မညီမွ်မႈမ်ားႏွင့္ ပဋိပကၡစိန္ေခၚမႈမ်ားကို ေလ်ာ႕ပါးသက္သာေစရန္ သမဝါယမမ်ားက တစ္ဖက္တစ္လမ္းမွ အေထာက္အကူျပဳေဆာင္ရြက္သြားရမည္

ေနျပည္ေတာ္ ဇူလိုင္ ၁

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာသမဝါယမေန႔ အခမ္းအနားကို ယေန႔ နံနက္ ၉ နာရီတြင္ ေနျပည္ေတာ္ရွိ သမဝါယမဦးစီးဌာန၌က်င္းပရာ ဒုတိယသမၼတ ဦးဟင္နရီဗန္ထီးယူ တက္ေရာက္အမွာစကား ေျပာၾကားသည္။

အခမ္းအနားသို႔ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေအာင္သူ၊ ဦးသန္႔စင္ေမာင္၊ ဦးအုန္းဝင္း၊ ျပည္ေထာင္စုေရွ႕ေနခ်ဳပ္ ဦးထြန္းထြန္းဦး၊ ဒုတိယဝန္ႀကီးဦးလွေက်ာ္၊ ေနျပည္ေတာ္ေကာင္စီဝင္မ်ား၊ ဗဟိုသမဝါယမအသင္းလီမိတက္၊ တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ျပည္နယ္ သမဝါယမအသင္းစု ဥကၠ႒မ်ားႏွင့္ ဒါ႐ိုက္တာအဖြဲ႕ဝင္မ်ား၊ INGO၊ NGO မ်ား၊ သမဝါယမအသင္းသူ အသင္းသားမ်ားႏွင့္ တာဝန္ရွိသူမ်ား တက္ေရာက္ၾကသည္။

ေရွးဦးစြာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာသမဝါယမေန႔အခမ္းအနားကို စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ဆည္ေျမာင္းဝန္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ ေအာင္သူ၊ ဒုတိယဝန္ႀကီး ဦးလွေက်ာ္၊ ဗဟိုသမဝါယမအသင္းဥကၠ႒ ဦးခင္ေမာင္ ေအးႏွင့္ တာဝန္ရွိသူမ်ားက ဖဲႀကိဳးျဖတ္ဖြင့္လွစ္ၾကသည္။

ထို႔ေနာက္ ဒုတိယသမၼတ ဦးဟင္နရီဗန္ထီးယူႏွင့္ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားသည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ သမဝါယမေန႔ အထိမ္းအမွတ္ေစ်းေရာင္းပြဲေတာ္ႏွင့္ အေရာင္းျပခန္းမ်ားကို လွည့္လည္ၾကည့္႐ႈၾကသည္။

ယင္းေနာက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာသမဝါယမေန႔အခမ္းအနားကို အဆိုပါ သမဝါယမဦးစီးဌာန အစည္းအေဝးခန္းမ၌ ဆက္လက္က်င္းပရာ ဒုတိယသမၼတ ဦးဟင္နရီဗန္ထီးယူက ယေန႔အခမ္းအနားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ (၂၃) ႀကိမ္ ေျမာက္က်င္းပသည့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ သမဝါယမေန႔ အခမ္းအနားျဖစ္ပါ ေၾကာင္း၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ သမဝါယမေန႔ ေဆာင္ပုဒ္ျဖစ္သည့္ ''Co-operatives ensure no one is left behind အားလုံးပါဝင္ အေရာက္လွမ္းခ်ီ သမဝါယမပန္းတိုင္ဆီ'' ဆိုသည့္ ေဆာင္ပုဒ္ႏွင့္အညီ သမဝါယမအသင္းအဖြဲ႕ မ်ားအေနျဖင့္ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ အမ်ဳိးသားႏွင့္ အမ်ဳိးသမီးခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ားမရွိဘဲ လူသားအားလုံးလြတ္လပ္စြာ ပူးေပါင္း ပါဝင္ႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ရန္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ သမဝါယမအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ႀကီး က တိုက္တြန္းႏႈိးေဆာ္ထားေၾကာင္း၊ သမဝါယမအသင္းအဖြဲ႕မ်ားသည္ ေငြေၾကးအရင္းအႏွီး ဗဟိုျပဳအဖြဲ႕အစည္းမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ ျပည္သူဗဟိုျပဳအဖြဲ႕ အစည္းမ်ဳိးျဖစ္သည့္အတြက္ အသင္းအဖြဲ႕၏ ၾကြယ္ဝခ်မ္းသာမႈ၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ မ်ားကို ပိုမိုမွ်တသည့္နည္းလမ္းျဖင့္ ခြဲေဝခံစားေနၾကသည္ကို ေတြ႕ရွိရမည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာသမဝါယမအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ICA)တြင္ အဖြဲ႕ဝင္ ၉၅ ႏိုင္ငံရွိၿပီး အဖြဲ႕ဝင္အသင္းေပါင္း ၂၈၄ သင္း၊ အသင္းသားေပါင္း တစ္ဘီလီယံ ေက်ာ္ ပါဝင္ေနၿပီျဖစ္ပါေၾကာင္း၊ ကမၻာေပၚရွိ လူဦးေရသန္း ၂၅ဝ ေက်ာ္သည္ သမဝါယမလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းလ်က္ရွိေနသည္ကိုေတြ႕ရွိရပါေၾကာင္း။

