ကိုရင္ဩ
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၌ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒သစ္အျဖစ္ နန္စီပလိုစီဆိုသူ ဝါရင့္သမၻာရင့္ အမ်ိဳး သမီးႀကီးတစ္ဦး ေ႐ြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ခံရသည္ ဆိုေသာ သတင္းတစ္ပုဒ္ကို ကၽြႏ္ုပ္ဖတ္႐ႈရေသာအခါ ႏွစ္သစ္ဦး ကာလ ထူးျခားေသာ အခါသမယတြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံေရးေလာက ျဖစ္တည္ ေျပာင္းလဲမႈအဖုံဖုံကို စုံငုံေစ့ငုရန္ အာ႐ုံဝင္စားမိေလ၏။
နန္စီပလိုစီဆိုသူသည္ကား အေမရိကန္ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္၏ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒အျဖစ္ ဇန္နဝါရီ ၃ ရက္တြင္ က်မ္းသစၥာက်ိန္ဆိုခဲ့သူ ပါေပတည္း။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ ၁၁၆ ႀကိမ္ေျမာက္ လႊတ္ေတာ္သစ္မ်ားမွာ ယင္းေန႔မွာပင္ စတင္ခဲ့၏။ ဤတြင္ ထူးျခားသည္မွာ အိမ္ျဖဴေတာ္၊ အထက္ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္တို႔ကို ရီပတ္ဘလီကန္တို႔က ႏွစ္ႏွစ္ ၾကာမၽွ လႊမ္းမိုးခဲ့ရာမွ ယခုအခါတြင္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ကို ဒီမိုကရက္အမ်ားစုက ျပန္လည္လႊမ္းမိုး ႏိုင္ျခင္းျဖစ္၏။
အားသာမႈတစ္ရပ္
ရီပတ္ဘလီကန္သမၼတႀကီး ေဒၚနယ္ထရန္႔၏ ရာထူးသက္တမ္းဝက္ အေရာက္တြင္က်င္းပခဲ့ေသာ ေ႐ြး ေကာက္ပြဲ၏ရလဒ္မွာ ဒီမိုကရက္တို႔အတြက္ အားသာမႈတစ္ရပ္ ျဖစ္လာရေပသည္။
၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ၌ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ေနရာ ၄၃၅ ေနရာတြင္ ဒီမိုကရက္ အမတ္မ်ားက ၂၃၅ ေနရာ အႏိုင္ရခဲ့ၿပီးလၽွင္ အထက္လႊတ္ေတာ္၌ အမတ္ႏွစ္ဦး ထပ္တိုးလာျခင္းေၾကာင့္ ရီပတ္ဘလီကန္က ၅၃ ဦး၊ ဒီမိုကရက္က ၄၇ ဦးႏွင့္အတူ ရီပတ္ဘလီကန္မ်ားက အထက္ လႊတ္ေတာ္အမ်ားစု ေနရာဆက္လက္ရယူထားႏိုင္သည္။
ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ ဒီမိုကရက္အမတ္ နန္စီသည္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒အျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္ခံ ရျခင္း ျဖင့္ အေမရိကန္ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္သမိုင္းေၾကာင္းကို အေျပာင္းအလဲကာလတစ္ခုသို႔ ျဖတ္သန္း ေစႏိုင္ခဲ့ေပၿပီ။
လႊတ္ေတာ္သစ္၏ ထူးထူးျခားျခား ေတြ႕ျမင္ရခ်က္အျဖစ္ မြတ္စလင္ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ ႏွစ္ဦး၊ ပထမဆုံး အေမရိကန္ ဌာေနတိုင္းရင္းသား အမ်ိဳးသမီးအမတ္ ႏွစ္ဦး၊ အသက္အငယ္ဆုံး အမ်ိဳးသမီးအမတ္ တစ္ဦးတို႔ ပါဝင္လာသည္။ ၎အျပင္ လိင္အသြင္အျပင္ ဝိေသသကြဲျပားျခားနားသူ LGBTQ ၁၀ ဦးမွာလည္း လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ျဖစ္လာၾကသည္။ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္ ၁၀၂ ဦး၊ အထက္ လႊတ္ေတာ္တြင္ ၂၅ ဦး ျဖစ္သည္။
အႏိုင္ရ
ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒အျဖစ္ နန္စီက ေအာက္လႊတ္ေတာ္ လူနည္းစု ေခါင္းေဆာင္ ကီဗင္မကၠာသီႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္အေ႐ြးခံခဲ့ရာတြင္ ၂၂၀-၁၉၂ မဲျဖင့္ အႏိုင္ရရွိခဲ့ေလသည္။
လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ျဖစ္လာသူ နန္စီသည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဥပေဒျပဳေရးမ႑ိဳင္၏ ဦးေသၽွာင္အျဖစ္ ရပ္တည္လာႏိုင္ေပၿပီ။
ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္သည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဖက္ဒရယ္ အစိုးရ၏ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ပါ ဥပေဒျပဳ အဖြဲ႕အစည္းႀကီးျဖစ္သည္။ ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္တြင္ ဆီးနိတ္လႊတ္ေတာ္(အထက္လႊတ္ေတာ္)ႏွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္တို႔ပါဝင္ၿပီးလၽွင္ ဝါရွင္တန္ဒီစီရွိ "ကက္ပီတိုး"လႊတ္ေတာ္ အေဆာက္အအုံတြင္ အစည္းအေဝးေခၚယူသည္။
အထက္ႏွင့္ေအာက္ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္လုံးအတြက္ အမတ္မ်ားအား လူထုက တိုက္႐ိုက္ေ႐ြး ေကာက္တင္ ေျမႇာက္သည္။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္က အမတ္ ၄၃၅ ဦးမွာ မဲဆႏၵနယ္ေျမ တစ္ခုခ်င္းစီကို ကိုယ္စားျပဳၿပီးလၽွင္ ၎တို႔၏ အမတ္သက္တမ္းမွာ ႏွစ္ႏွစ္ျဖစ္သည္။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ေနရာမ်ားကို ျပည္နယ္အတြင္းရွိ လူဦးေရအလိုက္ ခြဲေဝသည္။ ျပည္နယ္တစ္ခုစီမွ ဆီးနိတ္အမတ္ႏွစ္ဦး ေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္ရွိသည္။ အေမရိ ကန္ျပည္ ေထာင္စုတြင္ ျပည္နယ္ ၅၀ ရွိေပရာ ဆီးနိတ္အမတ္ ၁၀၀ ရွိၿပီး ၎တို႔၏ ရာထူးသက္တမ္းမွာ ေျခာက္ႏွစ္ ျဖစ္ေလသည္။
ဒုတိယအႀကိမ္ ရယူႏိုင္သူ
ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒သစ္အျဖစ္ ဇန္နဝါရီ ၃ ရက္တြင္ က်မ္းသစၥာ က်ိန္ဆိုခဲ့ၿပီး စတင္တာဝန္ယူခဲ့သူ နန္စီမွာ အသက္ ၇၈ ႏွစ္ရွိ သမၻာရင့္ ႏိုင္ငံေရးသမားႀကီးျဖစ္၏။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ရာထူးေနရာကို သူ၏ ဘ၀တာတြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ ရယူႏိုင္သူလည္းျဖစ္၏။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္အထိ ေအာက္ လႊတ္ေတာ္၏ အႀကီးအမႉးတာဝန္ကို သူထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္၏။ ၁၇ ႀကိမ္ေျမာက္ ေအာက္လႊတ္ ေတာ္အမတ္အျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ ခံခဲ့ရသူျဖစ္ေပရာ "အမတ္လုပ္ဖို႔ ေမြးဖြားလာေလ သလား"ဟုပင္ ဆိုရေလာက္ ၏။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္ အထူးေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ေ႐ြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ ခံခဲ့ရသူလည္းျဖစ္၏။
အသက္အ႐ြယ္အရ "ရွစ္ထိပ္စည္း"နီးလာသည့္တိုင္ေအာင္ ဥပေဒျပဳေရး တာဝန္ကို ဦးေဆြးဆံျမည့္ ထမ္းေဆာင္ရန္ အားမာန္အျပည့္ရွိေနသူ နန္စီသည္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္၏ ႏွစ္ေပါင္း ၂၃၀ ၾကာ သမိုင္း ေၾကာင္းတြင္ လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ တာဝန္ကိုရယူႏိုင္သည့္ တစ္ဦးတည္းေသာ အမ်ိဳးသမီး ႏိုင္ငံေရးသမား ျဖစ္သည္။
တတိယေနရာ
