ဝိသာခါတန္ေဆာင္း၊ ဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ႀကီးႏွင့္ အျခားေသာယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာမ်ားကို ျပဳျပင္မြမ္းမံမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည့္ ရက္ ၁ဝဝ

သတင္းေဆာင္းပါး-ႏိုင္လင္းၾကည္

သာသနာေရးနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာန ရက္ ၁ဝဝ စီမံခ်က္

သာသနာေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနမွာ အမ်ားျပည္သူ စိတ္ဝင္စားမႈအမ်ားဆုံးက ပညာေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့အရာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ လုပ္ငန္းစဥ္သုံးရပ္ကလည္း သာသနာ ေရးရာ၊ ဝိနိၧယေရးရာ၊ ပညာေရးရာဆိုၿပီး သုံးခုရွိပါတယ္။
''ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ ဓမၼေတြကို သင္ၾကားေပးတဲ့ အဆင့္ဆင့္ပညာ ေရးစနစ္ပါဝင္သလို အမ်ားျပည္သူနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီး သင္ပညာေရးစနစ္လည္းပါဝင္ပါတယ္။ သာသနာေရးဘက္ အပိုင္းမွာ ဝိသာခါတန္ေဆာင္းျပဳျပင္သလိုပဲ သာသနာေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနက စီမံကြပ္ကဲတဲ့ ေရွးေဟာင္းအေဆာက္ အအုံေတြ၊ ေက်ာင္းေတြစတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈဘက္ကေနၿပီးေတာ့ ထိန္းသိမ္းကြပ္ကဲရတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေတြကိုလည္း အဆင့္အလိုက္ ႏိုင္ငံေတာ္ကိုတင္ျပ၊ ဘတ္ဂ်က္ ေတာင္းခံၿပီး ျပဳျပင္မြမ္းမံထိန္းသိမ္းသြားဖို႔အတြက္ ေဆာင္ရြက္သြား မွာျဖစ္ပါတယ္''ဟု သာသနာေရးႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနက လုပ္ေဆာင္မည့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး သူရဦးေအာင္ကိုက ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဝိသာခါတန္ေဆာင္းအႀကီးစားျပဳျပင္မြမ္းမံ
သာသနာေရးႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနသည္ လက္ရွိတြင္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ကာလက ဆ႒သံဂါယနာတင္ရန္ မဟာပါသနာ့ လိုဏ္ဂူကိုတည္ေဆာက္ခဲ့ရာတြင္အတူပါဝင္လာခဲ့သည့္ ေရွး ေဟာင္းသမိုင္းဝင္ အေဆာက္အအုံတစ္ခုျဖစ္သည့္ ကၻာေအး ကုန္းေျမေပၚရွိ ဝိသာခါတန္ေဆာင္းကို အႀကီးစားျပဳျပင္မြမ္းမံမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိၿပီး ရက္ ၁ဝဝ စီမံကိန္းအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္က ေငြက်ပ္ ၈၄၇ သိန္းေက်ာ္ခြင့္ျပဳထားေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

အဆိုပါဝိသာခါတန္ေဆာင္းအား အႀကီးစားျပဳျပင္မြမ္းမံရ သည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ရပ္ေဝးမွ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သို႔ မေရာက္ဖူးသူမ်ား၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ား ဘုရားဖူးလာေရာက္ပါက အခမဲ့တည္းခိုေန ထိုင္ႏုိင္ရန္ႏွင့္ လူဦးေရ ၂ဝဝ အထိ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္းခိုႏိုင္ရန္ ျပဳျပင္ေပးလ်က္ရွိျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ဝိသာခါတန္ေဆာင္းအေဆာက္အအုံသည္ ႏွစ္ေပါင္းၾကာ ရွည္လာသည္ႏွင့္အမွ် ယိုယြင္းပ်က္စီးလာျခင္းေၾကာင့္ အေဆာက္ အအုံေရရွည္တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေစရန္အတြက္ ျပဳျပင္မြမ္းမံျခင္း လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဝိသာခါတန္ေဆာင္း တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ဗဟိုသံဃာ့ဝန္ေဆာင္အစည္းအေဝး၊ ဘုန္းေတာ္ ႀကီးေက်ာင္းပညာသင္ၾကားမႈ ဗဟိုႀကီးႀကပ္ေရးအဖြဲ႕အစည္း အေဝး၊ ေထရဝါဒဗုဒၶသာသနာျပဳရဟန္းေတာ္၊ သင္တန္းမ်ားသို႔ ၾ<ြကေရာက္လာသည့္ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္မ်ား သီတင္းသုံးၾက ေၾကာင္း သိရသည္။
