထုိင္းႏိုင္ငံ၊ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ တို႔ပါေနတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီလိုကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႕လာႏုိင္မႈက အလားအလာ တအားမ်ားတယ္။ ဒီဗုိင္းရပ္စ္က ျခင္က တစ္ဆင့္ ကူးတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ျခင္ေပါက္ပြားမႈမ်ားျပားတဲ့ မုိးဦးက်လုိရာသီမွာ ျခင္ကိုက္မခံရဖို႔ အေရးႀကီးတယ္။
ေနာက္ျပႆနာကေတာ့ မီးေလာင္တာပဲ။ မီးေလာင္တာ တအားမ်ားရတဲ့အထဲမွာ အယ္လ္နီညိဳေၾကာင့္ ပူျပင္း ေျခာက္ေသြ႕ႏုိင္တဲ့အတြက္ မီးေလာင္ျခင္းကိုျဖစ္ေစတယ္။ ဒီက႑အားလံုးက ကိုယ္နဲ႔ဆုိင္ရာ ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္ ေတြေပါ့၊ ကာကြယ္ၾကရမွာပဲျဖစ္တယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ပူျပင္းမႈဒဏ္ေရာဂါမရဖို႔ဆုိရင္ အပူအႏၲရာယ္အေၾကာင္း သိဖို႔လိုတာေပါ့။ ဒါလည္း ဒီႏွစ္အတြက္ အားရစရာ ေကာင္းတာက အစိုးရရဲ႕က်န္းမာေရးဌာနက ေၾကညာေပးေနတယ္။ ဒါေလးေတြကို ေသခ်ာဖတ္ပါ။ လိုက္နာပါ။ ေနာက္ ေရရွားပါးမႈက်ေတာ့လည္း ႏွစ္နည္းေပါ့။
ေရကိုရႏိုင္သမွ်စုေဆာင္းရမယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ မုိးရြာလာရင္ အဲဒီရြာတဲ့မုိးေရေတြကို အလဟႆအျဖစ္ မခံဘဲ တတ္ႏုိင္သမွ် ေရအျဖစ္စုေဆာင္းႏုိင္ေအာင္လုပ္ဖို႔လိုတယ္။ ဒီလိုေျပာလိုက္လို႔ ဒါဟာ အေသးအဖြဲလို႔ မထင္ပါနဲ႔။ အေမရိကန္လိုႏုိင္ငံမ်ဳိးေတာင္ ဒီလိုပဲ လုပ္ရတယ္။ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္မွာဆုိရင္ မိုးေခါင္ေနတာ ငါးႏွစ္ရွိၿပီ။ ေရက တအားရွားေနတယ္။ ဒီေတာ့ ဥပေဒ ေတြအမ်ဳိးမ်ဳိးထုတ္ျပန္တယ္။ သစ္ပင္ေတြ ေရမ်ား စြာဖ်န္းပက္တာေလွ်ာ့ပါတို႔၊ ေရမျဖဳန္းပါနဲ႔တို႔၊ ျမင္ရင္အေရး ယူမယ္တို႔ အစရွိသျဖင့္ေပါ့။
ဒီႏွစ္က အယ္လ္နီညိဳျဖစ္ေတာ့ သူတို႔လိုႏုိင္ငံေတြမွာေတာ့ မုိးရြာတဲ့ဓေလ့ရွိတယ္။ ဒီအခါမွာ မုိးရြာတုန္း ေရခံလုပ္ႏုိင္ၾကဖို႔အတြက္ အစိုးရပိုင္းက လႈံ႕ေဆာ္တဲ့အျပင္ မိသားစုတစ္စုရွိတဲ့ အိမ္တစ္လံုးခ်င္းစီကို အစိုးရ ဦးေဆာင္ၿပီးေတာ့ ေရတုိင္ကီႏွစ္လံုးစီ ေဝေပးတယ္။
မုိးရြာရင္ေရခံဖို႔၊ ဒီလိုမ်ဳိးလုပ္ရတဲ့ အစဥ္အလာေတြရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမွာလည္း ဒီႏွစ္အယ္လ္နီညိဳဟာ မုိးရြာ သြန္းႏုိင္တဲ့ အေျခအေနလည္းရွိေနတာေၾကာင့္ ရြာတဲ့ အခ်ိန္မွာ မုိးေရကို တတ္ႏုိင္သမွ်စုပါ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေရသံုးေလွ်ာ့ပါ၊ ေရကို မျဖဳန္းတီးပါနဲ႔။