နန္စီသည္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ျဖစ္လာျခင္းျဖင့္ ယခုအခါ သမၼတ ရာထူးတာဝန္ ဆက္ခံပိုင္ ခြင့္ရွိ သူမ်ား စာရင္းတြင္ တတိယေနရာ၌ ရပ္တည္ လာႏိုင္သည္။ အေမရိကန္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒျပ႒ာန္း ခ်က္အရ အကယ္၍ သမၼတသည္ သူ၏တာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ႏိုင္စြမ္းမရွိေတာ့သည့္ အခါ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ရာထူးမွ ႏုတ္ထြက္သြားသည့္အခါ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အိမ္ျဖဴေတာ္မွ အေၾကာင္းတစ္စုံတစ္ရာေၾကာင့္ ဖယ္ရွား ခံရသည့္အခါ သမၼတတာဝန္ကို ဒုတိယသမၼတက ထမ္း႐ြက္ရမည္ျဖစ္ေပရာ ဒုတိယသမၼတ (မိုက္ပင့္စ္) ၿပီးလၽွင္ နန္စီက တတိယေနရာတြင္ ရပ္တည္လ်က္ရွိေပၿပီ။
အေမရိကန္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအရ မိမိသည္ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရန္႔ႏွင့္ "သာတူညီမၽွ"ပင္ျဖစ္သည္ဟု "နယူးေယာက္တိုင္းမ္"သတင္းစာ၏ လူေတြ႕ေမးျမန္းခန္းတြင္ နန္စီက ေျဖၾကားခဲ့ေလသည္။
ဇန္နဝါရီ ၃ ရက္တြင္ အမတ္သစ္မ်ားအျဖစ္ စတင္တာဝန္ထမ္း႐ြက္ၾကသူ အေပါင္းမွာ လူမ်ိဳးေရးအရ အေသြးအေရာင္ စုံလင္စြာရွိေနၾကေၾကာင္း၊ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံေရးေခတ္သစ္ကို ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း နန္စီက ဂုဏ္ယူဝင့္ႂကြားစြာ ဆိုမိန္႔ခဲ့သည္။
၁၁၆ ႀကိမ္ေျမာက္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္သည္ကား ႏိုင္ငံ့သမိုင္းတြင္ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္ဦးေရ အမ်ား ဆုံးျဖစ္ၿပီးလၽွင္ စုစုေပါင္း ၁၂၅ ဦး ရွိေပရာ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ တစ္ၿပဳံတစ္ေခါင္းရွိသည့္ လႊတ္ေတာ္ဟူ၍ အႏြတၳ သညာ ဆိုႏိုင္ေပလိမ့္မည္။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္ ၁၀၂ ဦး၊ အထက္ လႊတ္ေတာ္(ဝါ)ဆီးနိတ္တြင္ ၂၃ ဦးရွိသည္ဟု ကၽြႏ္ုပ္ေလ့လာမွတ္သားရ၏။
၁၉၈၇ ခုႏွစ္တြင္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္သို႔ နန္စီ စတင္ေရာက္ရွိခဲ့ခ်ိန္က အမ်ိဳးသမီးအမတ္ ၂၃ ဦးသာလၽွင္ ရွိခဲ့သည္ဆိုသည္။
"ခ်ည္ျပာထဘီႏွင့္ တာ၀တႎသာလွမ္း" ဟူဘိသို႔ပင္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒အျဖစ္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးက တာဝန္ယူျခင္းမွာ ယခင္အေျခအေနႏွင့္ မတူကြဲျပားခ်က္ မဟုတ္ပါေလာဟူ၍ နန္စီက ခပ္ရင့္ရင့္ဆိုခဲ့သည္။
ျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့ရ
ဒီမိုကရက္ပါတီ၏ ထိပ္သီးမ်ားတြင္ တစ္ဦးအျဖစ္ နန္စီပါဝင္လာသည့္ တိုင္ေအာင္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္သစ္၏ အမတ္သစ္အခ်ိဳ႕ႏွင့္ လက္ရွိ အမတ္အခ်ိဳ႕တို႔၏ တြန္းတြန္းတိုက္တိုက္ ကန္႔ကြက္မႈကို ျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့ရေသး သည္။ ဇန္နဝါရီ ၃ ရက္ မဲေပးပြဲတြင္ ဒီမိုကရက္အမတ္ ၁၂ ဦးတို႔က နန္စီ မဟုတ္ေသာ အျခားပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒အျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္ ႏိုင္ရန္ မဲေပးခဲ့ၾကေသးသည္။
နန္စီသည္ အာေပါင္အာရင္းသန္သန္ က်ယ္ေလာင္က်ယ္ေလာင္ ကန္႔ကြက္ခဲ့သူ အတိုက္အခံမ်ား ေက်နပ္မႈ ရရွိေစေရးအတြက္ သူ၏ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ရာထူးသက္တမ္းအား ေလးႏွစ္အထိ ကန္႔သတ္ျခင္းကို ေနာက္ ဆုံးတြင္ သေဘာတူညီခဲ့ေလသည္။