ရက္ ၁ဝဝ စီမံကိန္းဝင္ ဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ေတာ္ႀကီး
ထိုသို႔ဝိသာခါတန္ေဆာင္းအား ျပဳျပင္မြမ္းမံမႈမ်ားျပဳလုပ္ လ်က္ရွိသည့္အျပင္ ႏွစ္ေပါင္း ၃ဝ ေက်ာ္ ၾကာျမင့္ေနၿပီျဖစ္သည့္ ဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ေတာ္ႀကီးကိုလည္း ျပန္လည္ဆည္ဖို႔မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။ ယင္းဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ႀကီးသည္ ကၻာေအးကုန္းေျမ၏ အေနာက္ဘက္အျခမ္းတြင္တည္ရွိၿပီး အက်ယ္အဝန္းအားျဖင့္ ၁၅ ဧကခန္႔က်ယ္ဝန္းေၾကာင္း သိရသည္။
ဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ေတာ္ႀကီးတြင္ ကန္ငါးကန္ရွိၿပီး ေရွး ယခင္က ႏွစ္စဥ္ ႏွစ္ဆန္း ၁ ရက္ေန႔တိုင္း ဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ား ျပည္သူမ်ား၊ ဝတ္အသင္းအဖြဲ႕မ်ားက ဇီဝိတဒါနသက္လႊတ္ ကုသိုလ္ယူငါးလႊတ္ပြဲမ်ား အစဥ္အလာမျပတ္ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည့္ ေဘးမဲ့ကန္ႀကီးျဖစ္သည္။
ဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ႀကီးအား ျပန္လည္ဆည္ဖို႔ရျခင္းသည္ ႏွစ္ကာလၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ် ႏုန္းပို႔ခ်မႈမ်ားလာျခင္းေၾကာင့္ ကန္ႀကီး၏ေရအနက္သည္ ေလးေပငါးေပခန္႔အထိ တိမ္ေကာ သြားခဲ့သည္။ အဆိုပါ ဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ႀကီးတြင္ ငါးအေကာင္ေရ သိန္းသန္းခ်ီရွိၿပီး ျပန္လည္ဆည္ဖို႔မႈမ်ားျပဳလုပ္ေနျခင္းေၾကာင့္ အျခားေနရာသို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းထားရွိေၾကာင္း သိရသည္။ လက္ရွိ ျပန္လည္ဆည္ဖို႔မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိရာတြင္ ယခင္ကရွိခဲ့ သည့္ ေပအနက္အတိုင္း ၁၂ ေပမွ ၁၅ ေပအထိျဖစ္ေအာင္ တူးေဖာ္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ႀကီးအား ျပန္လည္တူးေဖာ္ရန္အတြက္ က်ပ္သိန္းႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္အထိ အကုန္အက်ခံကာ ရက္ ၁ဝဝ စီမံကိန္းဝင္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈ တစ္ခုအျဖစ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ 

''ဒဂုံသီရိေဘးမဲ့ကန္ႀကီးကို အခုရက္ ၁ဝဝ စီမံကိန္းကာလ အတြင္းမွာ ၿပီးေျမာက္ေအာင္ေဆာင္ရြက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကို အလွဴရွင္ေတြရဲ႕ လွဴဒါန္းေထာက္ပံ့မႈနဲ႔ လုပ္တာရွိပါတယ္။ အလားတူပဲ ႏိုင္ငံရဲ့ အခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာဆိုရင္လည္း ဒီလိုထိန္းသိမ္း ဖို႔ လုပ္ငန္းေတြရွိရင္ သာသနာေရးနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ လုပ္ငန္းတာဝန္တစ္ရပ္အေနနဲ႔ ဆက္လက္ၿပီး အလွဴေငြနဲ႔ ထိန္းသိမ္းသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္''ဟု ဝိသာခါတန္ေဆာင္း၊ ဒဂုံသီရိ ေဘးမဲ့ကန္ႀကီးတို႔အား ျပဳျပင္မႈမ်ားအျပင္ အျခားေသာ ထိန္းသိမ္း ရန္လိုအပ္သည္မ်ားရွိပါကလည္း သာသနာေရးႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈ ဝန္ႀကီးဌာနက ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး သူရဦးေအာင္ကိုက ေျပာသည္။