သမဝါယမမ်ားကို ကမၻာ့ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ပညာေရး၊ သိပၸံႏွင့္ ယဥ္ေက်း မႈအဖြဲ႕ (UNESCO) က မ်က္စိျဖင့္မျမင္ႏိုင္၊ ကိုင္တြယ္ထိေတြ႕၍ မရေသာ လူသားခ်င္းကိုယ္ခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္စာရင္း (List of intangible cultural heritage of humanity) တြင္ ျဖည့္သြင္းသတ္မွတ္ ခဲ့ပါေၾကာင္း၊ မညီမွ်မႈမ်ားႏွင့္ ပဋိပကၡ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို ေလ်ာ့ပါးသက္သာေစရန္ သမဝါယမမ်ားကလည္း တစ္ဖက္တစ္လမ္းမွ အေထာက္အကူျပဳ ေဆာင္ရြက္သြားရမည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း။

ျမန္မာ့သမဝါယမက႑အေနျဖင့္လည္း ေက်းလက္ေန ေတာင္သူဦးႀကီးမ်ားအား ေငြေၾကးဆိုင္ရာ ေထာက္ပံ့မႈမ်ားကို ထိေရာက္စြာ လက္ေတြ႕က်က် ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိၿပီး လက္ရွိရရွိထားသည့္ ေအာင္ျမင္မႈအရွိန္အဟုန္အတိုင္း ဆက္လက္ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ၾကရန္ မွာၾကားလိုပါေၾကာင္း၊ သမဝါယမ ဦးစီးဌာနႏွင့္ သမဝါယမအသင္း အဆင့္ဆင့္တို႔၏ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈျဖင့္ သမဝါယမအသင္းသား ေတာင္သူဦးႀကီးမ်ားကို အေသးစားအရင္းအႏွီးေခ်း ေငြအျဖစ္ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လတြင္ ေငြက်ပ္ ၅၁၂ ဒသမ ၅၄၇ ဘီလီယံႏွင့္ ၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလတြင္ ေငြက်ပ္ ၅၁၅ ဒသမ ၉၅၄ ဘီလီယံ၊ ၂ဝ၁၆-၂ဝ၁၇ ဘ႑ာႏွစ္အတြင္း အရစ္က်စနစ္ျဖင့္ လယ္ယာသုံးစက္ကိရိယာမ်ဳိးစုံ စီးေရ ၃၄၈၈ စီး၊ တန္ဖိုးေငြက်ပ္ ၂၅ ဒသမ ၄၅ ဘီလီယံႏွင့္ အဆင့္ျမင့္ စက္မႈလယ္ယာ ျပဳျပင္ျခင္းတြင္ ၃၅၇၂၈ ဒသမ ၇၇ ဧကအတြက္ ေခ်းေငြက်ပ္ ၁၁ ဒသမ ဝ၃၂ ဘီလီယံတို႔ ထုတ္ေခ်းထားသည္ကို ေတြ႕ရွိရပါေၾကာင္း၊ သတၱမအႀကိမ္ေျမာက္အတြက္ တာဝန္ေက် ျပန္လည္ေပးဆပ္ၿပီးသည့္ စိုက္ပ်ဳိးေရး သမဝါယမအသင္းသားမ်ားအတြက္ အ႒မအႀကိမ္အျဖစ္ ေပးအပ္မည့္ ေခ်းေငြမ်ားကိုလည္း သက္ဆိုင္ရာတိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ျပည္နယ္အတြင္းရွိ သမဝါယမအသင္းသားမ်ားသို႔ စနစ္တက် အျမန္ဆုံးဆက္လက္ထုတ္ေခ်းေပး သြားရန္ တိုက္တြန္းမွာၾကားလိုပါေၾကာင္း၊
လယ္ယာက႑မူဝါဒႏွင့္ လုပ္ငန္းစဥ္ မ်ားမွာ သမဝါယမက႑က ပါဝင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ေနျခင္း သည္လည္း တိုင္းျပည္စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ရန္ အေထာက္အကူျပဳသည္ကို ေတြ႕ရွိရမည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း။

