နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ပညာရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအကောင်အထည်ဖော်ရေးနှီးနှောဖလှယ်ပွဲ(အခြေခံပညာကဏ္ဍ)တွင် အမှာစကားပြောကြား

နေပြည်တော် ဇန်နဝါရီ ၂၈

၂၀၂၀ပြည့်နှစ် ပညာရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအကောင် အထည်ဖော်ရေး နှီးနှောဖလှယ်ပွဲ(အခြေခံပညာကဏ္ဍ) အခမ်းအနားကို ယနေ့ နံနက် ၁ဝ နာရီတွင် နေပြည်တော် ရှိ မြန်မာအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကွန်ဗင်းရှင်းဗဟိုဌာန-၂ (MICC-2)၌ ကျင်းပရာ နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် တက်ရောက်အမှာစကား ပြောကြားသည်။
အခမ်းအနားသို့ စတော့ဟုမ်း ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေး ဆုရှင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဗုဒ္ဓဘာသာပညာရေးစင်တာ (IBEC) ဆရာတော် ဒေါက်တာ ဘဒ္ဒန္တသောဘိတနှင့် ဆရာတော်၊ သံဃာတော်များ ကြွရောက်တော်မူကြပြီး ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးမင်းသူ၊ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး ရဲအောင်၊ ဦးစိုးဝင်း၊ ဒေါက်တာ ဖေမြင့်၊ ဒေါက်တာ မျိုးသိမ်းကြီး၊ ဒေါက်တာမြင့်ထွေးနှင့် ဒေါက်တာ ဝင်းမြတ် အေး၊ နေပြည်တော်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ ဒေါက်တာ မျိုးအောင်၊ လွှတ်တော်ရေးရာကော်မတီဥက္ကဋ္ဌများ၊ ပညာရေး ဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယဝန်ကြီး ဦးဝင်းမော်ထွန်း၊ တိုင်းဒေသကြီး၊ ပြည်နယ် ဝန်ကြီးများ၊ အမျိုးသား ပညာရေးမူဝါဒကော်မရှင်၊ အမျိုးသားသင်ရိုးညွှန်းတမ်းကော်မတီ၊အမျိုးသားပညာရေးအဆင့်အတန်းနှင့် အရည် အသွေးအာမခံမှု အကဲဖြတ်ရေးကော်မတီနှင့် ပါမောက္ခ ချုပ်များ ကော်မတီတို့မှ ဥက္ကဋ္ဌနှင့် တာဝန်ရှိသူများ၊ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်များ၊ ပါမောက္ခချုပ်များ၊ ဒုတိယ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်များ၊ တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ် ပညာရေးမှူးများ၊ ကျောင်းအုပ်ကြီးများနှင့် တာဝန်ရှိ သူများ၊ စာတမ်းရှင်များ၊ ဖွံ့ဖြိုးမှုမိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများ၊ ကျောင်းသားအသင်းအဖွဲ့နှင့် ကိုယ်ပိုင်ကျောင်းများမှ ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် တာဝန်ရှိသူများ၊ ကျောင်းသား ကျောင်းသူများနှင့် ဖိတ်ကြားထားသူများ တက်ရောက် ကြသည်။
အခမ်းအနားတွင် နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က “နှီးနှောဖလှယ်ခြင်းဆိုတာက တော့ တစ်ဦးချင်း တတ်သိနားလည်တဲ့ ပညာရပ်တွေကို မိမိတို့အတွေ့အကြုံတွေအပေါ် အခြေခံပြီး အပြန်အလှန် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းအဖြေရှာခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ အတွေးအမြင် နဲ့ပတ်သက်ပြီးပြောရမယ်ဆိုရင်လူတွေဟာ ကိုယ်ရရှိထား တဲ့ ပညာ၊ အတွေ့အကြုံ၊အတွေးအမြင်အမျိုးမျိုးရှိနိုင်ပြီး အဲဒီအတွေးအမြင်တွေအရ သုံးသပ်ချက်တွေ၊ ထင်မြင် ယူဆချက်တွေဟာ ကွဲပြားကြမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦးဟာ အမြင်ချင်းမတူညီနိုင်ဘူးဆိုတဲ့ အခြေခံသဘောထားကို နားလည်လက်ခံရပါမယ်။ ဒီမတူညီတဲ့အမြင်တွေကို စုစည်းပြီး ပညာရေးနဲ့ပတ်သက် လို့ ဘယ်လိုအားနည်းချက်တွေ၊ ဘယ်လိုအခက်အခဲတွေ၊ စိန်ခေါ်မှုတွေ ရှိနေတယ်၊ ဘယ်အရာတွေက ပြုပြင် ပြောင်းလဲဖို့လိုတယ်ဆိုတာတွေကို ယနေ့မှာ ဆွေးနွေး ညှိနှိုင်းပြီး နိုင်ငံ့ပညာရေးအတွက် အကောင်းဆုံး အဖြေရှာကြဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။