ဖ်က္သိမ္းလိုက္၊ ျပန္ဖြင့္လိုက္ျဖစ္ခဲ့သည့္
ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးစနစ္
လက္ရွိ သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနေအာက္တြင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းေပါင္း ၁၅၆၈ ေက်ာင္းအထိ ရွိၿပီး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသည့္ကေလးမ်ား၊ မိဘမဲ့ကေလးမ်ားအပါအဝင္ စုစုေပါင္း သုံးသိန္းေက်ာ္အထိ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရး ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ပညာသင္ၾကားလ်က္ရွိသည္။ အဆိုပါေက်ာင္း မ်ားတြင္ လုပ္အားေပးေနသည့္ ဆရာ ဆရာမအေရအတြက္မွာ ၇၇ဝဝ ေက်ာ္ ရွိေၾကာင္းလည္း သိရသည္။
ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးစနစ္ကို ၁၉၆၂ ခုနွစ္ ေတာ္လွန္ ေရးေကာင္စီအစိုးရလက္ထက္က ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာန အေျခခံပညာဦးစီးဌာနေအာက္ရွိ ဌာနစိတ္တစ္ခုအျဖစ္ ဖြဲ႕စည္း သင္ၾကားခြင့္ျပဳခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီအစိုးရလက္ထက္တြင္မူ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာ ေရးစနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ ၁၉၈၉၊ ၁၉၉ဝ ခုႏွစ္မ်ားတြင္မူ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ား၊ ဆင္းရဲသည့္ ႏိုင္ငံသား၊ တိုင္းရင္းသားမိဘမ်ား၏ ေတာင္းဆိုခ်က္အရ ဘုန္းေတာ္ႀကီး သင္ပညာေရးစနစ္ကို ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

ထိုသို႔ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးစနစ္သည္ ဖြင့္လွစ္လိုက္၊ ဖ်က္သိမ္းလိုက္ျဖင့္ မတည္မၿမဲရွိေနသည့္အျပင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားတြင္ လုပ္အားေပးသင္ၾကားေပးေန သည့္ ဆရာ ဆရာမမ်ားအား လစဥ္ေထာက္ပံ့ေၾကးသည္လည္း ကုန္ေစ်းႏႈန္းအေျခအေနႏွင့္ စီးပြားေရးအေျခအေနတို႔ေၾကာင့္ လုံေလာက္မႈမရွိဘဲ လက္ရွိလစဥ္ေထာက္ပံ့ေၾကးအျဖစ္ ေပးအပ္ ခဲ့ရာတြင္လည္း မူလတန္းျပအဆင့္ကို တစ္လလွ်င္ ေငြက်ပ္ ၃၆ဝဝဝ၊ အလယ္တန္းျပအဆင့္ကို ေငြက်ပ္၄၁ဝဝဝ၊ အထက္တန္းျပအဆင့္ ကို ေငြက်ပ္ ၄၅ဝဝဝ သာ ခ်ီးျမႇင့္ေထာက္ပံ့ေပးထားႏိုင္ခဲ့ၿပီး အဆိုပါေထာက္ပံ့သည့္ လစာပမာဏမွာ မုန္႔ဖိုးမွ်ေလာက္သာ ရွိသည္။
ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားမွတစ္ဆင့္ အစိုးရအေျခခံ ပညာေက်ာင္းမ်ားသို႔ ႀကိဳးစားေျပာင္းေရႊ႕မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး ယင္းသို႔ေျပာင္းေရႊ႕သြားမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ ျပည္ေထာင္စု ဝန္ႀကီး သူရဦးေအာင္ကိုက ''ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္း ဆရာ ဆရာမျဖစ္ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ သင္တန္းအဆင့္ဆင့္ကို တက္ရပါတယ္။ ဆရာျဖစ္ သင္တန္းေတြကိုTTCမွာ တက္ရပါတယ္။ ၿပီးမွ ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္း ခန္႔ရတာျဖစ္ပါတယ္။ သင္ၾကားေပးေနတဲ့အထဲမွာ ဘြဲ႕ရလည္း ပါတယ္။ ၁ဝ တန္းေအာင္ေတြလည္းပါတယ္။ ၁ဝ တန္း မေအာင္တဲ့ လုပ္အားေပးဆရာ ဆရာမေတြလည္းပါပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ ဆရာအတတ္သင္သိပၸံေတြ၊ ေကာလိပ္ေတြတက္ဖို႔အတြက္မွာ ေတာ့ အမ်ားစုက ကန္႔သတ္ခ်က္ရွိပါတယ္။ တခ်ဳိ႕လည္း ဘြဲ႕ပါရလို႔ သင္တန္းေပးလိုက္တဲ့အခါမွာ၊ သင္တန္းၿပီးတဲ့အခါမွာ သူတို႔က အစိုးရ အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြကို ႀကိဳးစားေျပာင္းေရႊ႕ သြားလို႔ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းေတြမွာေတာ့ သင္တန္း မတက္ရေသးတဲ့ ၊ ဘြဲ႕မရေသးတဲ့ ဆရာ ဆရာမ အခ်ဳိ႕သာက်န္ခဲ့တဲ့ အခက္အခဲလည္း ႀကံဳေတြ႕ေနရပါတယ္''ဟု လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚေန သည့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ား၏ အခက္အခဲ ကုိ ရွင္းျပသည္။
ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ၏မူအရ ယခင္က ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားကို မူလတန္းလြန္အဆင့္ထိသာ သင္ၾကား မႈျပဳခဲ့ေသာ္လည္း လိုအပ္ခ်က္အရ အခ်ဳိ႕ေက်ာင္းမ်ားကို အလယ္ တန္းအထိ တိုးခ်ဲ႕ဖြင့္လွစ္သင္ၾကားေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ မႏၱေလးမွ ေဖာင္ေတာ္ဦးေက်ာင္း၊ စေလေက်ာင္းႏွင့္ ရန္ကုန္မွ ေတာတိုက္ဓမၼရိပ္သာေက်ာင္းမ်ားအပါအဝင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းေျခာက္ေက်ာင္းကို အထက္တန္းေက်ာင္းအျဖစ္ ရရွိေရး ေဆာင္ရြက္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

''အထက္တန္းအဆင့္အထိ သင္ေပးေနတဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီး သင္ပညာေရးေက်ာင္းေတြမွ ဆရာေတာ္ေတြက ေတာင္းဆိုထား ပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ေတာင္းဆိုထားတာကေတာ့ ေျခာက္ ေက်ာင္းရွိပါတယ္။ သူတို႔ေက်ာင္းေတြကို ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးအထက္တန္းေက်ာင္းအျဖစ္နဲ႔ တရားဝင္အသိအမွတ္ ျပဳေပးဖုိ႔ ေတာင္းဆိုထားတာပါ။ ေက်ာင္းအေဆာက္အအုံ၊ပရိေဘာဂအားလုံး သူတို႔က တာဝန္ယူပါ တယ္။ ေက်ာင္းအမ်ားစုကေတာ့ ဆရာ ဆရာမ ေထာက္ပံ့ေၾကးကိုပဲ ပညာေရး ဝန္ႀကီးဌာန သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံေတာ္က သို႔မဟုတ္ သာသနာေရးကေန တာဝန္ ယူေပးဖို႔ တင္ျပတာေတြရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မၾကာခင္ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ အေနအထားေတြရွိေနပါတယ္'' ဟု ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးက ေျပာသည္။
လက္ရွိ တိုင္းေဒသႀကီးႏွင့္ ျပည္နယ္ အသီးသီးတြင္ ဖြင့္လွစ္ထားသည့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္း ၁၅၆၈ ေက်ာင္းရွိၿပီး အဆိုပါေက်ာင္း မ်ားမွာ တရားဝင္ဖြင့္ထားသည့္ေက်ာင္း မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနမွ သိရသည္။ အဆိုပါေက်ာင္းမ်ားတြင္ ပညာသင္ၾကား ေပးေနသည့္ ဆရာ ဆရာမမ်ားအား ၂ဝ၁၄-၂ဝ၁၅ ဘ႑ာေရးႏွစ္တြင္ ၃ ဒသမ ၄ ဘီလီယံအထိ ေထာက္ပံ့ေပးခဲ့ၿပီး ၂ဝ၁၅-၂ဝ၁၆ တြင္လည္း ဆက္လက္ ေထာက္ပံ့ေပးသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရ သည္။

ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရး ေက်ာင္းမ်ားမွ ဆရာ ဆရာမမ်ားအတြက္ လစဥ္ေထာက္ပံ့ေၾကးသည္ လက္ရွိ စီးပြားေရးအေျခအေနအရ လုံေလာက္ ရန္ အေတာ္ပင္ခက္ခဲေနျခင္းေၾကာင့္ အစိုးရေက်ာင္းမ်ားတြင္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ေနသည့္ ဝန္ထမ္း ဆရာ ဆရာမမ်ားႏွင့္ တစ္ေျပးညီမဟုတ္လွ်င္ ေသာ္မွ သင့္တင့္သည့္အေထာက္အပံ့ ျဖစ္ေစရန္ တိုးျမႇင့္ေထာက္ပံ့မႈမ်ားကို ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႕ထံ တင္ျပကာ ဘတ္ဂ်က္မွတစ္ဆင့္ ေထာက္ပံ့သြား ရန္လည္း အစီအစဥ္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ထို႔အတူ အႏုပညာဦးစီးဌာနက လည္း သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ဝန္ႀကီးဌာန၏ ရက္ ၁ဝဝ စီမံခ်က္အျဖစ္ အႏုပညာဆိုင္ရာ သုေတသနစာတမ္း ဖတ္ပြဲ၊ ဇာတ္ေတာ္ႀကီးမ်ားအား ျပည္သူ လူထုသို႔ အခမဲ့ေဖ်ာ္ေျဖတင္ဆက္ျခင္း၊ အႏုပညာအထက္တန္းေက်ာင္းမ်ားအား အဆင့္ျမႇင့္တင္ျခင္းအပါအဝင္ ျမန္မာ တိုင္းရင္းသားတို႔၏ ႐ိုးရာတူရိယာပစၥည္း မ်ားဆိုင္ရာ စာအုပ္ထုတ္ေဝျခင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။
အႏုပညာဆိုင္ရာ သုေတသန စာတမ္းတြင္ ေတးသီခ်င္းႏွင့္ ဇာတ္ သဘင္မွ အခ်ဳိးေတးကဗ်ာမ်ားစာတမ္း၊ အႏုပညာ ဇာတ္သဘင္သမားစဥ္စာတမ္း၊ ဇာတ္ေဆာင္စ႐ိုက္ ဖန္တီးမႈ စာတမ္းတို႔ ပါဝင္သည္။ ဇာတ္ေတာ္ႀကီးမ်ားတြင္ အဆို၊ အငို၊ အေျပာစသည့္ စကားလုံး အားလုံးသည္ အခ်ဳိးေတးကဗ်ာ၏ အေရးအသားအတိုင္း သြားရသည္ ျဖစ္သျဖင့္ အႏုပညာရွင္မ်ား၊ ေတးသီခ်င္း စပ္ဆိုသူမ်ားအတြက္လည္း အလြန္ တန္ဖိုးရွိသည့္ စာတမ္းတစ္ေစာင္ျဖစ္ ေၾကာင္း အႏုပညာဦးစီးဌာနက ညႊန္ ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးထြန္းအုံက ေျပာ သည္။

''အႏုပညာ ဇာတ္သဘင္သမားစဥ္ ဆိုတာကေတာ့ ျမန္မာအဘိဓာန္ထဲမွာ သမားဆိုတာ ဘာကိုဖြင့္ဆိုထားသလဲ ဆိုရင္ စဥ္ဆက္မျပတ္ျပဳေလ့ျပဳထရွိျခင္း၊ အေလ့အထတစ္ခုကို ေဆာင္ရြက္ျခင္း ဆိုၿပီး အဓိပၸာယ္ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ စဥ္ဆိုတာကေတာ့ တန္းစီျခင္းလုိ႔ေခၚပါ တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အႏုပညာမွာ အေလ့ အထရွိတာေတြကို အစီအစဥ္အလိုက္ ေဖာ္ျပျခင္းလုိ႔ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားတို႔ရဲ႕ ႐ိုးရာယဥ္ေက်း မႈ အဆိုအကအေရးအတီး၊ အႏုသုခုမ ပညာ၊ ေခတ္ေဟာင္းပညာ စသျဖင့္ ဒါေတြကိုထိန္းသိမ္းမယ္။ ေဖာ္ထုတ္ မယ္။ ၿပီးရင္ျမႇင့္တင္မယ္ဆိုတဲ့ ဦးတည္ ခ်က္၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ လုပ္ငန္းတာဝန္ တစ္ခုပါပါတယ္။''ဟု ¤င္းက ရွင္းျပ သည္။
ဇာတ္ေတာ္ႀကီးမ်ားကို အမ်ား ျပည္သူသို႔ အခမဲ့ေဖ်ာ္ေျဖတင္ဆက္ျခင္း သည္ စာတမ္းဖတ္ၾကားျခင္းႏွင့္ ဆက္စပ္ ေနၿပီး ျမန္မာတိုင္းရင္းသားမ်ား၏ အဆို၊ အက၊ အေရး၊ အတီးမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္၊ ထိန္းသိမ္း၊ ျမႇင့္တင္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ဇာတ္ေတာ္ႀကီးမ်ား အခမဲ့တင္ဆက္မႈ သည္ အမ်ားျပည္သူကို အပန္းေျပေစ မည့္အျပင္ အဆို၊ အက၊ အေရး၊ အတီး ကိုလည္း အမ်ားျပည္သူသိေစခ်င္သည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ရက္ ၁ဝဝ စီမံခ်က္ အတြင္း ထည့္သြင္းထားခဲ့ ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။
လက္ရွိတြင္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသား တို႔၏ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈကို စဥ္ဆက္မျပတ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေစေရးအတြက္ တိုင္းရင္း သားတို႔၏ ႐ိုးရာတူရိယာပစၥည္းမ်ားကို အႏုပညာဦးစီးဌာနက ကြင္းဆင္းသုေတ သနျပဳမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိၿပီး ႐ိုးရာတူရိယာပစၥည္း ၂၉၉ မ်ဳိးအထိ ေတြ႕ရွိထားေၾကာင္း သိရသည္။
