ေဆာင္းခုိငွင္မ်ားေပ်ာ္ေမြ႕ရာ အင္းေလးကန္ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ ဟိုတယ္ဧည့္လုပ္ငန္း၏ ၀ိေရာဓိမ်ား ျမန္ဂုဏ္ေဆာင္

(ဓါတ္ပံု - ေက်ာ္ေဇယာျမင့္)

အေကာင္းအဆိုးသည္ ဒြန္တြဲေနစၿမဲ။
တည္ေဆာက္ျပဳျပင္ေရးလုပ္ငန္းႏွင့္ ယူနက္စကို (UNESCO)အသိအမွတ္ျပဳ အင္းေလးကန္ ရပ္ဝန္း၏ ထိန္းသိမ္းမႈလုပ္ငန္းတြင္ စိန္ေခၚမႈမ်ားစြာကို ေက်ာ္လႊား ေနၾကရၿပီ။ရွမ္းျပည္နယ္(ေတာင္ပိုင္း) ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕နယ္ အင္းေလး ကန္ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ေဇာင္းေပး ေဆာင္ရြက္ရန္ ရွမ္းျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕က က်ပ္သန္း ငါးေထာင္တင္ျပေတာင္းခံထားေၾကာင္းသိရသည္။
၂ဝ၁၅-၂ဝ၁၆ ဘ႑ာေရးႏွစ္အတြက္ အင္းေလးကန္ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းဘတ္ဂ်က္ကို အင္းတိုင္းရင္းသား ေရးရာဝန္ႀကီး ဦးဝင္းျမင့္က ကန္သံုးကန္ဆည္ရန္ႏွင့္ အင္းေလး ကန္ထိန္းသိမ္းရန္ျဖစ္ေၾကာင္း ရည္ၫႊန္းေျပာဆိုသည္။
အဆိုပါခြင့္ျပဳေငြျဖင့္ အင္းေလးကန္အတြင္းရွိ တန္ခိုး ႀကီးေဖာင္ေတာ္ဦးဘုရားအနီးရပ္ဝန္း၌ ေရလမ္းတူးေဖာ္ရန္၊ အဝင္အထြက္လမ္းေဖာက္လုပ္ရန္၊ ရြာမေက်းရြာမွ ေဖာင္ေတာ္ဦးဘုရားထိ ေက်းရြာခ်င္းဆက္လမ္းတူးေဖာ္ ရန္၊ သန္ေတာင္ေခ်ာင္းအေရွ႕ရပ္ဝန္းရွိ ေတာင္မ်ားတူးေဖာ္ ရန္၊ ႏုန္းတားဆည္ေဖာက္ရန္ ဘတ္ဂ်က္ေရးဆြဲထားသည္။ယခုအခါ ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕နယ္ ဆည္ေျမာင္းဦးစီးဌာန လက္ေထာက္ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး(ၿမိဳ႕ျပ) ဦးဝင္းေဌး၊ ဦးစီး အရာရွိ(ဆည္ေျမာင္း) ဦးေက်ာ္ေက်ာ္ဦး၊ ဦးစီးမွဴး (ဆည္ ေျမာင္း) ဦးေအာင္မ်ဳိးထြန္းတို႔အဖြဲ႕က သဲႏုန္းတူးျခင္း၊ ေဗဒါရွင္းျခင္း၊ ႏုန္းတားဆည္တည္ေဆာက္ျခင္း၊ ေႏြရာသီ တြင္ ေရမက်ေအာင္ေရထိန္းျခင္းတို႔ကို ေဆာင္ရြက္ေနသည္။ ဘတ္ဂ်က္ေငြက်လာပါက သဲႏုန္းတူးျခင္းလုပ္ငန္း၊ ႏုန္းတားဆည္တည္ေဆာက္ျခင္းမ်ားကို ပိုမိုတိုးခ်ဲ႕ေဆာင္ ရြက္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕နယ္ ဆည္ေျမာင္းဦးစီးဌာန ဦးစီးအရာရွိ ဦးေက်ာ္ေက်ာ္ဦးက ေျပာသည္။အင္းေလးကန္ရပ္ဝန္း ဇီဝနယ္ေျမထိန္းသိမ္းေရးကို အင္းေလးကန္ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရးႏွင့္ ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕၊ အင္းေလးကန္ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအသင္း၊ ဌာနဆိုင္ရာ ဝန္ထမ္းမ်ား ႏွင့္အတူ ေဒသခံျပည္သူမ်ားက လက္တြဲၿပီးဝိုင္းဝန္းေဆာင္ ရြက္ရန္လိုအပ္သည္။ ေစတနာရွင္ အလွဴရွင္မ်ား ပိုမိုေပၚေပါက္လာၿပီး ကုန္းျမင့္ေရကန္ရပ္ဝန္းရွိ ေက်းရြာ ၄ဝဝ ေက်ာ္ကလည္း ဥစၥာရင္လို ဥစၥာရင္ခဲၿပီး ယူနက္စကိုအဖြဲ႕၏ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္စာရင္းဝင္ အင္းေလးကန္ေျမကို အသက္ႏွင့္ထပ္တူ ထိန္းသိမ္းဖို႔လိုသည္။ရွမ္းျပည္နယ္(ေတာင္ပိုင္း) အင္းေလးေဒသရွိ မိုင္ ေသာက္အင္းေက်းရြာအနီး ဟိုတယ္ေဆာက္လုပ္ေနမႈက သဘာဝထိန္းေတာႀကီးမ်ားပ်က္စီးမည္ကို ေဒသခံမ်ား စိုးရိမ္ေနၾကသည္။ မိုင္ေသာက္အင္းတြင္ရွိေသာ သဘာဝ အင္းေတာႀကီးမ်ား၌ သားငွက္တိရစၧာန္၊ ေရေပ်ာ္ငွက္ သတၱဝါမ်ား ခိုေအာင္းေနေသာေနရာျဖစ္ၿပီး အင္းေလးကန္ထဲသို႔စီးဆင္းမည့္ေခ်ာင္းေရမ်ားကို ပိတ္ပင္သည့္ပထဝီ ေျမအေနအထားတြင္ရွိေနသည္။အင္းေလးကန္ဇီဝရပ္ဝန္းေဒသသည္ သဘာဝငါးမ်ဳိး စိတ္မ်ားခိုေအာင္းေသာေနရာျဖစ္သည္။ ငွက္မ်ဳိးစိတ္ မ်ားစြာ ေနထိုင္ရာ ဇီဝရပ္ဝန္းလည္းျဖစ္သည္။ ေဆာင္းရာသီတြင္ ေဆာင္းခိုငွက္မ်ားလာေရာက္နားခိုရာ ေဒသလည္းျဖစ္သည္။ေဆာင္းခိုငွက္မ်ားေပ်ာ္ေမြ႕ရာ အင္းေလးကန္ ဇီဝ နယ္ေျမရပ္ဝန္းသည္ တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ က်က္စား ေနထိုင္မႈပိုမိုလာသည္။ အင္းေလးကန္ေဘးမဲ့ေတာတြင္ ေရၾကက္၊ ဒံုငွက္၊ စင္ေရာ္တို႔ အမ်ားအျပား လာေရာက္ၿပီး ေပ်ာ္ပါးလ်က္ရွိသည္။ ေရေပ်ာ္ငွက္မ်ဳိးစိတ္ ၉ဝ၊ သစ္ေတာ ငွက္မ်ဳိးစိတ္ ၂၅၉ မ်ဳိးကို ျမင္ေတြ႕ၾကရသည္။၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္က ငွက္မ်ဳိးစိတ္ ၄၁ မ်ဳိးဝင္ေရာက္ ေနထိုင္ရာ ေရေပ်ာ္ငွက္ ၉၃၇၁ ေကာင္၊ သစ္ေတာငွက္ အေကာင္ ၁ဝ၅ဝ၊ ေဆာင္းခိုငွက္ ၈၂၂၁ ေကာင္ရွိရာမွ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလအထိ အင္းေလးကန္ေဘးမဲ့ေတာတြင္ ငွက္မ်ဳိးစိတ္ ၃ဝ သာ ဝင္ေရာက္ေနထိုင္ၾကၿပီး ေရေပ်ာ္ငွက္ ၁၅၃၂၁ ေကာင္၊ သစ္ေတာငွက္ ၄၅၇ ေကာင္၊ ေဆာင္းခို ငွက္ ၁၂၉၅၈ ေကာင္ ဝင္ေရာက္ေနထိုင္ၾကသည္။ေဆာင္းခိုငွက္၏သေဘာသဘာဝက ေဆာင္းရာသီတြင္ ကမၻာ့ေျမာက္ဘက္ျခမ္း တ႐ုတ္၊ ႐ုရွား၊ ဆိုက္ေဘးရီးယားဝင္႐ိုးစြန္းေဒသတြင္ ေရခဲေတာင္ျဖစ္တည္မႈေၾကာင့္ အစာရွားပါးလာသျဖင့္ ရာသီဥတုသာယာရာ အာရွႏိုင္ငံ မ်ားသို႔ မိုင္ေထာင္ခ်ီ၍ အသက္စြန္႔ေျပာင္းေရႊ႕ပ်ံသန္းလာ ၾကသည္။ ကမၻာ့ေျမာက္ဖ်ားေရခဲေတာင္မွ ရာသီဥတု သာယာေကာင္းမြန္ေသာ အာရွ၊ အေရွ႕ေတာင္ေနရပ္ေဒသသို႔ ေအာက္တိုဘာလမွ မတ္လအထိ ေျခာက္လၾကာနားခို ေနထိုင္ၾကသည္။အမိျမန္မာျပည္သို႔ ေဆာင္းခိုငွက္မ်ားက အေရွ႕ အာရွအလယ္ပိုင္း၊ ၾသစေၾတးလ် ပ်ံသန္းရာခရီးလမ္း ေၾကာင္းမွဝင္ေရာက္ၾကၿပီး ကခ်င္ျပည္နယ္ အင္းေတာ္ႀကီး၊ စစ္ကိုင္း၊ မႏၲေလး (မိုးယြန္းႀကီးအင္း)၊ ဧရာဝတီ၊ ရခိုင္၊ တနသၤာရီေဒသမ်ားတြင္ ေဆာင္းခိုငွက္မ်ားစြာကို ျမင္ေတြ႕ ၾကရသည္။အင္းေလးကန္ဇီဝရပ္ဝန္း ေရတိမ္ေဒသမ်ားျဖစ္ေသာ သလဲဦး၊ အလယ္ေျမာင္း ငွက္သားေပါက္ဧရိယာ၊ လင္းကင္း ငွက္သားေပါက္ဧရိယာမ်ား၊ ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕ရွိ စည္ကန္၊ နဒီကန္၊ ေရလယ္ကြင္းႏွင့္ ဘီလူးေခ်ာင္း တစ္ေလွ်ာက္တြင္ ေဆာင္းခိုငွက္မ်ား ေပ်ာ္ပါးၾကသည္။
သို႔ျဖစ္၍ အင္းေလးကန္ရပ္ဝန္း ဟိုတယ္၊ မိုတယ္ ေဆာက္လုပ္မႈေၾကာင့္ ငွက္မ်ားနားခိုရန္၊ ငါးမ်ဳိးစိတ္မ်ားအသက္ရွည္ရပ္တည္ရန္ အခက္အခဲႀကံဳေတြ႕ရမည္။ ေတာင္က်ေရ သဘာဝေရသန္႔မ်ားလည္း ပ်က္စီးႏိုင္သည္။အင္းေလးကန္ရပ္ဝန္းဇီဝနယ္ေျမတြင္ အင္းေလး အေရွ႕ဘက္ကမ္းက ေတာင္က်ေရကို ထိန္းႏိုင္ေသာ အင္းေတာမ်ားရွိသျဖင့္ ႏႈန္းက အင္းထဲသို႔တိုက္႐ိုက္ မစီး ဆင္းဘဲ ေရေမ်ာကြၽန္းမ်ားေၾကာင့္ ႏုန္းမပါေသာ ေရအၾကည္သာစီးဆင္းႏိုင္သည္။
အင္း၏အေနာက္ဘက္ကမ္းေျခက ႏုန္းပါေရမ်ား တိုက္႐ိုက္စီးဆင္းဝင္ေရာက္ေသာေၾကာင့္ အင္းတိမ္ ေကာမႈကပိုမ်ားလာသည္။မိုင္းေသာက္အင္းရြာက ႏုန္းေျမထုအဆီးအတားအတြက္ အဓိကအနီးကပ္ႀကံဳေတြ႕ရင္ဆိုင္ေနရေသာ ရပ္ဝန္းေဒသျဖစ္၍ ဟိုတယ္၊ မိုတယ္တည္ေဆာက္ေရးကို ေဒသခံအင္းသူအင္းသား အိမ္ေျခ ၂ဝ၆ အိမ္မွ လူဦးေရ ၁၈ဝဝ ေက်ာ္တို႔က မိုင္းေသာက္နယ္ေျမဆံုး႐ံႈးရမည္ကို စိုးရိမ္ေနၾကသည္။ဟိုတယ္၊ မိုတယ္ေဆာက္လုပ္ျခင္း၏ေနာက္ကြယ္မွာ ေဒသခံျပည္သူမ်ားအတြက္ ေရထုညစ္ညမ္းႏိုင္သည္။ ေသာက္သံုးေရခက္ခဲႏိုင္သည္။စိုက္ပ်ဳိးေရးတြင္ ႐ိုးရာစဥ္ဆက္စိုက္ပ်ဳိးခဲ့ေသာယာခင္းမ်ားတြင္ ခရမ္းခ်ဥ္၊ ပဲေတာင့္၊ ပန္းမုန္လာမ်ားကို ေဆးဖ်န္းမႈေၾကာင့္ ေလထုညစ္ညမ္းမႈကို ကြၽန္းေတာမ်ားက သန္႔စင္ေပးသည္။ ကြၽန္းေတာ၊ အင္းေမ်ာကြၽန္းမ်ား မရွိလွ်င္ ေလထုညစ္ညမ္းမႈကိုမကာကြယ္ႏိုင္ပါ။ ေရနီ၊ ေရေနွာက္မ်ားသာ ႀကီးစိုးလာမည္ျဖစ္သည္။အဆိုပါေျမကို ဘိုးဘြားပိုင္၊ ႏိုင္ငံေတာ္ပိုင္ေျမအျဖစ္ ႏွစ္စဥ္ထိန္းသိမ္းခဲ့ရာမွ သဘာဝအရ စိမ္းလန္းစိုျပည္ေျမကို ဖ်က္ဆီးရာက်ေနသည္။''ဒီေျမက ဘိုးဘြားပိုင္ေျမျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္အေမြ အႏွစ္ကိုထိန္းသိမ္းထားတဲ့ေျမျဖစ္လို႔ အလကားလဲမေပး ခ်င္ဘူး။ ဒီသဘာဝေျမကိုပဲ ထိန္းသိမ္းထားခ်င္တယ္။ သဘာဝကို ဘယ္သူမွဖန္တီးလို႔မရဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေျမကို သဘာဝေျမအျဖစ္ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းၿပီး အင္းေလး ေဒသေရကို တည္တံ့ေစခ်င္တယ္''ဟူ၍ အင္းေလးကန္ရွိ အင္းသားမ်ားကေျပာဆိုေနၾကသည္။
သမုိင္းေဒသျဖစ္စဥ္မ်ားစြာကို ထိန္းသိမ္းခဲ့ေသာ မိုင္းေသာက္ေဒသသည္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားကို ေလးစားလိုက္နာခဲ့သည္။ ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္း မိုင္းေသာက္ ေဒသသည္ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီေခတ္၊ ပါလီမန္ေခတ္ မ်ားမွာ ျပည္သူ႕စစ္ကိုဦးစြာဖြဲ႕စည္းၿပီး ႏိုင္ငံကိုတည္ေဆာက္ ခဲ့သည္။ လူဦးေရ ၁၈ဝဝ ခန္႔ ႐ိုးသားစြာအသက္ေမြးေနထိုင္ရာေဒသျဖစ္ၿပီး အိမ္ေျခ ၂ဝ၆အိမ္ေထာင္ရွိသည္။ဟိုတယ္ေျခာက္လံုးေဆာက္လုပ္ဆဲျဖစ္သည္။ ဟိုတယ္ ေဆာက္လုပ္၍ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးအေနျဖင့္ သဘာဝ ကြၽန္းေမ်ာမ်ား အင္းမွပ်က္စီးသြားႏိုင္သည္။ အင္းက အင္းေလးကန္ရပ္ဝန္းေဒသမွာ ထုထည္အႀကီးမားဆံုး အင္းျဖစ္ၿပီး ေတာင္က်ေရကိုလည္းထိန္းႏိုင္စြမ္းသည္။တစ္ႏွစ္တစ္ႀကိမ္ မိုးက်လွ်င္ပင္ ႏုန္းေရက ေျမထုငါး လက္မ၊ ေျခာက္လက္မထိျမင့္တက္လာရာ အင္းေလး ကန္ထဲႏုန္းမ်ား မတင္မက်ေအာင္ ကြၽန္းေမ်ာအင္းမ်ားက အကာအကြယ္ထိန္းသိမ္းထားေသာ အစဥ္အလာလည္း ပ်က္သုဥ္းသြားႏိုင္သည္။ရွမ္းျပည္နယ္အစိုးရအေနျဖင့္ ေျမဧက ၉ဝ အနက္ ေျမဧက ၄၈ ဧကကို ခြင့္ျပဳေပးထားၿပီး ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာ ၁၂ ရက္ ရက္စြဲျဖင့္စာထြက္ခဲ့သည္။''ဟိုတယ္၊ မိုတယ္တည္ေဆာက္ရန္ ကိုင္းေတာမ်ားကို ဖ်က္ဆီးဖယ္ရွားပါက အင္းေလးကန္ရပ္ဝန္းဇုန္ လံုးဝ တိမ္ေကာသြားႏိုင္သည္''ဟူ၍ ေဒသအင္းသူအင္းသားေသြး ခ်င္းမ်ားက စိုးရိမ္ေနၾကသည္။ ''အင္းေလးကန္ တိမ္ ေကာပေပ်ာက္သြားပါက ႏိုင္ငံျခားသားဧည့္သည္မ်ားဝင္ ထြက္သြားလာလည္ပတ္မႈလည္း ေလ်ာ့သြားႏိုင္သည္'' ဟူ၍ ေတြးဆထားၾကသည္။ဘက္စံုတည္ေဆာက္ျပဳျပင္မႈႏွင့္ ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းရပ္ကို ေဇာင္းေပးေဆာင္ရြက္ရာတြင္ တစ္ဖက္မွ ဆန္႔က်င္ဘက္မ်ားစြာျဖင့္ စိန္ေခၚမႈၾကားဝယ္ အင္းေလးကန္ ရပ္ဝန္းဇုန္နယ္ေျမက ၾကားမညပ္ဖို႔လိုသည္။႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားႏွွင့္အတူ တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းရပ္မ်ားကို ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ေဒသခံျပည္သူတိုု႔၏လိုအပ္ခ်က္၊ လိုလားခ်က္၊ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ ထိုက္ေသာလုပ္ရပ္မ်ားကို ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္သြားမွသာ ျဖစ္ေနတာ၊ ျဖစ္ခ်င္တာ၊ ျဖစ္သင့္တာ၊ ျဖစ္ႏိုင္တာတို႔ကို သဟဇာတ ခ်ိန္ထိုးႏိုင္ဖို႔လိုလာသည္။အာဆီယံယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ (ASEAN Cultural Heritage Park) သမိုင္းဝင္ေဒသ၊ (၂၇)ႀကိမ္ေျမာက္ ကုလသမဂၢပညာေရး၊သိပၸံႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ဆိုင္ရာအဖြဲ႕ ယူနက္စကိုအစည္းအေဝး MAB (International Council Meeting)က ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဦးဆံုး လူသားႏွင့္ဇီဝအဝန္းနယ္ေျမ (Biosphere Reserve)၊ ေလာပိတေရအားလွ်ပ္စစ္စက္႐ံု၏ ေရ အရင္းအျမစ္အေရးပါေသာေဒသ (Land Mark)၊ ယူနက္ စကိုအဖဲြ႕ဝင္ ၁၉၅ ႏိုင္ငံက ေထာက္ခံအသိအမွတ္ျပဳ ထားေသာ အင္းေလးရပ္ဝန္း၊ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ အထက္အျမင့္ေပ ၂၉၅ဝ ရွိေသာ ကုန္းျမင့္သဘာဝေရကန္၊ ေရတိမ္ေဒသထိန္းသိမ္းေရးနယ္ေျမ (Save Our Wellands)၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒုတိယအႀကီးဆံုးေရခ်ဳိကန္၊ အဆိုပါဂုဏ္ပုဒ္မ်ားကိုေဆာင္ေနေသာ အင္းေလးကန္ ရပ္ဝန္းေဒသႀကီး၊ ဦးတည္ခ်က္မေသြဖည္၊ မလြဲေခ်ာ္ရ ေအာင္ ေဆာင္ခိုငွက္မ်ားေပ်ာ္ေမြ႕ရာ အင္းေလးကန္ေဘးမဲ့ ေတာ ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ ဟိုတယ္ဧည့္လုပ္ငန္း၏ ဝိေရာဓိမ်ား မျဖစ္ရေအာင္ လူသားအားလံုးထိန္းသိမ္းၾကဖို႔ တိုက္တြန္း တင္ျပလိုက္ရပါသည္။ ။