ပြုပြင်ပြောင်းလဲတယ်ဆိုတဲ့နေရာမှာ အခြေအနေ (၂)မျိုးရှိနိုင်ပါတယ်။ တစ်ခုက အတိတ်က အခြေအနေ တွေကို ပြန်လည်ဆန်းစစ်ပြီး ပိုမိုကောင်းမွန်အောင် ပြုပြင် ပြောင်းလဲတာနဲ့ နောက်တစ်ခုက အနာဂတ်အတွက် မျှော်မှန်းပြီး ပြုပြင်ပြောင်းလဲခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ် စနစ်ပဲဖြစ်ဖြစ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲတယ်ဆိုတာ မလွယ်ကူ လှပါဘူး။ စနစ်ကို ပြောင်းလဲမယ်ဆိုရင် ပထမဦးစွာ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်မယ့်သူတွေကိုယ်တိုင် က မိမိတို့ရဲ့mind-set ကို အရင်ပြောင်းရပါမယ်။ mind-set ဆိုတာ မြန်မာလိုဘာသာပြန်ရတာ အင်မတန်မှ ခက်ပါ တယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ mind-set လို့ပဲ သုံးတာပါ၊ ကျွန်မ က မြန်မာလိုပြောတဲ့အခါကျရင် တခြား အင်္ဂလိပ်အသုံး အနှုန်းတွေကို သုံးတာကိုသိပ်ပြီးတော့ အားမပေးပါဘူး။ အဲဒါကိုလည်း ကျွန်မတို့ရဲ့ ပညာရေးကဏ္ဍမှာရှိတဲ့သူတွေ အားလုံးလည်း သတိချပ်စေချင်ပါတယ်။ တတ်နိုင် သလောက် ကိုယ့်ဗမာမှုပြုပါ။၊ ဗမာမှုမပြုနိုင်မှဘဲ အရင် မူလအတိုင်းထားစေချင်ပါတယ်။ အဲဒီလို ပြောင်းဖို့လည်း သတ္တိရှိရပါမယ်။ အဲဒီလိုပြောင်းလဲခြင်းက ရလာတဲ့ ရလဒ် တွေ၊ ဝေဖန်မှုတွေ၊ စိန်ခေါ်မှုတွေကိုလည်း ခံနိုင်ရည်ရှိရ ပါမယ်။ ဘယ်ဟာက ပြုပြင်ပြောင်းလဲသင့်တယ်၊ ဘယ်ဟာက မပြောင်းလဲသင့်ဘူးဆိုတာ ခွဲခြားသိတာဟာ လည်း ပညာပဲဖြစ်ပါတယ်။
မျှော်မှန်းနိုင်တဲ့အရည်အချင်း
ဒီလိုပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ဆိုတာ ပညာအမြော်အမြင်ရှိ မှ မှန်မှန်ကန်ကန်ဆုံးဖြတ်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ရဲ့ပညာရေးစနစ်ဟာ ဉာဏ်ပညာအမြော်အမြင် ရှိစေဖို့ ဦးတည်နေတဲ့စနစ်ဖြစ်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ အဲဒီမှာ ပညာနဲ့ အမြော်အမြင်ကို နည်းနည်းလေးခွဲခြားပြီးတော့ သတိပြုစေချင်ပါတယ်။ ပညာဆိုတာကတော့ သင်ယူလို့ ရတယ်။ အမြော်အမြင်ကတော့ ဒီပညာပေါ်မှာ အခြေခံပြီး တော့ နောင်ဘာဖြစ်နိုင်တယ်၊ ဖြစ်လာတဲ့ကိစ္စတွေကို ဘယ်လိုဖြေရှင်းနိုင်မလဲဆိုတာကို မျှော်မှန်းနိုင်တဲ့ အရည် အချင်းလို့ပဲ ကျွန်မကတော့မြင်ပါတယ်။
ပညာရေးစနစ်ကို ခိုင်မာအောင်တည်ဆောက်
ကမ္ဘာ့ပညာရှင်တွေရဲ့လေ့လာချက်အရ“ပညာရေးဟာကမ္ဘာကို အကောင်းဆုံးတည်ဆောက်နိုင်တဲ့အရာ”လို့ မှတ်သားရပါတယ်။ နိုင်ငံတစ်ခု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ဆိုရင် အဲဒီနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ နိုင်ငံသားတွေရဲ့ အသိပညာဗဟုသုတ ပြည့်ဝမှုတွေ၊ ကျွမ်းကျင်မှုတွေနဲ့ ပညာရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုအပေါ် အဓိကမူတည်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် အရည်အသွေးရှိတဲ့ ပညာရေးစနစ်ကို ခိုင်မာအောင် တည်ဆောက်ကြရပါမယ်။ ဒီလိုတည်ဆောက်ဖို့ဆိုရင် လက်ရှိ ပညာရေးစနစ်တွေ၊ သင်ကြားနည်းတွေ၊ ပညာရေး စီမံခန့်ခွဲမှုတွေ၊ ဆရာ့အရည်အသွေးတွေကို လေ့လာ ဆန်းစစ်ဖို့လိုပါတယ်။
ဒီလိုပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ဆိုရင် အစိုးရတစ်ခုတည်းနဲ့ ဆောင်ရွက်ပြီး အောင်မြင်ဖို့ဆိုတာ မလွယ်ကူလှပါဘူး။ မလွယ်ကူရုံတင်မကပါဘူး၊ ဖြစ်ကိုမဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ကျွန်မတို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ ပြည်သူတွေ၊ ပညာရေးနဲ့ ပတ်သက် ဆက်နွှယ်သူအားလုံး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဟာ အင်မတန် အရေးကြီးပါတယ်။ အခုဆိုရင် ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး “ဖွံ့ဖြိုးမှုမိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေက ပညာ ရေးကဏ္ဍအတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေ တာဟာ ဝမ်းသာစရာကောင်းပါတယ်။ ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ကိုလည်း ပြောကြားလိုပါတယ်။ ဆက်ပြီးတော့လည်း ကူညီပေးကြမယ်လို့လည်း မျှော်လင့်ပါတယ်။
၂၁ ရာစု ကျွမ်းကျင်မှုတွေရရှိ
အခုဆိုရင် အခြေခံပညာကဏ္ဍမှာ KG + 12 ပညာရေး စနစ်သစ်ကို ပြောင်းလဲ အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းအား ဖြင့် ကလေးတွေဟာ နိုင်ငံ့သားကောင်း သမီးမွန်တွေ အဖြစ် သူတို့မှာရှိသင့်တဲ့ ၂၁ ရာစု ကျွမ်းကျင်မှုတွေ ရရှိမှာ ဖြစ်တဲ့အတွက် အလွန်ဝမ်းသာစရာကောင်းပါတယ်။ ဒီစနစ် သစ်ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုဟာ ၂၀၂၂-၂၃ ပညာသင်နှစ်မှာ ပြီးမြောက်မှာဖြစ်ပါတယ်။
အခုလောလောဆယ်မှာတော့ ပညာရေးစနစ်ကို တိုင်းတာမယ်ဆိုရင် ကိန်းဂဏန်းတွေ၊ အညွှန်းကိန်းတွေ အရ ဆုံးဖြတ်နေတာကိုတွေ့ရပါတယ်။ တကယ်တော့ ကျောင်းသားတစ်ယောက် ဘယ်လောက်တတ်မြောက် သွားသလဲဆိုတာကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် အကြောင်းအရာ တွေကို ဘယ်လိုစဉ်းစားတွေးခေါ်နိုင်တယ်၊ ပြဿနာတွေ ကို ဆင်ခြင်သုံးသပ်ပြီး ဘယ်လိုဖြေရှင်းနိုင်တယ်ဆိုတာ တွေနဲ့ပဲ တိုင်းတာရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုမျိုး ပညာရည် စစ်ဆေးအကဲဖြတ်မှုပုံစံမျိုးတွေနဲ့ပဲ စဉ်းစားရမှာဖြစ်ပါ တယ်။ ဒီပြဿနာဖြေရှင်းနိုင်ခြင်းဟာ ပညာရေးအဆင့် ကို ပြတယ်ဆိုပြီးတော့ သုံးသပ်ခဲ့တာတော့ ကြာပါပြီ၊ ဒါပေမယ့် အခု နောက်ပိုင်းမှာ ကျွန်မတို့ တွေ့ရတာတော့ တချို့ ဒီလိုပုံစံနဲ့ သုံးသပ်တဲ့အခါမှာ ပညာရေးအရ အကောင်းဆုံးဆိုတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာတောင်မှ ပညာရေးစနစ် ဟာ အခုခေတ်ရဲ့လိုအပ်မှုနဲ့ လိုအပ်ချက်တွေနဲ့ မကိုက်ညီ တာတွေကို တွေ့နေရပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ကျွန်မတို့က တစ်ချိန်လုံးပဲ အခြေအနေတွေကို စမ်းသပ်ပြီးတော့၊ သုံးသပ်ပြီးတော့ ပြောင်းလဲနေဖို့ လိုပါတယ်။
သေသေချာချာလေ့လာ