''အဲဒီ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားတို႔ရဲ႕ ႐ိုးရာတူရိယာ ၂၉၉ မ်ဳိးထဲကေန တူရိယာ ၄၇ မ်ဳိးကို စာအုပ္အျဖစ္နဲ႔ ထုတ္ေဝမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီရက္ ၁ဝဝ အတြင္းမွာ စာအုပ္ထုတ္ေဝမယ္။ ထုတ္ေဝၿပီးရင္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားေတြ အားလုံး သိေအာင္၊ ေလ့လာမွတ္သားလို႔ရေအာင္ မွတ္တမ္းမွတ္ရာအျဖစ္ ထားရွိႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သြားမွာပါ''ဟု အႏုပညာ ဦးစီးဌာနညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးထြန္းအုံ က ေျပာသည္။

လက္ဆင့္ကမ္းအေမြအျဖစ္
ထိန္းသိမ္းရမည့္ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ
သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ဝန္ႀကီးဌာန အႏုပညာဦးစီးဌာနေအာက္ တြင္ ပန္တ်ာေက်ာင္း၊ ပန္းခ်ီပန္းပု ေက်ာင္းစသည္ျဖင့္ ေက်ာင္းမ်ား ဖြင့္လွစ္သင္ၾကားလ်က္ရွိၿပီး အဆိုပါ ေက်ာင္းႏွစ္ေက်ာင္းေပါင္းကို အႏု ပညာအထက္တန္းေက်ာင္းဟု အမည္ ေပးထားသည္။ ယင္း အႏုပညာအထက္ တန္းေက်ာင္းမွတစ္ဆင့္ ပန္းခ်ီပန္းပု ပညာမ်ား၊ ပန္တ်ာပညာမ်ားကိုလည္း သင္ၾကားေပးလ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။ အႏုပညာ အထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ သင္ၾကားခ်ိန္ကို ႏွစ္ပိုင္းခြဲထားၿပီး နံနက္ပိုင္းတြင္ အတန္းပညာကိုလည္း ေကာင္း၊ မြန္းလြဲပိုင္းတြင္ အႏုပညာကို လည္းေကာင္း အသီးသီးသင္ၾကား ေပးလ်က္ရွိေၾကာင္းလည္း သိရသည္။
အႏုပညာအထက္တန္းေက်ာင္းသို႔ တက္ေရာက္လိုသူမ်ားသည္ ခုနစ္တန္း ေအာင္ပါက တက္ေရာက္ႏိုင္ၿပီး အႏု ပညာအထက္တန္းေက်ာင္းသို႔ တက္ ေရာက္ေနသည့္ လူငယ္ လူရြယ္မ်ား အေနျဖင့္လည္း ျမန္မာတိုင္းရင္းသားတို႔၏ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ အဆို၊ အက၊ အေရး၊ အတီးတို႔ကိုလည္း လက္ဆင့္ကမ္းအေမြ အျဖစ္ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းသြားရန္ လည္း အေရးႀကီးေပသည္။
အႏုပညာအထက္တန္းေက်ာင္း မ်ားတြင္ စိတ္ေရာကိုယ္ပါ စိတ္ခ်မ္းေျမ့စြာ ပညာသင္ၾကားႏိုင္ေရးအတြက္လည္း ယင္းေက်ာင္းတြင္ တက္ေရာက္ေနသည့္ လူငယ္လူရြယ္မ်ားအတြက္ အေျခခံ အေဆာက္အအုံမ်ား အဆင့္ျမႇင့္တင္ျခင္း မ်ားကို ရက္ ၁ဝဝ စီမံခ်က္တစ္ရပ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည့္ အျပင္ ျမန္မာ့႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ ယခုထက္ မက ပိုမိုထြန္းကားလာေစေရးအတြက္ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္သြားမည္ျဖစ္ ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

ကမၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ႏွင့္
ဘုရင့္ေနာင္ေခါင္းေလာင္းႀကီး
