က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္ေစေသာ လား႐ိႈးၿမိဳ႕မွ သဘာဝေရပူစမ္း

ဇာဏီေအာင္(လား႐ႈိး)

ရွမ္းျပည္နယ္(ေျမာက္ပိုင္း) လား႐ိႈးၿမိဳ႕အေရွ႕ေျမာက္အၾကား ျပည္ေထာင္စုလမ္းမႀကီးမွ သိန္းနီၿမိဳ႕သြားေသာလမ္း ေအတီတံတားမေရာက္ခင္ လား႐ိႈးၿမိဳ႕ အေဝးေျပးယာဥ္ ကုန္တင္ကုန္ခ် ယာဥ္ရပ္နားကြင္းေဘးလမ္းမွ ေျခာက္ဖာလုံခန္႔ ကတၱရာလမ္းအတိုင္းသြားလွ်င္ ၁၇ ဒသမ ၇၈ ဧကရွိ သဘာဝေရထြက္ ေရပူစမ္းကိုေရာက္ပါသည္။

ထုိေရပူစမ္းသည္ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္တြင္ ရွမ္းအဘုိးအို တစ္ဦးက မထင္မွတ္ဘဲေတြ႕ရွိၿပီး ပုဂၢလိက၊ စည္ပင္၊ ရဲေဘာ္ေဟာင္း၊ အေရွ႕ေျမာက္တုိင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္မွတစ္ဆင့္ မူလအခန္းငယ္ေလးမ်ားႏွင့္ စတင္ထိန္းသိမ္းခဲ့ရာမွ ၁၉၉ဝ-၁၉၉၁ ခုႏွစ္တြင္ အေရွ႕ေျမာက္တုိင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္ အစီ အစဥ္အရ နဒီဧရာေဆာက္လုပ္ေရးအင္ဂ်င္နီယာမ်ား၏ ေလ့လာမႈမ်ားျဖင့္ ထပ္မံတုိးခ်ဲ႕ခဲ့ပါသည္။

နဒီဧရာေဆာက္လုပ္ေရးအဖြဲ႕၏ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားျဖင့္ (၁)အမ်ဳိးသားေရခ်ဳိးေဆာင္၊ (၂)အမ်ဳိးသမီးေရခ်ဳိးေဆာင္၊ (၃)မိသားစုေရခ်ဳိးေဆာင္၊ (၄)ေရပူသိုေလွာင္ေရစင္၊ (၅) အထူးသီးသန္႔ဧည့္ေဆာင္၊ (၆) ေရေအးေလွာင္ကန္၊ (၇)အဝီစိစက္ေရတြင္းႏွင့္ (၈)အလွေရပန္းမ်ား တည္ေဆာက္ ေပးခဲ့ပါသည္။

အမွတ္(၉၅၉)တပ္မေတာ္အင္ဂ်င္နီယာတပ္ကလည္း အပန္းေျဖနားေနရန္ႏွင့္ သီခ်င္းဆိုရန္ ဧည့္ေဆာင္တည္ ေဆာက္ေပးခဲ့ပါသည္။ ယင္းေရပူစမ္းကို ၂ဝ၁၃ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ ယေန႔တုိင္ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္ ဦးေအာင္ ေက်ာ္ေဌးက တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ဖြင့္လွစ္ထားေၾကာင္း သိရသည္။

သဘာဝေရထြက္သည့္ေနရာမွ ကြန္ကရစ္ ေရကန္မ်ားျပဳလုပ္၍ ေရထြက္ကန္၊ ေရစစ္ကန္မ်ား ထားရွိၿပီး ေရခ်ဳိးရန္ ေရပူ/ေရေအး ေရခ်ဳိးခန္း႐ိုး႐ိုး ၁၆ ခန္း၊ အထူးခန္း ရွစ္ခန္း၊ VIP အခန္း ေလးခန္း၊ ဧည့္ရိပ္သာ တစ္ခု(၂ဝ ဦးဆံ့)ႏွင့္ စားေသာက္ဆုိင္ခန္းမ်ား တည္ေဆာက္ထားၿပီး ေအာက္တုိဘာလ ေနာက္ဆုံး အပတ္မွစၿပီး မတ္လ ပထမပတ္အထိဖြင့္လွစ္ရာ ရာသီဥတုေအးလွ်င္ ေအးသလို ေရပူလာေရာက္ခ်ဳိးသူမ်ား စည္ကားလွသည္။