ဆရာတွေဟာ ကျောင်းသားတွေကို သင်ရိုးညွှန်းတမ်းပါ အကြောင်းအရာတွေသာမက ပြင်ပအကြောင်းအရာတွေ ကိုပါ ဆက်စပ်လေ့လာတတ်ဖို့အတွက် အချက်အလက် စုဆောင်းခြင်း၊ စိစစ်ခြင်း၊ အဖြေရှာခြင်း၊ ဆွေးနွေးခြင်း စတာတွေ ဆောင်ရွက်နိုင်အောင် Team Work, Group Work, Project Activities, Case Study Method စတဲ့ သင်ကြား သင်ယူမှုလုပ်ငန်းတွေနဲ့ ခေတ်မီသင်ကြား သင်ယူမှုနည်းပညာတွေကို အသုံးပြုဖို့လိုပါတယ်။ အစုအဖွဲ့ နဲ့ Team Work နဲ့ Group Work ဘယ်လိုကွာလဲဆိုတာ ကတော့ ဒါလည်းကျွန်မတို့ စဉ်းစားရတာပါ။ ကျွန်မ မြင်တာ ကတော့ Team Work ဆိုတာကတော့ ပိုပြီးတော့ အတိအကျသတ်မှတ်ထားတဲ့အဖွဲ့တစ်ခုပါ။ Team တစ်ခု၊ အဖွဲ့တစ်ခုထူထောင်ပြီးတော့ အဲဒီအဖွဲ့အတွင်းမှာ သတ်မှတ်ပြီးတော့ လုပ်တာ၊ Group Work ဆိုတာကတော့ စုပေါင်းပြီးတော့ လုပ်တဲ့ဟာ ဒါအဖွဲ့တစ်ခုအနေနဲ့ သတ်သတ်မှတ်မှတ် ဖြစ်ချင်မှဖြစ်မယ်။ ဒါပေမယ့် စုပေါင်း ပြီးတော့ လုပ်တဲ့ကိစ္စ။ Project Activities ဆိုတာကတော့ စီရင်ချက်တစ်ခု၊ လုပ်ငန်းတစ်ခုကို အတူတူလုပ်ကြတဲ့ဟာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလုပ်ငန်းပြီးရင် ဒီအဖွဲ့က ဆက်ပြီးတော့ အတူတူလုပ်ချင်မှလုပ်မှာ၊ ဒါ လုပ်ငန်းတစ်ခုအတွက်သာ စုပေါင်းပြီးတော့လုပ်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေဖြစ်ပါတယ်။ နောက် Case Study Method ဆိုတာကလည်း ကိစ္စရပ်တစ်ခုကို သေသေချာချာလေ့လာပြီးတော့ အဲဒီဟာကို ဘယ်လို ကိုင်တွယ်မယ်၊ ဘယ်လိုချဉ်းကပ် မလဲဆိုတာကို ကျွန်မတို့ စဉ်းစားပြီးတော့ လုပ်ဆောင်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့်မိုလို့ ဒီဟာတွေကို အဆင့်ဆင့်အောင်မြင်အောင် လုပ်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။
လူသားအရင်းအမြစ် တည်ဆောက်တယ်ဆိုတဲ့နေရာ မှာ ကျွန်မတို့နိုင်ငံအတွက် ဘယ်လိုလူသားအရင်းအမြစ် ကို တည်ဆောက်မလဲဆိုတာ စဉ်းစားရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုတည်ဆောက်တဲ့နေရာမှာ “ဆရာ” ဟာ “အခရာ” ဖြစ်တယ်လို့ ပြောရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လိုအရည် အသွေးရှိတဲ့ ဆရာမျိုးဖြစ်သင့်သလဲ၊ အရည်အသွေးရှိ အောင် ဘယ်လိုဆောင်ရွက်ကြမလဲဆိုတာ စဉ်းစားပြီး အကောင်အထည်ဖော်ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကိုယ်တိုင် စာပေဖတ်ရှုလေ့လာဖို့လို
ဆရာတွေဟာ ကလေးတွေကို အတွေးအခေါ်မြင့်မား အောင် လေ့ကျင့်ပျိုးထောင်နိုင်ဖို့ဆိုရင် ကိုယ်တိုင် စာပေ ဖတ်ရှုလေ့လာဖို့လိုပါတယ်။ တကယ်တော့ ဆရာတွေဟာ တစ်သက်တာ လေ့လာသင်ယူနေသူတွေဖြစ်သလို ပညာ ရပ်ဆိုင်ရာ အရည်အသွေး၊ ဆရာအတတ်ပညာဆိုင်ရာ အရည်အသွေး၊ အင်္ဂလိပ်စာ၊ ICT တတ်ကျွမ်းမှုတွေ လည်း ဘဝတစ်သက်တာ ကိုယ်တိုင်လေ့လာသင်ယူပြီး မြှင့်တင်ထားရမှာဖြစ်ပါတယ်။
ယနေ့ ဆရာတွေကို ခေတ်ကိုရင်ပေါင်တန်းနိုင်ဖို့၊ အခြားနိုင်ငံရဲ့ ပညာရေးတွေနဲ့ ဗဟုသုတတွေကို လေ့လာဖို့ အတွက် website တွေသုံးပြီး လေ့လာကြပါလို့ တိုက်တွန်း ချင်ပါတယ်။ ဒီလို website သုံးတဲ့အခါမှာ ဘာသာစကားကျွမ်းကျင်မှုလိုလာမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် နိုင်ငံတကာ အသုံးပြုတဲ့ဘာသာစကားကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်အောင် လေ့လာကြပါလို့ မှာချင်ပါတယ်။
တစ်သက်တာ သင်ယူမှုအခွင့်အလမ်းတွေရရှိ