မၾကာခင္ သႀကၤန္ကာလကိုေရာက္ရွိေတာ့မွာမို႔လို႔ ေရကို ဗံုးေပါလေအာ မီးသတ္ပိုက္ႀကီးေတြနဲ႔ ပက္တာ ေတြက ဂါလန္ေပါင္းသိန္းခ်ီၿပီးေတာ့ သံုးေနတာေတြကိုေတာ့ တတ္ႏုိင္သမွ်ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ တာဝန္ရွိတဲ့သူေတြက ႀကီးၾကပ္ ေစခ်င္တယ္။ ဒါက လူထုကလုပ္ရမယ့္ အလုပ္ေတြျဖစ္ၿပီး က်န္းမာေရးအသိ၊ အပူအႏၲရာယ္အသိ၊ ေရရရွိေရးအသိ စတာေတြကို အစိုးရဌာနေတြက ေၾကညာေပးတယ္။ ဒီႏွစ္ ဒါေတြကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့ အားရတယ္။ ဒီႏွစ္ က်န္းမာေရး၊ စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ ေရရရွိေရး၊ မီးသတ္အစရွိသျဖင့္ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ အလုပ္ေတြကို တုိင္းျပည္ကေဆာင္ရြက္ေနတယ္။
ဒီေတာ့ လူထုကို ဘာလုပ္ရမလဲလို႔ေမးခဲ့တာကိုေျဖရ ရင္ သက္ဆုိင္ရာဌာနေတြက ေၾကညာေပးေနတဲ့ ေၾကညာ ခ်က္ေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာလိုက္နာပါလို႔ အႀကံျပဳခ်င္ ပါတယ္။
ေမး။ ။ အခုဆုိရင္ အယ္လ္နီညိဳနဲ႔အတူ ခရမ္းလြန္ ေရာင္ျခည္အညႊန္းကိန္းဟာလည္း ဘယ္လိုအေျခအေနရွိ သြားမလဲ။ ျပည္သူေတြအေနနဲ႔ ဒီအေပၚမွာ ဘယ္လိုသတိျပဳ ဆင္ျခင္သင့္တယ္ဆိုတာ သိပါရေစ။
ေျဖ။ ။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ အၫႊန္းကိန္းေတြ အလြန္ျမင့္မားေနတာက ျမန္မာႏုိင္ငံမွာျဖစ္ၿပီး ဒါေတြကို ဆရာတို႔လည္း အေစာႀကီးက မသိခဲ့ဘူး။ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ အၿငိမ္းစားယူၿပီး အခ်ိန္ေတြရလာတဲ့အခါ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ သတိထားမိတယ္။ ဘယ္ေလာက္အထိ ျမင့္လဲဆိုေတာ့ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကို အၫႊန္းကိန္းနဲ႔ျပရာမွာ သုညက ေန ၁၁ အဆင့္အထိ ေယဘုယ်အားျဖင့္ သံုးတယ္။
ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ရဲ႕ သုညအဆင့္ကေတာ့ ညအခါ ေနမထြက္တဲ့အခါမွာရွိတယ္။ ေနေရာင္ျခည္ျမင့္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ ျမင့္လာေလေလ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္အၫႊန္း ကိန္းက တက္လာေလေလပဲ။ ကမၻာေပၚမွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အၫႊန္းကိန္းကို ၁၁ အထိ သံုးတယ္။ ရွစ္ကိုေက်ာ္သြားရင္ အႏၲရာယ္ရွိတယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ ၁၁ ကေန ေက်ာ္သြားရင္ေတာ့ အလြန္႔အလြန္ျမင့္မားတယ္။ ကမၻာ မွာ ၁၁ ထိ သံုးရတာ အလြန္နည္းတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္အညႊန္းကိန္းက မႏွစ္ကဆိုရင္ ၁၅၊ ၁၆ အထိရွိတယ္။ အလြန္အႏၲရာယ္ႀကီးတယ္။
ဒီႏွစ္အေနနဲ႔ေျပာရရင္ လတ္တေလာမွာ တရားဝင္ ေႏြရာသီမေရာက္ေသးေပမယ့္ ျမန္မာျပည္မွာရွိတဲ့အဆင့္က အလြန္ျမင့္ေနၿပီ။ တခ်ဳိ႕ရက္ေတြမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာင္ ပိုင္းျဖစ္တဲ့ မြန္၊ ကရင္၊ တနသၤာရီတို႔မွာ လြန္ကဲတဲ့ အဆင့္ေတြရွိေနတယ္။ သူက အႏၲရာယ္ေပးႏိုင္တာ ေလးမ်ဳိးေလာက္ရွိတယ္။ အဆင့္လြန္ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ အၫႊန္းကိန္းအဆင့္ကို အေရျပားေပၚမွာ ၾကာၾကာထိမိရင္ ပထမဦးဆံုးစျဖစ္တဲ့ေရာဂါက ေနေလာင္တာျဖစ္တယ္။
ဒီေနေလာင္တာက သိပ္ဆုိးသြားရင္ အေရျပား ကင္ဆာျဖစ္တယ္။ ေနာက္ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ဟာ လွ်ပ္စစ္သံလိုက္လိႈင္း ႐ုိက္ခတ္ႏႈန္း ျမင့္မားလာတဲ့အခါ လူရဲ႕မ်က္လံုးကို ထိခုိက္ေစတယ္။ အားျပင္းျပင္းနဲ႔ ၾကာၾကာထိခိုက္ခံရရင္ အမ်ဳိးသား အမ်ဳိးသမီးေတြ သား သမီးမရႏုိင္တဲ့ေရာဂါရရွိမယ္။ အရင္ဆံုး အမ်ားဆံုးႀကံဳ ခဲ့တဲ့ေနရာက ေတာင္အာဖရိကျဖစ္ၿပီး ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ ျမင့္မားမႈေၾကာင့္ ေရာဂါရရွိခဲ့တဲ့ အေရအတြက္က သန္း ၂ဝ အထက္မွာရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီမွာလည္း အထူးသတိထားပါ။ ေျခာက္ေသြ႕ေတာ့ တိမ္ေတြမရွိတဲ့အတြက္ အကာအကြယ္မဲ့သြားတယ္။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ အၫႊန္းကိန္းက ပိုၿပီးျဖစ္တယ္။ လိုအပ္တဲ့ကာကြယ္မႈေတြကို လိုက္နာေဆာင္ရြက္ဖို႔ လုိပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ က်န္းမာေရးျပႆနာပါပဲ။
ေမး။ ။ အယ္လ္နီညိဳျဖစ္စဥ္နဲ႔အတူ ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ အပူခ်ိန္အျမင့္ဆံုးအေျခအေနကို ဘယ္ေဒသေတြက ပိုၿပီး သတိထားရမလဲ။