ယင္းသို႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားအျပင္ ကၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္တင္သြင္းျခင္းႏွင့္ ကၻာ့ အေမြအႏွစ္ရရွိထားခဲ့သည့္ အထိမ္း အမွတ္လိုဂိုကိုလည္း စိုက္ထူႏိုင္ရန္ လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိေၾကာင္း သိရသည္။ ကၻာတစ္ဝန္းတြင္ရွိသည့္ မွတ္တမ္း အေမြအႏွစ္မ်ားကို ယူနက္စကို၏ ႀကီးၾကပ္မႈႏွင့္အတူ ကၻာ့မွတ္တမ္း အေမြအႏွစ္ အစီအစဥ္မ်ားကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံသည္လည္း ႏိုင္ငံအတြင္းရွိ အထင္ကရေနရာမ်ားအား မွတ္တမ္း အေမြအႏွစ္ စာရင္းတင္သြင္းႏိုင္ရန္ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္တြင္ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ အျဖစ္ ဝင္ေရာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ထိုသို႔ အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံျဖစ္ လာခဲ့ၿပီးေနာက္ ၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္တြင္ မၲေလး ၿမိဳ႕ရွိ ကုသိုလ္ေတာ္အား မွတ္တမ္းအေမြ အႏွစ္စာရင္းဝင္ျဖစ္လာေရး တင္သြင္း ခံခဲ့ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ကၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ စာရင္းဝင္ ႏိုင္သည္မ်ားကို စာရင္းျပဳစုကာတင္သြင္း မႈမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ရာ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ေအာက္ တိုဘာလတြင္လည္း ပုဂံေညာင္ဦးၿမိဳ႕ ရွိ ျမေစတီေက်ာက္စာ (ရာဇကုမာရ္ ေက်ာက္စာ)အား ယူနက္စကိုက ကမၻာ့ မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ စာရင္းဝင္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳေပးခဲ့သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာနသည္ ယခင္က မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ စာရင္းဝင္ခဲ့ သည္မ်ားကို လိုဂိုစိုက္ထူျခင္းမ်ား ေဆာင္ရြက္မည္ျဖစ္သည့္အျပင္ ပုဂံ ေညာင္ဦးၿမိဳ႕ ေရႊစည္းခုံေစတီေတာ္ႀကီး ၏ ရင္ျပင္ရွိ ဘုရင့္ေနာင္ေခါင္းေလာင္း ႀကီးကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တတိယေျမာက္ ကၻာ့မွတ္တမ္းအေမြအႏွစ္ စာရင္းဝင္ ျဖစ္လာေရး လ်ာထားတင္သြင္းသြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။ ယင္းသုိ႔ လ်ာထားတင္သြင္းမႈကို သာသနာ ေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာန၏ ရက္ ၁ဝဝ စီမံခ်က္ကာလအတြင္း ေဆာင္ရြက္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း အႏု ပညာဦးစီးဌာနမွ ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးထြန္းအုံက ေျပာၾကားခဲ့သည္။
အဆိုပါ ေရႊစည္းခုံေစတီေတာ္ႀကီး ၏ ရင္ျပင္ရွိ ဘုရင့္ေနာင္ေခါင္းေလာင္း ႀကီးသည္ ဘုရင့္ေနာင္မင္းတရားႀကီး လွဴဒါန္းခဲ့သည့္ ေခါင္းေလာင္းႀကီးျဖစ္ၿပီး ယင္းေခါင္းေလာင္းအား ဘာသာသုံးမ်ဳိး ျဖင့္ ေရးထိုးထားေၾကာင္းလည္း သိရ သည္။ 

ျပတိုက္မ်ားအဆင့္ျမႇင့္တင္ျခင္း
သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ဝန္ႀကီးဌာန၏ျပတိုက္မ်ား အဆင့္ျမႇင့္ တင္မႈလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ေနအိမ္ျပတိုက္ (ရန္ကုန္) ထိန္းသိမ္းမြမ္းမံျခင္းလုပ္ငန္း ကိုSteel Structure မွန္နံရ ျဖင့္ ေဘးပတ္လည္မွ လူသြားလမ္းျပဳလုပ္ကာ ေမာ္ေတာ္ကားျပခန္းမ်ားတည္ေဆာက္ ျခင္း၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနအိမ္ျပတိုက္အေဆာက္ အအုံပိုင္း ႀကံ့ခိုင္ေရးေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ေလးခန္းတြဲ ႏွစ္ထပ္ဝန္ထမ္းအိမ္ရာ ျပင္ဆင္တည္ေဆာက္ျခင္း၊ လုံၿခံဳေရး အတြက္ CCTV ကင္မရာတပ္ဆင္ ျခင္း၊ မီးသတ္စနစ္မ်ား တပ္ဆင္ျခင္းႏွင့္ ဝင္းအတြင္း လွ်ပ္စစ္မီးမ်ားသြယ္တန္းျခင္း စသည္ျဖင့္ အဆင့္ျမႇင့္တင္မႈမ်ားကို ျပဳလုပ္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သိရ သည္။