ယခုဆိုရင် ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနဟာ “သာတူညီမျှ မှုကို အခြေခံသော ဆရာ၊ ဆရာမများရဲ့ အရည်အသွေး စဉ်ဆက်မပြတ် တိုးမြှင့်ရေးအတွက်အညွှန်းဘောင်” ကို ရေးဆွဲနေဆဲဖြစ်တယ်ဆိုတာ သိရပါတယ်။ ဒီလိုရေးဆွဲ အသုံးပြုအကောင်အထည်ဖော်တဲ့အတွက် ဆရာတွေဟာ တစ်သက်တာ သင်ယူမှုအခွင့်အလမ်းတွေရရှိပြီး ဆရာ အတတ်ပညာ အရည်အသွေးများ စဉ်ဆက်မပြတ် တိုးတက်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။
နောက်တစ်ခုက “သာတူညီမျှအခွင့်အရေး” နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောချင်ပါတယ်။ သာတူညီမျှအခွင့်အရေး ဆိုတာ လူ့အဖွဲ့အစည်းတိုင်းအတွက် အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပညာရေးနယ်ပယ်မှာရှိကြတဲ့ ဆရာတွေ၊ ကျောင်းသားတွေနဲ့ ပညာရေးဝန်ထမ်းတွေ အားလုံးဟာ တန်းတူညီမျှအခွင့်အရေး (Equality)ကို ရရှိဖို့ လိုအပ် သလို တစ်ဦးချင်းစီမှာရှိတဲ့ လိုအပ်ချက်၊ အားနည်းချက် တွေကို စဉ်းစားပြီး ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်မယ့် သာတူညီမျှ အခွင့်အရေး (Equity)ရရှိဖို့လည်း အရေးကြီးပါတယ်။
ဘယ်နေရာမှာမဆို ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေရှိနေသမျှ ပြဿနာတွေ အမြဲရှိနေပြီး ငြိမ်းချမ်းမှုဆိုတာ ရှိလာနိုင်မှာ မဟုတ်တဲ့အတွက် (အိမ်တွေမှာ၊ ကျောင်းတွေမှာ၊ ရုံးတွေ မှာ၊ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ၊ ကမ္ဘာကြီးမှာ) ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ နည်းနိုင်သမျှနည်းအောင် ဆောင်ရွက်ဖို့လိုမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်တော့ သာတူညီမျှအခွင့်အရေး မရဘူးဆိုရင် “ပြစ်ပယ်ခံရခြင်း” ဆိုတဲ့အကြောင်းအရာတွေ ရှိလာမှာ အမှန်ပါပဲ။ ဒါ့ကြောင့် ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားမှုတွေရဲ့ အကြောင်း ရင်းတွေထဲမှာ “ပြစ်ပယ်ခံရခြင်း” ဆိုတဲ့အရာတွေ ရှိနေ တယ်ဆိုတာကို သတိပြုသင့်ပါတယ်။
ပဋိပက္ခအားလုံးဟာ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းမှာ ရှိနေ တာဟာ သဘာဝပါပဲ။ အဲဒီပဋိပက္ခတွေကို အဖြေရှာရင်း အတူတကွ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေး ခိုင်မြဲသွားတာ၊ ပိုမို ကောင်းမွန်ငြိမ်းချမ်းတဲ့အခြေအနေရရှိသွားတာလည်း ရှိနိုင် ပါတယ်။
ပညာသင်ကြားမှုနဲ့ သင်ယူမှုဖြစ်စဉ်တစ်လျှောက်လုံး မှာ လူတိုင်းအကျုံးဝင်ရေးနဲ့ မျှတရေးဟာ အလွန်အရေးကြီး ပါတယ်။ ကလေးတိုင်း ပညာသင်ခွင့်ရရှိရေးမှာ ဖယ်ကြဉ် ထားမှု၊ ချန်လှပ်ထားမှု၊ ကွာဟမှုများနဲ့ မမျှတမှုများ အားလုံးကို ကျွန်မတို့ အလေးထားသတိပြုသင့်ပါတယ်။ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့လည်း “လူသားအားလုံး အကျုံးဝင်မှုရှိကာ ညီညွတ်မျှတပြီး အရည်အသွေးရှိသည့် ပညာသင်ယူနိုင်ရေးနှင့် အစဉ်လေ့လာသင်ယူနိုင်သော အခွင့်အလမ်းရရှိရေး” ဆိုတဲ့ ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးမှုပန်းတိုင်-၄ (Sustainable Development Goal-4) ပေါက်မြောက် အောင် အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်နေတဲ့အတွက် လည်း ဝမ်းသာမိပါတယ်။