နန္စီ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ျဖစ္လာျခင္းျဖင့္ သမၼတေဒၚနယ္ထရန္႔ အစိုးရအဖြဲ႕မွာ စိုးရိမ္ပူပန္ဖြယ္ရာ ကာလတစ္ရပ္ကို ျဖတ္သန္းရဖို႔ရွိလာသည္။ အေၾကာင္းမူကား ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္၏ အနီးကပ္ေစာင့္ ၾကည့္မႈႏွင့္ စုံစမ္း စစ္ေဆးမႈတို႔ကို ေတြ႕ႀကဳံလာရႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ပါေပတည္း။
ထိုစဥ္အတြင္း နန္စီ၏ ဒီမိုကရက္လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားက ပူပူေႏြးေႏြး ရရွိလာသည့္ အခြင့္အာဏာရပ္မ်ားကို ကိုင္စြဲကာ သမၼတ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား ႏွင့္ပတ္သက္၍ "စစ္ေဆး-ထိန္းၫွိ"(ဝါ) Checks And Balances လုပ္ရန္ ျပင္ဆင္လ်က္ရွိၾကေလၿပီ။
ထိန္းခ်ဳပ္ခြင့္ေပးခဲ့
ဖက္ဒရယ္အစိုးရအဖြဲ႕သည္ အစိုးရယႏၲရား တစ္စိတ္တစ္ေဒသ ရပ္ဆိုင္း မႈႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရစဥ္အတြင္း နန္စီဦး ေဆာင္ေသာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္က ဒီမိုကရက္တို႔ကို ထိန္းခ်ဳပ္ခြင့္ေပးခဲ့ေပၿပီ။
ဒီမိုကရက္မ်ားႀကီးစိုးေသာ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္သစ္သည္ အစိုးရယႏၲရားရပ္တန္႔မႈကို တစ္စိတ္ တစ္ပိုင္း အဆုံးသတ္ေစရန္ရည္႐ြယ္ေသာ ဥပေဒၾကမ္းမ်ားကို ဇန္နဝါရီ ၃ ရက္ေန႔မွာပင္ အတည္ျပဳ ေပးခဲ့ေလသည္။
ယင္းဥပေဒၾကမ္းမ်ားအနက္ သမၼတေဒၚနယ္ထရန္႔၏ အေမရိကန္-မကၠဆီကို တံတိုင္းတည္ေဆာက္ေရး ရန္ပုံေငြ မပါဝင္သျဖင့္ သမၼတထရန္႔မွာ ေရွ႕တိုး ထမ္းပိုး၊ ေနာက္ဆုတ္ လွည္းထုပ္ပမာ ခံစားေနရသည္။
သမၼတထရန္႔က ဗီတိုအာဏာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈကိုျပသခဲ့ျပန္ရာ အထက္ လႊတ္ေတာ္ လူမ်ားစုေခါင္းေဆာင္ မစ္ခ္်မက္ေကာ္နယ္က အထက္လႊတ္ေတာ္ အေနျဖင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္၏ အဆိုျပဳခ်က္အတြက္ အခ်ိန္ကုန္ခံ မည္မဟုတ္ ဟု ေျပာၾကားခဲ့ရာ ပြတ္တိုက္မႈမ်ား ျပင္းထန္ေနခ်ိန္ျဖစ္၏။
ဥပေဒျပဳအမတ္မ်ားႏွင့္ အိမ္ျဖဴေတာ္အၾကား အေမရိကန္-မကၠဆီကို တံတိုင္းတည္ေဆာက္ေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ထြက္ေပါက္ေတြ႕မည့္အေျခအေန နည္းပါးေနေသးသည္။
ျပ႒ာန္းလိုက္ေသာ ဥပေဒၾကမ္းမ်ားအရ ႏိုင္ငံျခားေရး၊ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရး၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး၊ အလုပ္ သမား၊ ဘ႑ာေရးႏွင့္ အျခား ေအဂ်င္စီမ်ားကို လက္ရွိဘ႑ာေရးႏွစ္ကုန္ စက္တင္ဘာ ၃၀ ရက္အထိ ရန္ပုံေငြ ေထာက္ပံ့သြားမည္ဟု ကၽြႏ္ုပ္ေလ့လာသိရွိရသည္။
အစိုးရယႏၲရားတစ္စိတ္တစ္ေဒသ ရပ္ဆိုင္းေနရမႈအဆုံးသတ္ရန္ မိမိဦးစားေပး လုပ္ေဆာင္ပါမည္ဟု နန္စီက ကတိျပဳခဲ့သည္။ အစိုးရယႏၲရား အခ်ိဳ႕တစ္ဝက္ရပ္ဆိုင္းရျခင္းျဖင့္ ဖက္ဒရယ္အစိုးရဝန္ထမ္း ရွစ္သိန္းခန္႔မွာ လုပ္ခလစာမရဘဲ လုပ္ကိုင္ေနရျခင္း၊ နားေနရျခင္းတို႔ ျဖစ္ေပၚေနရဆဲျဖစ္ သည္။
စေတြ႕သည့္ျပႆနာတစ္ရပ္
နယ္စပ္တံတိုင္းကာရံေရး သမၼတထရန္႔၏ ရန္ပုံေငြေတာင္းခံသည့္ကိစၥမွာ နန္စီ စေတြ႕သည့္ျပႆနာတစ္ရပ္ဟု ဆိုႏိုင္ေပလိမ့္မည္။
ေအာက္လႊတ္ေတာ္ကို ဒီမိုကရက္တို႔က ထိန္းခ်ဳပ္လိုက္ျခင္းမွာ ရီပတ္ ဘလီကန္ သမၼတႀကီးအတြက္ တစ္ႏြယ္ငင္တစ္စင္ပါ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈကို ေတြ႕ႀကဳံရလာဖြယ္ရွိၿပီး မိမိ၏ဘက္ေတာ္သား ရီပတ္ ဘလီကန္တို႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္ အားနည္းသြားရျခင္းအတြက္ ေျပာတိုင္းမေအာင္ ေဆာင္တိုင္း မေျမာက္ သည့္ အေျခအေနမ်ားကို သမၼတႀကီး ဆက္လက္ရင္ဆိုင္ လာရႏိုင္သည္ဟု ေတြးေတာမိရင္း "စံပယ္တုံးခါမွ ခံပြင့္ကိုကုံး"ဟု ကၽြႏ္ုပ္ က်ဴးရင့္မိပါသတည္း။ Ref: Daily News