အျခားၿမိဳ႕ႀကီးမ်ား၌ ေရပူကန္မ်ားရွိသည့္အနက္ ရွမ္းျပည္နယ္(ေျမာက္ပုိင္း) လား႐ိႈးၿမိဳ႕ ေရပူ(သဘာဝ) ေရထြက္သည့္ ေရအပူခ်ိန္ ၅၂ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ရွိကာ နယ္ေဝးမွလာေရာက္၍ တကူးတက လာေရာက္ေရပူ ခ်ဳိးသူမ်ား မ်ားျပားလွသည္။ သဘာဝေရပူစမ္းသည္ အေၾကာ၊ အဆစ္ ကိုက္ခဲ/ေရာင္ရမ္းသူမ်ား၊ ေလးဖက္ နာေရာဂါသည္မ်ား၊ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ခါးနာသူမ်ား၊ ေလျဖတ္၊ ေလျဖန္းသူမ်ား၊ အသားအေရေပၚ၌ ျဖစ္တတ္ ေသာ ေပြး၊ ဝဲ၊ ညႇင္း၊ ဒက္၊ အနာစက္၊ ယားနာမ်ား ေပ်ာက္ကင္းေၾကာင္းႏွင့္ ခႏၶာကုိယ္ ဆီး၊ ဝမ္း၊ ေလတုိ႔ မွန္ကန္မွ်တေစၿပီး သလိပ္ေၾကကာ ေရမခ်ဳိးခင္အေအး ခံၿပီး ေရပူခ်ဳိးၿပီးလွ်င္ အလြန္ေနထုိင္ေကာင္း၍ အေႏြးထည္ပင္ ဝတ္စရာမလိုေအာင္ အပူအေအးမွ်တေစပါသည္။

သုေတသနျပဳသူမ်ားထံမွ သိရသည္မွာ ေရပူစမ္း သဘာဝေရထြက္ ေရပူထဲတြင္ ေရာေႏွာပါဝင္မႈမ်ားမွာ Sulphate ၊ Chloride ၊ Fluoride ၊ Silica ၊ Phosphorous ၊ Calcium ၊ Maganesium ၊ Sodium ၊ Potasium ဓာတ္မ်ား ပါဝင္ေနေၾကာင္း မွတ္သားသိရွိခဲ့ရပါသည္။ ထုိ႔အတြက္ေၾကာင့္ အေညာင္းအညာေျပျခင္း၊ ပင္ပန္း ႏြမ္းနယ္မႈမ်ား ေျပေပ်ာက္ေစေသာ ေဆးဖက္ဝင္သဘာဝ ေရပူစမ္းပင္ျဖစ္သည္။

ႏွစ္စဥ္မုိးတြင္းကာလ ေအာက္တုိဘာလတြင္ တစ္ႀကိမ္၊ ဧၿပီလ သႀကၤန္အၿပီးတြင္ တစ္ႀကိမ္၊ ႏွစ္ႀကိမ္ေရေလွာင္ ကန္၊ ေရစစ္ကန္မ်ားအား ေရလွယ္၍ သန္႔ရွင္းေရးျပဳလုပ္ ေပးရပါသည္။

ထူးျခားသည္မွာ လူေရခ်ဳိး၍ရေသာ အပူခ်ိန္ရွိ ေရကန္၊ အဝတ္အစားေလွ်ာ္ရန္ေနရာႏွင့္ ၾကက္အေမြး ႏုတ္၍ရသည္အထိ အပူခ်ိန္ရွိေသာ ေရပူသဘာဝေရထြက္ ေနရာမ်ားရွိပါသည္။

ပို၍ ထူးထူးျခားျခားရွိသည္မွာ ႏွစ္စဥ္ ေအာက္တုိဘာလ၊ ဧၿပီလမ်ား၌ ေရေလွာင္၊ ေရစစ္ကန္မ်ားသန္႔ရွင္းေရး ျပဳလုပ္ရန္ ေရေဖာက္ထုတ္သည့္အခါတြင္ ေရကန္၌ တင္က်န္ခဲ့ေသာ ငါးမ်ား၊ တစ္ခါတစ္ရံ ေရေျမြေလးမ်ား အသက္ရွင္လ်က္ရွိသည္ကုိ ေတြ႕ရွိရၿပီး ေရေအးထည့္ထားေသာ ေရပံုးမ်ားအတြင္း ထည့္လုိက္လွ်င္ ေသဆံုးသြားေၾကာင္း ထူးျခားစြာ ေတြ႕ခဲ့ရသည္။ အမွန္တကယ္ဆုိလွ်င္ ''ပုစြန္အေကြး၊ ငါးအေႏြး''ဟု ဆုိစကားရွိသည့္အတုိင္း ေရပူေႏြးလွ်င္ ငါး၊ ပုစြန္ေသရမည့္အစား မေသဘဲႏွင့္ ေရေအးထိေတြ႕မွသာလွ်င္ ေသဆံုးသြားေၾကာင္း မ်က္ျမင္ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္။