ကျွန်မတို့ဟာ အစိုးရကျောင်းတွေကို ခိုင်မာအောင် တည်ဆောက်ရမှာဖြစ်သလို ပုဂ္ဂလိကကျောင်းတွေ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်လာတာကိုလည်း အားပေးရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပုဂ္ဂလိကကျောင်းကသာ အကောင်းဆုံးပညာရေး ကိုပေးနိုင်တယ်ဆိုတဲ့အမြင်ကိုတော့ မိဘတွေမမြင်စေချင် ပါဘူး။ အစိုးရကျောင်းတွေရဲ့အရည်အသွေးနဲ့ ပုဂ္ဂလိက ကျောင်းတွေရဲ့ အရည်အသွေး ကွာဟမှုနည်းလာအောင် လည်း ဆောင်ရွက်ဖို့လိုပါတယ်။
နှစ်စဉ်တိုးမြှင့်သုံးစွဲလျက်ရှိ
ကျွန်မတို့အစိုးရအနေနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ ရုန်းကန် နေရတာဖြစ်နေသေးတဲ့အတွက် ပညာရေးအသုံးစရိတ်ကို မျှော်မှန်းထားသလောက် မသုံးနိုင်သေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ပညာရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေမှာ တတ်နိုင်သလောက် ကျခံသုံးစွဲနေပါတယ်။ ပညာရေးအသုံးစရိတ်တွေကို နှစ်စဉ်တိုးမြှင့်သုံးစွဲလျက်ရှိတာ အားလုံးအသိပဲဖြစ်ပါ တယ်။ ဒေသတွင်းနဲ့ နိုင်ငံတကာစံချိန်စံညွှန်းတွေနဲ့အညီ သုံးစွဲဖို့လိုအပ်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။
အခြေခံပညာကျောင်းတွေမှာ အခုဆိုရင် ကျောင်း ထောက်ပံ့ကြေးတွေပေးနေတဲ့အပြင် အခမဲ့ပညာရေးစနစ် ကို အကောင်အထည်ဖော်နေတဲ့အတွက် မိဘတွေဟာ မိမိ တို့ ကလေးတွေအတွက် ပညာရေးမှာ သုံးစွဲရမယ့် အသုံး စရိတ်တွေ ယခင်ကထက် သိသိသာသာ လျော့ကျပြီး အခမဲ့ပညာရေးစနစ်ရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေကို ခံစားနေ ကြရပြီဖြစ်ပါတယ်။
လူသားအရင်းအမြစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်တဲ့အခါမှာ ထူးချွန်ထက်မြက်တဲ့ “လူသား” တွေကို မွေးထုတ်ပေးဖို့အတွက် ကျောင်းသား၊ လူငယ်တွေ ကို ကျန်းမာခိုင်ခံ့အောင် လေ့ကျင့်ပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ထိန်းသိမ်းလမ်းညွှန်ပေး
ကျောင်းသားလူငယ်များမှာ ငြိမ်းချမ်းတဲ့စိတ်တွေ ဖြစ်ပေါ်စေဖို့ ပန်းချီ၊ ဂီတ စတဲ့ အနုပညာ၊ ရသပညာတွေ ကို လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။ ယနေ့ ခေတ် လူငယ်များနှစ်သက်စွဲလမ်းနေကြတဲ့ အလွန်အကျွံ ဂိမ်းကစားခြင်းဟာ ကောင်းကျိုးမပြုတဲ့အတွက် ဆရာ တွေ မိဘတွေနဲ့ ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ဖို့၊ ထိန်းသိမ်းလမ်းညွှန် ပေးဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။
မူးယစ်ဆေးဝါး တားဆီးကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ အသိ ပညာပေးဟောပြောပွဲတွေကို လူထုလှုပ်ရှားမှုအသွင်နဲ့ တက္ကသိုလ်နဲ့ အထက်တန်းကျောင်းသားများကို သင်ကြား ဆောင်ရွက်ဖို့ အထူးလိုအပ်ပါတယ်။ ကျောင်းစာကြည့် တိုက်တွေ၊ စာကြည့်ခန်းတွေ ဖွင့်လှစ်ပေးပြီး ကလေးတွေရဲ့ အသက်အရွယ်နဲ့ကိုက်ညီတဲ့ စာအုပ်၊ စာပေတွေကိုလည်းဖြည့်ဆည်းပေးရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ကျောင်းသားလူငယ်များတက်ကြွစွာကိုယ်တိုင်ပါဝင်ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ အခွင့်အလမ်း များ ဖန်တီးပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ရတဲ့ အခါ မိမိကိုယ်မိမိ အရေးပေါ်ဘယ်လိုကာကွယ်ရမယ်ဆိုတဲ့ နည်းလမ်းတွေကိုလည်း သင်ကြားပေးဖို့လိုပါတယ်။ ကျောင်းသားလူငယ်များကို ကောင်းမွန်တဲ့ ကိုယ်ကျင့် တရားတွေ ပြန့်ပွားစေဖို့ “ဖြောင့်မတ်တည်ကြည်မှု မြှင့်တင်ရေးပညာပေးအစီအစဉ်” စာအုပ်တွေကို အခြေခံ ပညာကျောင်းတွေမှာ အခမဲ့ဖြန့်ဝေပြီး သင်ကြားနေပြီလို့ သိရပါတယ်။