ထိုသို႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းေနအိမ္ျပတိုက္အား အဆင့္ ျမႇင့္မႈမ်ား ျပဳလုပ္သြားမည္ျဖစ္သည့္ အျပင္ မႏၱေလးၿမိဳ႕ရွိ မႏၱေလးယဥ္ေက်း မႈျပတိုက္ အဆင့္ျမႇင့္တင္ျခင္းလုပ္ငန္း မ်ားေဆာင္ရြက္ျခင္းအတြက္ မႏၱေလး ပတ္ဝန္းက်င္ ေခတ္အဆက္ဆက္ႏွင့္ ရတနာပုံေခတ္ျပခန္းမ်ား၊ လက္မႈအႏု ပညာပစၥည္းမ်ားကို မီးအလင္းေပးမႈႏွင့္ေပါင္းစပ္၍ ျပန္လည္ခင္းက်င္းကာ ဖြင့္ပြဲ ျပဳလုပ္သြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေရွးေဟာင္းသုေတသနႏွင့္ အမ်ဳိးသား ျပတိုက္ဦးစီးဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးေက်ာ္ဦးလြင္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ား ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရာတြင္ သာသနာ ေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာန တစ္ခု တည္းကသာ တာဝန္ရွိသည္မဟုတ္ဘဲ ျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္လည္း ဝိုင္းဝန္း ထိန္းေစာင့္ေရွာက္မွသာ ေရရွည္တည္တံ့ မည္ျဖစ္သည္။ လက္ရွိတြင္လည္း အမ်ဳိးသားစာၾကည့္တိုက္တြင္ စုေဆာင္း ထားရွိေသာ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈ စာေပ အေမြအႏွစ္မ်ားျဖစ္သည့္ ေပ၊ ပုရပိုက္ မ်ား ေရရွည္တည္တံ့ေစေရးအတြက္ ဒီဂ်စ္တယ္ပုံစံသို႔ ေျပာင္းလဲသြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သမိုင္းသုေတသနႏွင့္ အမ်ဳိးသားစာၾကည့္တိုက္ဦးစီးဌာနမွ သိရ သည္။
ထို႔ျပင္ ျဒပ္မဲ့ယဥ္ေက်းမႈသည္လည္း ထိန္းသိမ္းရမည့္ လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ခုျဖစ္ရာ ျဒပ္မဲ့ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ဆိုင္ရာ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ ရန္အတြက္ ကြင္းဆင္းသုေတသနျပဳ ျခင္း၊ အသိပညာျပန္႔ပြားေရး ေဆြးေႏြးပြဲ မ်ား က်င္းပျခင္း၊ ျဒပ္မဲ့ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ဆိုင္ရာ အမ်ဳိးသားအဆင့္ ေကာ္မတီဖြဲ႕စည္းျခင္း၊ အစိုးရမဟုတ္ ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ျဒပ္မဲ့ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္ဆိုင္ရာ စာရင္းေကာက္ယူ ထားေသာ သက္ဆိုင္ရာ ဆက္စပ္ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားမွ ေကာက္ယူထားေသာ စာရင္းမ်ားကိုစုစည္းကာ ေမလပထမ ပတ္မွစတင္၍ အမ်ဳိးသားအဆင့္ စာရင္းျပဳစုထားခဲ့ေၾကာင္းလည္း သိရ သည္။
ထိုသို႔သာသနာေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ဝန္ႀကီးဌာနအေနျဖင့္ သာသနာေရး ဆိုင္ရာႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာလုပ္ငန္း မ်ားကို ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိၿပီး ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ တိုင္းရင္းသားမ်ဳိးႏြယ္စုေပါင္း ၁၃၅ မ်ဳိး အတူတကြေနထိုင္လ်က္ရွိရာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား၏ ႐ိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဘာသာစာေပမ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ေရးအတြက္ကိုလည္း ရက္ ၁ဝဝ ကာလစီမံခ်က္အတြက္သာ မဟုတ္ဘဲ အျခားကာလမ်ားတြင္လည္း သာသနာ ေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဝန္ႀကီးဌာန၏ ထာဝရေဆာင္ရြက္သြားမည့္ လုပ္ငန္း တာဝန္တစ္ခုပင္ျဖစ္သည္။