အထူးသတိျပဳရမည္မွာ ေရပူခ်ဳိးေတာ့မည္ဆုိလွ်င္ အစာစားၿပီးမွ ခ်ဳိးရန္၊ အစာမစားဘဲ ေရပူခ်ဳိးမိလွ်င္ မူးေဝ၊ ေအာ့အန္ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ေသြးတုိး၊ ႏွလံုးေရာဂါရွိသူမ်ား ေရပူကန္ထဲတြင္ ဆင္းမခ်ဳိးရဘဲ အေပၚယံမွ ေရခြက္ႏွင့္ ခပ္ခ်ဳိးရပါသည္။

အေရာင္းေစ်းဆုိင္ခန္း ၁ဝ ခန္းရွိၿပီး ေရပူစမ္း၌ နာမည္ႀကီးသည့္ ဆိတ္သားေျခာက္၊ ငါးသလဲထိုးေၾကာ္ႏွင့္ ေကာက္ညႇင္းငခ်ိတ္၊ ေကာက္ညႇင္းျဖဴတုိ႔ကုိ ေဒသထြက္ မုန္ညင္းခ်ဥ္ႏွင့္ စားေသာက္ၾကရသည္မွာ အလုအယက္ပင္ ျဖစ္သည္။

အက်ယ္အဝန္းမွာ ၁၇ ဒသမ ၇၈ ဧရိယာအတြင္း၌ ဆုိင္ခန္းရွစ္ခန္းမွ ၁ဝ ခန္းအထိ တိုးျမႇင့္ထားရွိၿပီး ေရခ်ဳိး ေဆာင္ေအာက္ဘက္ ၁၆ ခန္း (ပုဂၢလိကကန္ထ႐ိုက္ ေပးထား)ေရခ်ဳိးခန္းသီးသန္႔၊ ေရခ်ဳိးခန္းအတြင္း ဆပ္ျပာ (တစ္ခါသံုး)ႏွင့္ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္မ်ား အခန္းတြင္ ထည့္ေပးထားသည္။

ဂိတ္ဝင္ေၾကးအေနျဖင့္ လူတစ္ဦး က်ပ္ ၂ဝဝ၊ ဆုိင္ကယ္ က်ပ္ ၃ဝဝ၊ သံုးဘီး က်ပ္ ၄ဝဝ ႏွင့္ ကား က်ပ္ ၅ဝဝ ေကာက္ခံ၍ အမ်ားသူငါေရခ်ဳိး၍ အဆင္ေျပေစရန္ ေရပူကန္အတြင္း ေရေနာက္၊ ေရေမွာ္ မဝင္ရေအာင္ ေရစစ္ျပဳလုပ္ထားကာ ေရခ်ဳိးခန္းအတြင္း ေရပူေရေအးခ်ဳိးရန္ ျပဳလုပ္ေပးထားၿပီး ေရေအးအတြက္ အဝီစိတြင္းမွ ေရတင္ကာ ေရပူေရေအးစပ္ခ်ဳိးႏိုင္ရန္ စီစဥ္ထားရွိသည္။

မိုးကုန္၍ ေဆာင္းဦးေပါက္ဝင္လွ်င္ အျခားေဒသမ်ားထက္ အေအးဓာတ္လြန္ကဲေသာ ရွမ္းျပည္နယ္(ေျမာက္ပုိင္း) လား႐ႈိးၿမိဳ႕မွာ ညအခ်ိန္ႏွင့္ နံနက္ခင္းေစာေစာ ေရပူေရေအးခ်ဳိးရင္း ေကာက္ညႇင္းငခ်ိတ္ႏွင့္ ဆိတ္သားမွ်င္ေၾကာ္၊ ငါးသလဲထုိးေၾကာ္ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ စားေသာက္ရင္း တစ္ေခါက္တစ္ခါအခြင့္ႀကံဳလွ်င္ လာေရာက္၍ ေရပူခ်ဳိးလွည့္ပါဟု ဖိတ္ေခၚေရးသားတင္ျပအပ္ပါသည္။