ဒီလိုသင်ကြားပေးမှသာ အမှန်တရားကို ရှုမြင် သုံးသပ်နိုင်တဲ့ အရည်အသွေးနဲ့ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်တဲ့ အရည်အသွေးတွေ မြင့်မားလာပြီး “ငြိမ်းချမ်းမှုပညာရေး” ကို အောင်မြင်စွာ ပူးပေါင်းအကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီမှာပြဿနာနဲ့ပတ်သက်လို့ ပြောချင်ပါတယ်။ ကျွန်မ အမြဲပဲပြောပါတယ်။ ပြဿနာက ပြဿနာမဟုတ်ဘူး၊ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းပုံဖြေရှင်းနည်းမှန်ဖို့ကသာ ပြဿနာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းပုံဖြေရှင်းနည်း မမှန်ရင် ဘယ်ပြဿနာကိုမှ ကျွန်မတို့ ရေရှည်အတွက် ကောင်းမွန်စွာဖြေရှင်းနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျွန်မတို့ ပညာအဆင့် တိုးတက်လာတာနဲ့အတူ နိုင်ငံကလည်း တိုးတက်လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတိုးတက်လာတာနဲ့ “ရေမြင့်လျှင် ကြာတင့်တယ်” ဆိုတဲ့စကားလိုပဲ ကျွန်မတို့ရဲ့ ပညာရေးဝန်ထမ်းတွေရဲ့ အဆင့်အတန်းကလည်း မြင့်မား လာမှာဖြစ်ပါတယ်။
ပညာရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု
ဒါကြောင့် ပညာရေးလုပ်ငန်းမှာ အောင်မြင်ဖို့ဆိုရင် ဆရာ ဆရာမတွေရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်တွေ၊ အားနည်းချက်တွေကိုပါ ထည့်သွင်း စဉ်းစားရမှာဖြစ်ပါတယ်။ပညာအရည်အသွေးမြင့်မား ဖို့ဆိုရင်ကလေးတစ်ဦးချင်းရဲ့ ပညာသင်ယူမှုအခွင့်အလမ်း ရရှိမှု၊ ဆရာတစ်ဦးချင်းရဲ့ ဆရာ့အရည်အသွေးပြည့်မီမှု၊ ပညာအရည်အသွေးတွေ ပြည့်ဝအောင် ဖြည့်ဆည်းပေး နိုင်မယ့် လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို ဆန်းစစ်သုံးသပ်ပြီး အရည် အသွေးမီ ပညာရေးဝန်ဆောင်မှုပေးနိုင်မယ့် လုပ်ငန်းတွေကို ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့လိုပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အခြေခံပညာရေးရဲ့ အဓိက ရည်မှန်းထားတဲ့ (၁)နိုင်ငံသားကောင်းများ ဖြစ်ထွန်းရေး၊ (၂)အတူတကွ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တတ်တဲ့ အလေ့အကျင့်ကောင်းတွေ ဖြစ်ထွန်းရေး၊ (၃)တာဝန်ခံမှု တာဝန်ယူမှုရှိတဲ့ ကလေးတွေဖြစ်လာရေးနဲ့ (၄)ဆန်းစစ် တီထွင်ဖန်တီးတတ်တဲ့ကလေးတွေ ဖြစ်လာစေရေး စတဲ့ နိုင်ငံ့ရဲ့ ရေရှည်အနာဂတ်မှာ အားကိုးအားထားပြုရမယ့် မျိုးဆက်သစ်တွေ ဖြစ်ထွန်းလာရေးအတွက် အခြေခံပညာ ကဏ္ဍ ပညာရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကို ဆောင်ရွက်တဲ့ အခါမှာ မိဘပြည်သူတွေ၊ ကျောင်းသား ကျောင်းသူတွေ၊ ဆရာ ဆရာမတွေနဲ့ ပညာရေးနဲ့ ပတ်သက်ဆက်နွှယ်တဲ့ သူတွေအားလုံးက ဟန်ချက်ညီညီနဲ့ ပူးပေါင်းပါဝင်ပေး ကြပါလို့ တိုက်တွန်းပြောကြားချင်ပါတယ်။ အရည်အသွေး ရှိတဲ့ ပညာရေးစနစ်ကို ပြောင်းလဲတည်ဆောက်နိုင်ဖို့ဆို ရင် မိမိသာမက အခြားသူများပါ လေ့လာသင်ယူပြီး ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်နေဖို့ လိုပါတယ်။ တကယ်တော့ ပညာဆိုတာ လက်ဆင့်ကမ်းရမယ့်အရာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ်တတ်ထားတဲ့ပညာတွေ၊ အတွေ့အကြုံတွေ၊ အကြံပြု လိုတဲ့အချက်တွေကို ဆွေးနွေးဖလှယ်ပြီး အခြေခံပညာ ကဏ္ဍ ပညာရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုဆိုတဲ့ အရွေ့တစ်ခုမှာသမိုင်းမှတ်တိုင်အဖြစ် ကျန်ရစ်နိုင်ဖို့ အကောင်းဆုံး ဆွေးနွေးအကြံပြုပေးကြပါလို့ တိုက်တွန်းချင်ပါတယ်။