နန္စီပလိုစီဆိုသူသည္ကား အေမရိကန္ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္၏ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒အျဖစ္ ဇန္နဝါရီ ၃ ရက္တြင္ က်မ္းသစၥာက်ိန္ဆိုခဲ့သူ ပါေပတည္း။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ ၁၁၆ ႀကိမ္ေျမာက္ လႊတ္ေတာ္သစ္မ်ားမွာ ယင္းေန႔မွာပင္ စတင္ခဲ့၏။ ဤတြင္ ထူးျခားသည္မွာ အိမ္ျဖဴေတာ္၊ အထက္ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္တို႔ကို ရီပတ္ဘလီကန္တို႔က ႏွစ္ႏွစ္ ၾကာမၽွ လႊမ္းမိုးခဲ့ရာမွ ယခုအခါတြင္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ကို ဒီမိုကရက္အမ်ားစုက ျပန္လည္လႊမ္းမိုး ႏိုင္ျခင္းျဖစ္၏။
အားသာမႈတစ္ရပ္
ရီပတ္ဘလီကန္သမၼတႀကီး ေဒၚနယ္ထရန္႔၏ ရာထူးသက္တမ္းဝက္ အေရာက္တြင္က်င္းပခဲ့ေသာ ေ႐ြး ေကာက္ပြဲ၏ရလဒ္မွာ ဒီမိုကရက္တို႔အတြက္ အားသာမႈတစ္ရပ္ ျဖစ္လာရေပသည္။
၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ၌ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ေနရာ ၄၃၅ ေနရာတြင္ ဒီမိုကရက္ အမတ္မ်ားက ၂၃၅ ေနရာ အႏိုင္ရခဲ့ၿပီးလၽွင္ အထက္လႊတ္ေတာ္၌ အမတ္ႏွစ္ဦး ထပ္တိုးလာျခင္းေၾကာင့္ ရီပတ္ဘလီကန္က ၅၃ ဦး၊ ဒီမိုကရက္က ၄၇ ဦးႏွင့္အတူ ရီပတ္ဘလီကန္မ်ားက အထက္ လႊတ္ေတာ္အမ်ားစု ေနရာဆက္လက္ရယူထားႏိုင္သည္။
ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ ဒီမိုကရက္အမတ္ နန္စီသည္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒အျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္ခံ ရျခင္း ျဖင့္ အေမရိကန္ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္သမိုင္းေၾကာင္းကို အေျပာင္းအလဲကာလတစ္ခုသို႔ ျဖတ္သန္း ေစႏိုင္ခဲ့ေပၿပီ။
လႊတ္ေတာ္သစ္၏ ထူးထူးျခားျခား ေတြ႕ျမင္ရခ်က္အျဖစ္ မြတ္စလင္ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ ႏွစ္ဦး၊ ပထမဆုံး အေမရိကန္ ဌာေနတိုင္းရင္းသား အမ်ိဳးသမီးအမတ္ ႏွစ္ဦး၊ အသက္အငယ္ဆုံး အမ်ိဳးသမီးအမတ္ တစ္ဦးတို႔ ပါဝင္လာသည္။ ၎အျပင္ လိင္အသြင္အျပင္ ဝိေသသကြဲျပားျခားနားသူ LGBTQ ၁၀ ဦးမွာလည္း လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ျဖစ္လာၾကသည္။ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္ ၁၀၂ ဦး၊ အထက္ လႊတ္ေတာ္တြင္ ၂၅ ဦး ျဖစ္သည္။
အႏိုင္ရ
ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒အျဖစ္ နန္စီက ေအာက္လႊတ္ေတာ္ လူနည္းစု ေခါင္းေဆာင္ ကီဗင္မကၠာသီႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္အေ႐ြးခံခဲ့ရာတြင္ ၂၂၀-၁၉၂ မဲျဖင့္ အႏိုင္ရရွိခဲ့ေလသည္။
လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ျဖစ္လာသူ နန္စီသည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဥပေဒျပဳေရးမ႑ိဳင္၏ ဦးေသၽွာင္အျဖစ္ ရပ္တည္လာႏိုင္ေပၿပီ။
ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္သည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဖက္ဒရယ္ အစိုးရ၏ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ပါ ဥပေဒျပဳ အဖြဲ႕အစည္းႀကီးျဖစ္သည္။ ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္တြင္ ဆီးနိတ္လႊတ္ေတာ္(အထက္လႊတ္ေတာ္)ႏွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္တို႔ပါဝင္ၿပီးလၽွင္ ဝါရွင္တန္ဒီစီရွိ "ကက္ပီတိုး"လႊတ္ေတာ္ အေဆာက္အအုံတြင္ အစည္းအေဝးေခၚယူသည္။
အထက္ႏွင့္ေအာက္ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္လုံးအတြက္ အမတ္မ်ားအား လူထုက တိုက္႐ိုက္ေ႐ြး ေကာက္တင္ ေျမႇာက္သည္။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္က အမတ္ ၄၃၅ ဦးမွာ မဲဆႏၵနယ္ေျမ တစ္ခုခ်င္းစီကို ကိုယ္စားျပဳၿပီးလၽွင္ ၎တို႔၏ အမတ္သက္တမ္းမွာ ႏွစ္ႏွစ္ျဖစ္သည္။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ေနရာမ်ားကို ျပည္နယ္အတြင္းရွိ လူဦးေရအလိုက္ ခြဲေဝသည္။ ျပည္နယ္တစ္ခုစီမွ ဆီးနိတ္အမတ္ႏွစ္ဦး ေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္ရွိသည္။ အေမရိ ကန္ျပည္ ေထာင္စုတြင္ ျပည္နယ္ ၅၀ ရွိေပရာ ဆီးနိတ္အမတ္ ၁၀၀ ရွိၿပီး ၎တို႔၏ ရာထူးသက္တမ္းမွာ ေျခာက္ႏွစ္ ျဖစ္ေလသည္။
ဒုတိယအႀကိမ္ ရယူႏိုင္သူ
ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒သစ္အျဖစ္ ဇန္နဝါရီ ၃ ရက္တြင္ က်မ္းသစၥာ က်ိန္ဆိုခဲ့ၿပီး စတင္တာဝန္ယူခဲ့သူ နန္စီမွာ အသက္ ၇၈ ႏွစ္ရွိ သမၻာရင့္ ႏိုင္ငံေရးသမားႀကီးျဖစ္၏။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ရာထူးေနရာကို သူ၏ ဘ၀တာတြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ ရယူႏိုင္သူလည္းျဖစ္၏။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္အထိ ေအာက္ လႊတ္ေတာ္၏ အႀကီးအမႉးတာဝန္ကို သူထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္၏။ ၁၇ ႀကိမ္ေျမာက္ ေအာက္လႊတ္ ေတာ္အမတ္အျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ ခံခဲ့ရသူျဖစ္ေပရာ "အမတ္လုပ္ဖို႔ ေမြးဖြားလာေလ သလား"ဟုပင္ ဆိုရေလာက္ ၏။ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္ အထူးေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ေ႐ြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ ခံခဲ့ရသူလည္းျဖစ္၏။
အသက္အ႐ြယ္အရ "ရွစ္ထိပ္စည္း"နီးလာသည့္တိုင္ေအာင္ ဥပေဒျပဳေရး တာဝန္ကို ဦးေဆြးဆံျမည့္ ထမ္းေဆာင္ရန္ အားမာန္အျပည့္ရွိေနသူ နန္စီသည္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္၏ ႏွစ္ေပါင္း ၂၃၀ ၾကာ သမိုင္း ေၾကာင္းတြင္ လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ တာဝန္ကိုရယူႏိုင္သည့္ တစ္ဦးတည္းေသာ အမ်ိဳးသမီး ႏိုင္ငံေရးသမား ျဖစ္သည္။
တတိယေနရာ
နန္စီသည္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ျဖစ္လာျခင္းျဖင့္ ယခုအခါ သမၼတ ရာထူးတာဝန္ ဆက္ခံပိုင္ ခြင့္ရွိ သူမ်ား စာရင္းတြင္ တတိယေနရာ၌ ရပ္တည္ လာႏိုင္သည္။ အေမရိကန္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒျပ႒ာန္း ခ်က္အရ အကယ္၍ သမၼတသည္ သူ၏တာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ႏိုင္စြမ္းမရွိေတာ့သည့္ အခါ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ရာထူးမွ ႏုတ္ထြက္သြားသည့္အခါ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အိမ္ျဖဴေတာ္မွ အေၾကာင္းတစ္စုံတစ္ရာေၾကာင့္ ဖယ္ရွား ခံရသည့္အခါ သမၼတတာဝန္ကို ဒုတိယသမၼတက ထမ္း႐ြက္ရမည္ျဖစ္ေပရာ ဒုတိယသမၼတ (မိုက္ပင့္စ္) ၿပီးလၽွင္ နန္စီက တတိယေနရာတြင္ ရပ္တည္လ်က္ရွိေပၿပီ။