ေျဖ။ ။ အပူခ်ိန္ကေတာ့ က်န္းမာေရးနဲ႔ စိုက္ပ်ဳိးေရးအတြက္ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့အဆင့္ေရာက္တဲ့ ေနရာတုိင္းက အပူကိုသတိထားရမွာခ်ည္းပဲ။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အပူခ်ိန္ အျမင့္မားဆံုးဒဏ္ခံရတဲ့ေဒသ ျမန္မာႏုိင္ငံအလယ္ပိုင္း၊ စစ္ကိုင္းတုိင္းေဒသႀကီးေအာက္ပိုင္း၊ မႏၲေလးတိုင္း ေဒသႀကီး၊ မေကြးတိုင္းေဒသႀကီး၊ ျမစ္ဝကြၽန္းေပၚေဒသ ေတြျဖစ္တဲ့ ပဲခူး၊ ဧရာဝတီ၊ ရန္ကုန္၊ ကရင္၊ မြန္တို႔ျဖစ္တယ္။ က်န္တဲ့ေနရာေတြက အပူဒဏ္နဲ႔ပတ္သက္ရင္ နည္းနည္း ေလ်ာ့ပါတယ္။ တုိင္းေဒသႀကီးနဲ႔ ျပည္နယ္အလိုက္ဆုိရင္ ဒါေတြက အဓိကက်တယ္။
ေလာေလာဆယ္က ေရရွားပါးမႈက တစ္ႏုိင္ငံလံုး ေလာက္ျဖစ္လာၿပီ။ အရင္တုန္းကေတာ့ အလယ္ပိုင္း ေလာက္ပဲ။ ဒီႏွစ္ေရရွားတဲ့ေနရာေတြက စစ္ကိုင္း၊ မႏၲေလး၊ မေကြး၊ ပဲခူး၊ ရွမ္းနဲ႕ ကယားျပည္နယ္ေတြက အဓိကေရရွားပါးမႈ အဆိုးဆံုးႀကဳံေနရတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေရရွားပါးမႈဒဏ္ကို ဘယ္ေနရာဆက္လာမလဲဆိုေတာ့ ရန္ကုန္ပါလာမယ္။ အထူးသျဖင့္ ရန္ကုန္တစ္ဖက္ကမ္း ဒလေပါ့။ အနည္းဆံုး တုိင္းေဒသႀကီးနဲ႔ျပည္နယ္ ခုနစ္ခု၊ ေက်းရြာေပါင္း ႏွစ္ေထာင္ေလာက္က ေရျပတ္လပ္မႈကို ႀကံဳေတြ႕ရမယ္။ အနည္းဆံုး သံုးေလးလေလာက္ ႀကံဳေတြ႕ ရမယ္။
ေမး။ ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ အယ္လ္နီညိဳျဖစ္စဥ္နဲ႔ ယခုလက္ရွိ အယ္္လ္နီညိဳျဖစ္စဥ္အေပၚ သံုးသပ္ေပးပါဆရာ။
ေျဖ။ ။ အခ်ိန္ကာလက သိပ္မကြာဘူး၊ အင္အားကကြာတယ္။ သမုိင္းတစ္ေလွ်ာက္ျဖစ္ခဲ့သမွ် အယ္လ္နီညိဳ အားလံုးထဲမွာ ဒီႏွစ္ အယ္လ္နီညိဳက အားအေကာင္းဆံုးပဲ။ဘယ္ႏွစ္နဲ႔ယွဥ္ယွဥ္ ဒီႏွစ္က ပိုၿပီးျပင္းတယ္။ အယ္္လ္နီညိဳ ျဖစ္စဥ္ကာလက ၁၂ လကေန ၁၈ လအထိ ၾကာတတ္တယ္။
ေမး။ ။ ျမစ္ေရႀကီးမႈေတြ၊ ငလ်င္လႈပ္မႈေတြကလည္း အယ္လ္နီညိဳျဖစ္စဥ္နဲ႔ ဆက္စပ္ပါသလားဆရာ။
ေျဖ။ ။ သိပ္ေတာ့ေျပာလို႔ မရေသးဘူး။ ဒါေပမယ့္ သိရသေလာက္ေျပာရရင္ အယ္လ္နီညိဳေၾကာင့္ ဒီႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႀကံဳေတြ႕ရမယ့္ရာသီဥတုက နည္းနည္းပံုစံ ဆန္းတယ္။ အရင္တုန္းက မုိးနည္းတာပဲ ဆရာတို႔ေျပာတယ္။ ဒီႏွစ္က အဲဒီလိုမခန္႔မွန္းထားဘူး။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဒီႏွစ္ျဖစ္လာႏုိင္တဲ့ရာသီဥတုပံုစံက မုိးတြင္းမွာ တခ်ဳိ႕ ေနရာက မုိးေတြတအားမ်ားတယ္။ တခ်ဳိ႕ေနရာမွာ မုိးေတြ တအားနည္းမယ္။ ဒါမ်ဳိးပံုစံလည္း ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ဒါက ထူးဆန္းတယ္။