ယခုႏွစ္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာသမဝါယမေန႔ ေဆာင္ပုဒ္ႏွင့္အညီ ျမန္မာ့ သမဝါယမ အဖြဲ႕အစည္းအေနျဖင့္လည္း လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ အမ်ဳိးသားႏွင့္ အမ်ဳိးသမီးေရးရာခြဲျခားမႈမရွိေစဘဲ သမဝါယမအသင္းသား ျပည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ် ေနာက္က်န္ခဲ့ျခင္းမ်ဳိးမရွိေစဘဲ လူသား အားလုံးလြတ္လပ္စြာ ပူးေပါင္းပါဝင္ေစၿပီး သမဝါယမေအာင္ျမင္ေရး ပန္းတိုင္ ဆီသို႔ လက္တြဲညီညီအတူတကြလွမ္းၾကပါစို႔ဟု တိုက္တြန္းလိုပါေၾကာင္း ေျပာၾကားသည္။

ထို႔ေနာက္ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေအာင္သူက အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာသမဝါယမေန႔ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ရွင္းလင္းေျပာၾကားသည္။

ယင္းေနာက္ ဗဟိုသမဝါယမအသင္း အမႈေဆာင္အဖြဲ႕ဝင္ ေဒါက္တာ တိုးနႏၵာတင္က အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာသမဝါယမအဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ ေပးပို႔သည့္ သဝဏ္လႊာကို ဖတ္ၾကားသည္။

ထို႔ေနာက္ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ေဒါက္တာေအာင္သူ၊ ဒုတိယဝန္ႀကီး ဦးလွေက်ာ္ႏွင့္ တာဝန္ရွိသူမ်ားက ေနျပည္ေတာ္ေကာင္စီ၊ တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ျပည္နယ္ သမဝါယမ အသင္းစုခ်ဳပ္မ်ားသို႔ အေသးစားအရင္းအႏွီးေခ်းေငြက်ပ္ ၅၂၉ ဒသမ ၅၃ ဘီလီယံ၊ တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားသို႔ အရစ္က်ေငြေခ် စနစ္ျဖင့္ ေရာင္းခ်ထားသည့္ လယ္ယာသုံးစက္ကိရိယာမ်ဳိးစုံစီးေရ ၂ဝဝဝ ေက်ာ္အတြက္ ပံ့ပိုးေငြက်ပ္ ၉ ဒသမ ၄၅ ဘီလီယံႏွင့္ လယ္ယာေျမအဆင့္ျမႇင့္ တင္ေရးလုပ္ငန္း ဧက ၂၉ဝဝ၁ အတြက္ ေခ်းေငြ ၈ ဒသမ ၅၉ ဘီလီယံတို႔ကို ေပးအပ္ၿပီး ကုန္ထုတ္လုပ္မႈက႑၊ ဝန္ေဆာင္မႈက႑ႏွင့္ ကုန္သြယ္မႈက႑တို႔တြင္ စြမ္းေဆာင္ရည္ အေကာင္းဆုံးဆုရရွိသည့္အသင္းမ်ား၊ အျမင့္မားဆုံး စြမ္းေဆာင္ႏိုင္သည့္အသင္းမ်ား၊ စြမ္းေဆာင္ရည္အေကာင္းဆုံးၿမိဳ႕နယ္ ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယရရွိသူမ်ားႏွင့္ အေကာင္းဆုံးျပခန္းမ်ားကို ဆုမ်ားေပးအပ္ၾကသည္။

ယင္းေနာက္ ဒုတိယသမၼတ ဦးဟင္နရီဗန္ထီးယူသည္ အခမ္းအနားသို႔ တက္ေရာက္လာၾကသူမ်ားႏွင့္ မွတ္တမ္းတင္ဓာတ္ပုံ႐ိုက္သည္။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာသမဝါယမအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (International Cooperative Alliance- ICA) ကို ၁၈၉၅ ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံတကာတြင္ရွိသည့္ သမဝါယမ အသင္းမ်ားအခ်င္းခ်င္း ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးစြာ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံရန္ႏွင့္ စီးပြားေရးအားျဖင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ား တိုးတက္လာေစရန္ဟူသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ ၁၉၂၃ ခုႏွစ္မွစတင္၍ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာသမဝါယမေန႔ကို ကမၻာတစ္ဝန္း ႏွစ္စဥ္က်င္းပလာခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

၁၉၉၄ ခုႏွစ္တြင္ က်င္းပသည့္ (၄၉)ႀကိမ္ေျမာက္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံက ႏွစ္စဥ္ဇူလိုင္လ၏ ပထမစေနေန႔ကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ သမဝါယမေန႔အျဖစ္ ဂုဏ္ျပဳသတ္မွတ္ခဲ့သျဖင့္ ကမၻာအရပ္ရပ္တြင္ရွိသည့္ သမဝါယမအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာသမဝါယမေန႔ အခမ္းအနားမ်ားကို ႏိုင္ငံအလိုက္ ႏွစ္စဥ္က်င္းပခဲ့ၾကသည္။

(သတင္းစဥ္)