အားလုံးဝိုင်းဝန်းကြိုးစား
နိဂုံးချုပ်အနေနဲ့ ပြောရမယ်ဆိုရင် ကျွန်မတို့ အခုဒီလို ဆွေးနွေးတဲ့အခါမှာ ကိုယ်ကချည်းပဲ မှန်တယ်ဆိုတဲ့ စိတ်ဓာတ်နဲ့ ဆွေးနွေးလို့မဖြစ်ပါဘူး။ ဆွေးနွေးတယ်၊ ညှိနှိုင်းတယ်ဆိုတာ အစကတည်းက ကိုယ်လည်းမှားနိုင် တယ်၊ ဟိုဘက်ကလည်း မှန်နိုင်တယ်ဆိုတာကို နှလုံးသွင်း မှသာ ကျွန်မတို့ တကယ် ရှေ့ကိုတိုးနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ အခုဒီမှာဆွေးနွေးတယ်ဆိုရင် သူများ တွေရဲ့အမြင်ကို နားထောင်ပါ။ သူများတွေရဲ့ အမြင်ဟာ၊ အတွေးတွေဟာ ကိုယ်နဲ့မတူလို့ရှိရင် ဘာကြောင့်မတူ သလဲ၊ ဘယ်ဟာက ပိုပြီးတော့ ကျွန်မတို့နိုင်ငံအတွက် သင့်တော်သလဲ၊ ကျွန်မတို့ရဲ့ခေတ်မှာ ဘယ်ဟာကပိုပြီး တော့ ဆီလျော်သလဲဆိုတာ သေသေချာချာစဉ်းစား စေချင်ပါတယ်။ စဉ်းစားတဲ့အခါမှာလည်း တစ်ရက်အတွက်၊ တစ်နှစ်အတွက်၊ နှစ်နှစ်သုံးနှစ်အတွက် မဟုတ်ဘဲနဲ့ ကျွန်မတို့နိုင်ငံရဲ့ နောင်လာမယ့် မျိုးဆက်တွေအတွက် စဉ်းစားပြီးတော့ ကျွန်မတို့နိုင်ငံရဲ့ အနာဂတ် တည်ဆောက် ရေးအတွက် အားလုံးဝိုင်းဝန်းကြိုးစားကြပါလို့ ဆော်ဩ ရင်းနဲ့ နိဂုံးချုပ်ပါတယ်” ဟုပြောကြားသည်။
ထို့နောက် နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်သည် ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးများ၊ နေပြည်တော်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ၊တာဝန်ရှိသူများ၊ အမျိုးသားပညာရေးမူဝါဒကော်မရှင်၊ အမျိုးသားသင်ရိုးညွှန်းတမ်းကော်မတီ၊ အမျိုးသား ပညာရေးအဆင့်အတန်းနှင့် အရည်အသွေးအာမခံမှု အကဲဖြတ်ရေးကော်မတီနှင့် ပါမောက္ခချုပ်များကော်မတီ တို့မှ ဥက္ကဋ္ဌနှင့် တာဝန်ရှိသူများ၊ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် များ၊ ပါမောက္ခချုပ်များ၊ စာတမ်းရှင်များ၊ ဖွံ့ဖြိုးမှုမိတ်ဖက် အဖွဲ့အစည်းများမှ ကိုယ်စားလှယ်များနှင့်မှတ်တမ်းတင်ဓာတ်ပုံရိုက်သည်။
ယင်းနောက် နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးများ၊ နေပြည်တော်ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နှင့် တာဝန်ရှိသူများသည် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ပညာ ရေးမှူးရုံး ဓာတုဗေဒဘာသာရပ်ပြခန်းနှင့် Home Economic ပြခန်း၊ အခြေခံပညာဦးစီးဌာန ICT ပြခန်းနှင့် ပညာရေးအတွက် ၃၆၀’ ED ပြခန်း၊ နေပြည်တော် ပညာရေးမှူးရုံး သင်ရိုးသစ်သင်ထောက်ကူပစ္စည်းပြခန်း၊ အဆင့်မြင့်ပညာဦးစီးဌာန ရန်ကုန်ပညာရေးတက္ကသိုလ် သစ်လွင်လှပဆန်းသစ် ပညာသုတေသနပြခန်း၊ မြန်မာ နိုင်ငံ စာစစ်ဦးစီးဌာနပြခန်း၊ လုံခြုံဘေးကင်းပြီး ကလေး ပျော် စံပြစာသင်ကျောင်း ဆောက်လုပ်ရေးလမ်းညွှန် ပြခန်း၊ ကျန်းမာရေးနှင့်အားကစားဝန်ကြီးဌာန ဦးစားပေး လုပ်ငန်းစဉ်(၇)ရပ်နှင့် ဆေးလိပ်ဆေးရွက်ကြီး အန္တရာယ် ပြခန်း၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး ပညာရေးမှူးရုံး သိပ္ပံနှင့် Recycle Art ပြခန်းတို့အား လိုက်လံကြည့်ရှုအားပေးသည်။
သတင်းစဉ်