ေနာက္တစ္မ်ဳိးက ေနရာတစ္ေနရာထဲမွာ တခ်ဳိ႕ရက္ေတြ မုိးေတြတအားရြာတယ္။ တခ်ဳိ႕ရက္ေတြမွာ မိုး မရြာဘူး။ ဒါမ်ဳိးလည္းျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ေသခ်ာတာက မုိးမ်ားတယ္ဆိုတာကလည္း အစြန္းေရာက္ သြားတာပဲ။ မုိးသိပ္နည္းတယ္ ဆိုတာကလည္း အစြန္း ေရာက္သြားတယ္။ ဒါကို ဆရာတို႔က အစြန္းေရာက္ရာသီ ဥတုလို႔ေခၚတယ္။ ဘယ္အရာမဆို အစြန္းေရာက္ရင္ ပ်က္စီးတာပဲ။
မုိးသိပ္မ်ားရင္လည္း ပ်က္စီးတာပဲ၊ မုိးနည္းရင္လည္း ပ်က္စီးတာပဲ။ မုိးသိပ္မ်ားမယ္ဆိုရင္ ေသခ်ာေပါက္ လိုက္လာတာက ေရႀကီးတာပဲ။ ေရႀကီးတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေရႀကီးတဲ့ တစ္ခ်က္ေျပာခ်င္တာက မႏွစ္ကေရႀကီးမႈ အေတြ႕အႀကံဳအရ ျမန္မာႏုိင္ငံအထက္ပိုင္း ေတာေတာင္ ေတြရွိတဲ့ ခ်င္း၊ စစ္ကုိင္း၊ ရွမ္း၊ ကခ်င္စတဲ့ ေဒသေတြမွာ မုိးနည္းနည္းေလး ရြာလိုက္တာနဲ႔ ေရႀကီးတယ္။
ေတာင္က်ေရက်တယ္။ အရင္တုန္းက ေတာင္က်ေရ မက်ဘူး။ အခု ေတာင္က်ေရ ရွိတယ္။ ေရကျမင့္ရာကေန နိမ့္ရာကိုစီးတယ္။ အရင္တုန္းက စီးတဲ့ေရကို သဘာဝ အဟန္႔အတားေတြက တားဆီးထားတယ္။ သစ္ေတာေတြ ရိွတယ္။ ေျမျပင္ေပၚမွာ ခ်ဳံပုတ္ေတြ၊ သစ္ပင္ေတြရွိတယ္ ဆိုေတာ့ ရြာတဲ့မုိးကို သစ္ေတာကလည္း ဖမ္းထိန္းတယ္။ ေအာက္ကရွိတဲ့ေျမကလည္းထိန္းတယ္။ သစ္ပင္၊ ဝါးပင္ ေတြကလည္း ခံထားေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ ေတာင္က်ေရ ဆုိတာမက်ဘူး။ အခု သစ္ေတာမရွိ၊ ေတာင္ေတြက ကတံုးေတြျဖစ္ေနေတာ့ မုိးကရြာခ်ရင္ ရြာသမွ်မုိးေရက အျမင့္ကအနိမ့္ကို ဆင္းတာပဲ။ ေတာင္က်ေရမ်ားရင္ ေသခ်ာေပါက္ အနိမ့္ပိုင္းမွာ ေရႀကီးမႈျဖစ္ႏုိင္တယ္။ အယ္လ္နီညိဳနဲ႔ေရႀကီးမႈ ဒီလုိနည္းနဲ႔ဆက္စပ္ေနတယ္။
အယ္လ္နီညိဳက မုိးေကာင္းတဲ့ေနရာေတြျဖစ္ေပၚ ႏုိင္တယ္။ အဲဒီေကာင္းတဲ့ေနရာက ေတာင္ကုန္းေတြ ျဖစ္ေနရင္ သစ္ေတာမရွိတဲ့အတြက္ အေျခအေနက ဆုိးသြားႏုိင္တယ္။ ဒီေရႀကီးမႈကို လွ်ပ္တစ္ျပက္ေရႀကီး မႈလို႔ေခၚတယ္။ သိပ္ျမန္တယ္။ ခဏေလးနဲ႔တက္တယ္။ ဒီလုိလွ်ပ္တစ္ျပက္ေရႀကီးၿပီဆုိရင္ လူလည္းေသႏုိင္တယ္။ ပ်က္စီးမႈလည္း မ်ားႏုိင္တယ္။ ဒီႏွစ္ ပိုအေရးႀကီးတာက ခ်င္းျပည္နယ္ပဲ။ ခ်င္းျပည္နယ္ရဲ႕ေျမသားအေနအထားက ေတာ္ေတာ္ေလးယိုယြင္းေနတယ္။ အကယ္၍ မုိးကအားပါ ၿပီး ခ်င္းျပည္နယ္လိုေနရာမွာ သဲသဲမဲမဲရြာလိုက္ရင္ ေသခ်ာေပါက္ေျမၿပိဳမႈကို ႀကံဳေတြ႕ရလိမ့္မယ္။ ဒီအယ္လ္နီ ညိဳက ေတာ္ေတာ္သတိထားရမယ့္ ႏွစ္တစ္ႏွစ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ျပည္သူလူထုကို အသိေပး၊ သတိေပးစကား နည္းနည္းေလာက္ ေျပာေပးပါ။