အေမရိကန္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအရ မိမိသည္ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရန္႔ႏွင့္ "သာတူညီမၽွ"ပင္ျဖစ္သည္ဟု "နယူးေယာက္တိုင္းမ္"သတင္းစာ၏ လူေတြ႕ေမးျမန္းခန္းတြင္ နန္စီက ေျဖၾကားခဲ့ေလသည္။
ဇန္နဝါရီ ၃ ရက္တြင္ အမတ္သစ္မ်ားအျဖစ္ စတင္တာဝန္ထမ္း႐ြက္ၾကသူ အေပါင္းမွာ လူမ်ိဳးေရးအရ အေသြးအေရာင္ စုံလင္စြာရွိေနၾကေၾကာင္း၊ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံေရးေခတ္သစ္ကို ဖြင့္လွစ္ႏိုင္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း နန္စီက ဂုဏ္ယူဝင့္ႂကြားစြာ ဆိုမိန္႔ခဲ့သည္။
၁၁၆ ႀကိမ္ေျမာက္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္သည္ကား ႏိုင္ငံ့သမိုင္းတြင္ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားလွယ္ဦးေရ အမ်ား ဆုံးျဖစ္ၿပီးလၽွင္ စုစုေပါင္း ၁၂၅ ဦး ရွိေပရာ အမ်ိဳးသမီးအမတ္ တစ္ၿပဳံတစ္ေခါင္းရွိသည့္ လႊတ္ေတာ္ဟူ၍ အႏြတၳ သညာ ဆိုႏိုင္ေပလိမ့္မည္။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္ ၁၀၂ ဦး၊ အထက္ လႊတ္ေတာ္(ဝါ)ဆီးနိတ္တြင္ ၂၃ ဦးရွိသည္ဟု ကၽြႏ္ုပ္ေလ့လာမွတ္သားရ၏။
၁၉၈၇ ခုႏွစ္တြင္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္သို႔ နန္စီ စတင္ေရာက္ရွိခဲ့ခ်ိန္က အမ်ိဳးသမီးအမတ္ ၂၃ ဦးသာလၽွင္ ရွိခဲ့သည္ဆိုသည္။
"ခ်ည္ျပာထဘီႏွင့္ တာ၀တႎသာလွမ္း" ဟူဘိသို႔ပင္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒အျဖစ္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးက တာဝန္ယူျခင္းမွာ ယခင္အေျခအေနႏွင့္ မတူကြဲျပားခ်က္ မဟုတ္ပါေလာဟူ၍ နန္စီက ခပ္ရင့္ရင့္ဆိုခဲ့သည္။
ျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့ရ
ဒီမိုကရက္ပါတီ၏ ထိပ္သီးမ်ားတြင္ တစ္ဦးအျဖစ္ နန္စီပါဝင္လာသည့္ တိုင္ေအာင္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္သစ္၏ အမတ္သစ္အခ်ိဳ႕ႏွင့္ လက္ရွိ အမတ္အခ်ိဳ႕တို႔၏ တြန္းတြန္းတိုက္တိုက္ ကန္႔ကြက္မႈကို ျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့ရေသး သည္။ ဇန္နဝါရီ ၃ ရက္ မဲေပးပြဲတြင္ ဒီမိုကရက္အမတ္ ၁၂ ဦးတို႔က နန္စီ မဟုတ္ေသာ အျခားပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒အျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္ ႏိုင္ရန္ မဲေပးခဲ့ၾကေသးသည္။
နန္စီသည္ အာေပါင္အာရင္းသန္သန္ က်ယ္ေလာင္က်ယ္ေလာင္ ကန္႔ကြက္ခဲ့သူ အတိုက္အခံမ်ား ေက်နပ္မႈ ရရွိေစေရးအတြက္ သူ၏ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ ရာထူးသက္တမ္းအား ေလးႏွစ္အထိ ကန္႔သတ္ျခင္းကို ေနာက္ ဆုံးတြင္ သေဘာတူညီခဲ့ေလသည္။
နန္စီ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ျဖစ္လာျခင္းျဖင့္ သမၼတေဒၚနယ္ထရန္႔ အစိုးရအဖြဲ႕မွာ စိုးရိမ္ပူပန္ဖြယ္ရာ ကာလတစ္ရပ္ကို ျဖတ္သန္းရဖို႔ရွိလာသည္။ အေၾကာင္းမူကား ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္၏ အနီးကပ္ေစာင့္ ၾကည့္မႈႏွင့္ စုံစမ္း စစ္ေဆးမႈတို႔ကို ေတြ႕ႀကဳံလာရႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ပါေပတည္း။