ေျဖ။ ။ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ကိုပဲ ေဆြးေႏြးသည္ျဖစ္ေစ၊ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းကိုပဲ ေဆြးေႏြးသည္ျဖစ္ေစ ဒါ ေတြကို ရင္ဆုိင္တုံ႔ျပန္တဲ့ေနရာမွာ မျဖစ္မေနလိုအပ္တာ ကေတာ့ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈပဲ။ ပထမဆံုး လိုအပ္တာကေတာ့ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သဘာဝေဘးေတြအတြက္ လူထုသိဖို႔၊ ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈရွိဖို႔၊ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြေကာင္းေနရင္ လူထုမွာ အလိုအေလ်ာက္ အသိ၊ သတိ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈ ေတြရွိလာမယ္၊ ညီၫြတ္လာမယ္။
အရင္ နာဂစ္မုန္တုိင္းမတုိက္ခင္တုန္းက ကြၽန္ေတာ့္ အေနနဲ႔ လူထုကိုေျပာၾကားမႈက အခါအားေလ်ာ္စြာပဲ ရွိခဲ့တယ္။ အခုေတာ့ အဆက္မျပတ္ေျပာေနတယ္။ ေျပာသေလာက္လည္း အက်ဳိးရွိတာေတြ႕ရတယ္။ လူထုၾကားမွာ စိမ့္ဝင္သြားရင္ အေရးပါမွန္း သိလာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူထုတာဝန္က တတ္ႏိုင္သေလာက္ အသိ၊ သတိနဲ႔ ပူးေပါင္းပါဝင္ၾကဖို႔ ေျပာၾကားလိုပါတယ္။
အားလံုးၿခံဳေျပာရင္ အယ္လ္နီညိဳေၾကာင့္ က႑ငါးခုမွာ သတိထားဖို႔လိုတယ္၊ (၁)ေရရွားမယ္၊ (၂)ပူျပင္းမယ္၊ (၃)လယ္ယာအထြက္ေလ်ာ့မယ္၊ (၄)က်န္းမာေရးကူးစက္ ေရာဂါျဖစ္ႏုိင္တယ္၊ (၅)သဘာဝေဘးႀကံဳမယ္။ အားလံုးက ျပည္သူနဲ႔ တစ္နည္းမဟုတ္တစ္နည္း ဆက္စပ္ေနတာပဲ၊ တခ်ဳိ႕အရာေတြက ျပည္သူပါမွရမယ္။
လုပ္ရမယ့္အလုပ္က အခု ေရရွားတယ္ဆုိရင္ အစိုးရက ဘာလုပ္ပါ၊ ညာလုပ္ပါဆုိၿပီး ေၾကညာေပးရ တယ္။ က်န္းမာေရးက႑၊ စိုက္ပ်ဳိးေရးက႑ က႑အလိုက္ သက္ဆုိင္ရာက ေၾကညာေပးေနတယ္။ လူထုရဲ႕တာဝန္ က ဒီေၾကညာခ်က္ေတြကို ေသခ်ာလိုက္နာေဆာင္ရြက္ပါ။ တစ္ေယာက္ခ်င္းလုပ္ရမွာကေတာ့ မီးေဘးအႏၲရာယ္ကို ဝိုင္းဝန္းေဆာင္ရြက္ၾကပါ။ အထူးမွာခ်င္တာက လာမယ့္မဟာသႀကၤန္လိုကာလမွာ မိမိသည္ ေရကိုျဖဳန္းတီးသူ တစ္ေယာက္မျဖစ္ေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ေနထုိင္ၾကပါ။
ယခုလို အခ်ိန္ေပးေျဖၾကားေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူး အထူးတင္ပါတယ္။ ။
No comments:
Post a Comment