ထိုစဥ္အတြင္း နန္စီ၏ ဒီမိုကရက္လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္မ်ားက ပူပူေႏြးေႏြး ရရွိလာသည့္ အခြင့္အာဏာရပ္မ်ားကို ကိုင္စြဲကာ သမၼတ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား ႏွင့္ပတ္သက္၍ "စစ္ေဆး-ထိန္းၫွိ"(ဝါ) Checks And Balances လုပ္ရန္ ျပင္ဆင္လ်က္ရွိၾကေလၿပီ။
ထိန္းခ်ဳပ္ခြင့္ေပးခဲ့
ဖက္ဒရယ္အစိုးရအဖြဲ႕သည္ အစိုးရယႏၲရား တစ္စိတ္တစ္ေဒသ ရပ္ဆိုင္း မႈႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရစဥ္အတြင္း နန္စီဦး ေဆာင္ေသာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္က ဒီမိုကရက္တို႔ကို ထိန္းခ်ဳပ္ခြင့္ေပးခဲ့ေပၿပီ။
ဒီမိုကရက္မ်ားႀကီးစိုးေသာ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္သစ္သည္ အစိုးရယႏၲရားရပ္တန္႔မႈကို တစ္စိတ္ တစ္ပိုင္း အဆုံးသတ္ေစရန္ရည္႐ြယ္ေသာ ဥပေဒၾကမ္းမ်ားကို ဇန္နဝါရီ ၃ ရက္ေန႔မွာပင္ အတည္ျပဳ ေပးခဲ့ေလသည္။
ယင္းဥပေဒၾကမ္းမ်ားအနက္ သမၼတေဒၚနယ္ထရန္႔၏ အေမရိကန္-မကၠဆီကို တံတိုင္းတည္ေဆာက္ေရး ရန္ပုံေငြ မပါဝင္သျဖင့္ သမၼတထရန္႔မွာ ေရွ႕တိုး ထမ္းပိုး၊ ေနာက္ဆုတ္ လွည္းထုပ္ပမာ ခံစားေနရသည္။
သမၼတထရန္႔က ဗီတိုအာဏာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈကိုျပသခဲ့ျပန္ရာ အထက္ လႊတ္ေတာ္ လူမ်ားစုေခါင္းေဆာင္ မစ္ခ္်မက္ေကာ္နယ္က အထက္လႊတ္ေတာ္ အေနျဖင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္၏ အဆိုျပဳခ်က္အတြက္ အခ်ိန္ကုန္ခံ မည္မဟုတ္ ဟု ေျပာၾကားခဲ့ရာ ပြတ္တိုက္မႈမ်ား ျပင္းထန္ေနခ်ိန္ျဖစ္၏။
ဥပေဒျပဳအမတ္မ်ားႏွင့္ အိမ္ျဖဴေတာ္အၾကား အေမရိကန္-မကၠဆီကို တံတိုင္းတည္ေဆာက္ေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ထြက္ေပါက္ေတြ႕မည့္အေျခအေန နည္းပါးေနေသးသည္။
ျပ႒ာန္းလိုက္ေသာ ဥပေဒၾကမ္းမ်ားအရ ႏိုင္ငံျခားေရး၊ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရး၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး၊ အလုပ္ သမား၊ ဘ႑ာေရးႏွင့္ အျခား ေအဂ်င္စီမ်ားကို လက္ရွိဘ႑ာေရးႏွစ္ကုန္ စက္တင္ဘာ ၃၀ ရက္အထိ ရန္ပုံေငြ ေထာက္ပံ့သြားမည္ဟု ကၽြႏ္ုပ္ေလ့လာသိရွိရသည္။
အစိုးရယႏၲရားတစ္စိတ္တစ္ေဒသ ရပ္ဆိုင္းေနရမႈအဆုံးသတ္ရန္ မိမိဦးစားေပး လုပ္ေဆာင္ပါမည္ဟု နန္စီက ကတိျပဳခဲ့သည္။ အစိုးရယႏၲရား အခ်ိဳ႕တစ္ဝက္ရပ္ဆိုင္းရျခင္းျဖင့္ ဖက္ဒရယ္အစိုးရဝန္ထမ္း ရွစ္သိန္းခန္႔မွာ လုပ္ခလစာမရဘဲ လုပ္ကိုင္ေနရျခင္း၊ နားေနရျခင္းတို႔ ျဖစ္ေပၚေနရဆဲျဖစ္ သည္။
စေတြ႕သည့္ျပႆနာတစ္ရပ္
နယ္စပ္တံတိုင္းကာရံေရး သမၼတထရန္႔၏ ရန္ပုံေငြေတာင္းခံသည့္ကိစၥမွာ နန္စီ စေတြ႕သည့္ျပႆနာတစ္ရပ္ဟု ဆိုႏိုင္ေပလိမ့္မည္။
ေအာက္လႊတ္ေတာ္ကို ဒီမိုကရက္တို႔က ထိန္းခ်ဳပ္လိုက္ျခင္းမွာ ရီပတ္ ဘလီကန္ သမၼတႀကီးအတြက္ တစ္ႏြယ္ငင္တစ္စင္ပါ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈကို ေတြ႕ႀကဳံရလာဖြယ္ရွိၿပီး မိမိ၏ဘက္ေတာ္သား ရီပတ္ ဘလီကန္တို႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္ အားနည္းသြားရျခင္းအတြက္ ေျပာတိုင္းမေအာင္ ေဆာင္တိုင္း မေျမာက္ သည့္ အေျခအေနမ်ားကို သမၼတႀကီး ဆက္လက္ရင္ဆိုင္ လာရႏိုင္သည္ဟု ေတြးေတာမိရင္း "စံပယ္တုံးခါမွ ခံပြင့္ကိုကုံး"ဟု ကၽြႏ္ုပ္ က်ဴးရင့္မိပါသတည္း။ Ref: Daily News
No comments:
Post a Comment